Ονδούρα: Εκλογικό χάος, καθυστερήσεις και κατηγορίες για απάτη παραλύουν τη χώρα

Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά τις προεδρικές εκλογές της 30ης Νοεμβρίου, η Ονδούρα βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο, με εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους να παραμένουν ακαταμέτρητες και τους υποψηφίους να ανταλλάσσουν κατηγορίες για απάτη. Όπως μεταδίδει το Reuters, ένα δοκιμαστικό τεστ πριν την ψηφοφορία είχε αποκαλύψει σοβαρές αδυναμίες στο σύστημα καταμέτρησης, επερχόμενο το σημερινό χάος.

Αυτή η εκλογική κρίση στην Ονδούρα δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά αποτελεί την κορύφωση μιας σειράς προβλημάτων και εντάσεων που χαρακτήριζαν την προετοιμασία των εκλογών. Το παρασκήνιο περιλαμβάνει εσωτερικές διαμάχες στην εκλογική επιτροπή και τεχνικές ανεπάρκειες που υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη στη διαδικασία πολύ πριν ανοίξουν οι κάλπες.

Οι βαθιές ρωγμές του εκλογικού συστήματος

Εβδομάδες πριν από τις προεδρικές εκλογές της 30ης Νοεμβρίου 2025 στην Ονδούρα, μια δοκιμαστική λειτουργία αποκάλυψε σοβαρές αδυναμίες στο σύστημα καταμέτρησης ψήφων, καθώς μόνο το 36% των δοκιμαστικών ψηφοδελτίων επεξεργάστηκε, σύμφωνα με τον Μάρλον Οτσόα, μέλος του εκλογικού συμβουλίου. Αυτή η προειδοποίηση αποδείχθηκε δυσοίωνη. Σχεδόν δύο εβδομάδες μετά τις εκλογές, η προεδρική ψηφοφορία παραμένει παράλυτη με εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοδέλτια να παραμένουν ακαταμέτρητα, ενώ οι αντίπαλοι υποψήφιοι ανταλλάσσουν κατηγορίες για απάτη.

Η προκαταρκτική καταμέτρηση δείχνει τον Νάσρι Άσφουρα του συντηρητικού Εθνικού Κόμματος μόλις 40.000 ψήφους μπροστά από τον Σαλβαδόρ Νασράλα του κεντροδεξιού Φιλελεύθερου Κόμματος. Σχεδόν 15% των φύλλων καταμέτρησης – που περιλαμβάνουν εκατοντάδες χιλιάδες ψήφους – εμφανίζουν «ασυνέπειες» και δεν έχουν καταμετρηθεί. Ο Νασράλα έχει εκμεταλλευτεί τα προβλήματα αναφοράς για να καταγγείλει απάτη, ενώ η Πρόεδρος Σιομάρα Κάστρο του αριστερού κόμματος LIBRE κατήγγειλε τη διαδικασία ως «εκλογικό πραξικόπημα». Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει υποστηρίξει δημόσια τον Άσφουρα, έχει επίσης ισχυριστεί απάτη, χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία.

Το παρασκήνιο των καθυστερήσεων και των κατηγοριών

Κανένας από τους μεγάλους διεθνείς παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, δεν έχει εκφράσει ανησυχίες για συστηματική απάτη. Αντ’ αυτού, μισή ντουζίνα ειδικοί δήλωσαν στο Reuters ότι οι εσωτερικές διαμάχες εντός του εκλογικού σώματος προκάλεσαν κρίσιμες καθυστερήσεις στις προετοιμασίες και ότι τόσο τα πολιτικά κόμματα της Ονδούρας όσο και εξωτερικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ, έχουν υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στα ίδια τα αποτελέσματα.

Το εκλογικό σώμα της Ονδούρας, το CNE, διευθύνεται από τρεις αξιωματούχους, καθένας εκ των οποίων εκπροσωπεί ένα από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Μία από τις κρίσιμες αρμοδιότητές του ήταν η σύναψη σύμβασης με μια εταιρεία για την επεξεργασία των ψηφοδελτίων. Ωστόσο, τον Ιούλιο, ο Οτσόα του κόμματος LIBRE μποϊκόταρε τις συνεδριάσεις του CNE για τον μήνα, καθυστερώντας την έναρξη της διαδικασίας υποβολής προσφορών, όπως δήλωσαν εκλογικοί παρατηρητές στο Reuters. Τελικά, στις 30 Αυγούστου, το εκλογικό σώμα επέλεξε την Grupo ASD, μια εταιρεία με έδρα την Μπογκοτά.

Ειδικοί και εκλογικοί παρατηρητές δήλωσαν στο Reuters ότι τα συστήματα της εταιρείας ήταν απαράδεκτα απροετοίμαστα για την εκλογική διαδικασία της Ονδούρας και ότι δεν είχε αρκετό χρόνο για προετοιμασία λόγω της καθυστέρησης του CNE. «Ο εξοπλισμός τους δεν είχε αρκετή χωρητικότητα», δήλωσε ο Κάρλος Χερνάντες, διευθυντής της Ένωσης για μια πιο δίκαιη κοινωνία. Η Grupo ASD διέκοψε επίσης την καταμέτρηση ψήφων – τουλάχιστον μία φορά για πολλές ημέρες – για να πραγματοποιήσει συντήρηση μετά τις εκλογές, παρατείνοντας τη διαδικασία.

Το κλίμα δυσπιστίας που επικρατεί στην Ονδούρα έχει ενταθεί σημαντικά, με πολιτικούς αναλυτές και παρατηρητές να εκφράζουν σοβαρές ανησυχίες για την ποιότητα της δημοκρατικής διαδικασίας. Η έλλειψη διαφάνειας και οι αλλεπάλληλες καθυστερήσεις έχουν δημιουργήσει ένα εύφορο έδαφος για κατηγορίες, ανεξάρτητα από την ύπαρξη αποδείξεων για συστηματική απάτη.

Πολιτικές παρεμβάσεις και διεθνείς αντιδράσεις

Πριν από την ψηφοφορία του Νοεμβρίου, οι εκλογές είχαν ήδη γίνει ιδιαίτερα πολιτικοποιημένες, με τα πολιτικά κόμματα να αλληλοκατηγορούνται είτε για χειραγώγηση της ψηφοφορίας είτε για υπονόμευση της εμπιστοσύνης στο αποτέλεσμα. Το μεγαλύτερο σκάνδαλο ξέσπασε τον Οκτώβριο, όταν ο γενικός εισαγγελέας άνοιξε έρευνα κατά του μέλους του συμβουλίου Κοσέτ Λόπεζ-Οσόριο του Εθνικού Κόμματος για φερόμενη συζήτηση σχεδίων με στρατιωτικό αξιωματικό για επηρεασμό των εκλογών.

Η υποψήφια πρόεδρος του LIBRE, Ρίξι Μονκάδα, δήλωσε στο Reuters ότι η φερόμενη συνωμοσία απέδειξε ότι οι εκλογές ήταν «οι πιο νοθευμένες στην ιστορία». Καθώς οι εσωτερικές εντάσεις αυξάνονταν, ορισμένες πολιτικές προσωπικότητες αναζήτησαν βοήθεια στο εξωτερικό. Τον Νοέμβριο, η πρώην εισαγγελέας Σάντρα Πόνσε και η πρώην Πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ονδούρας, Βίλμα Μοράλες, ταξίδεψαν στη Γενεύη και την Ουάσιγκτον, εκφράζοντας ανησυχίες ότι το LIBRE προσπαθούσε να σαμποτάρει τις εκλογές.

Η Πόνσε δήλωσε ικανοποιημένη όταν, στις 25 Νοεμβρίου, ο Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κρίστοφερ Λάνταου εξέφρασε ανησυχία για «παρεμβάσεις, εκφοβισμό και πολιτικές πιέσεις» που επηρεάζουν τα μέλη του CNE. Ο ενθουσιασμός της ωστόσο μετριάστηκε όταν, μία ημέρα αργότερα, ο Τραμπ υποστήριξε δημόσια τον Άσφουρα. «Πέρασε μια κόκκινη γραμμή», δήλωσε η Πόνσε στο Reuters. Στις 6 Δεκεμβρίου, το κυβερνών κόμμα LIBRE υπέβαλε αίτημα στην εκλογική επιτροπή της Ονδούρας να ακυρώσει την ψηφοφορία, εν μέρει λόγω παρεμβάσεων από την Ουάσιγκτον.

Τι αναμένεται στη συνέχεια

Προς το παρόν, η καταμέτρηση συνεχίζεται. Το Σάββατο, 14 Δεκεμβρίου 2025, το CNE πρόκειται να ξεκινήσει μια ειδική χειρωνακτική καταμέτρηση των φύλλων καταμέτρησης που επισημάνθηκαν για ασυνέπειες. Το CNE έχει προθεσμία μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου 2025 για να επικυρώσει τα εκλογικά αποτελέσματα. «Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να σώσει αυτές τις εκλογές ήταν ένα μεγάλο περιθώριο νίκης», δήλωσε ο Έκτορ Κοράλες, πολιτικός αναλυτής στην Τεγουσιγκάλπα, υπογραμμίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης.