Ονδούρα: Εκλογές εν μέσω καταγγελιών για απάτη και διεθνούς ελέγχου

Οι πολίτες της Ονδούρας προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να εκλέξουν τον νέο τους πρόεδρο, σε μια ιδιαίτερα αμφίρροπη αναμέτρηση που επισκιάζεται από έντονες καταγγελίες για εκλογική απάτη. Η κρίσιμη ψηφοφορία διεξάγεται σε ένα έντονα πολωμένο κλίμα, με τους τρεις βασικούς υποψηφίους να αλληλοκατηγορούνται για σχέδια νοθείας, προκαλώντας διεθνείς ανησυχίες.

Η σημερινή προεδρική αναμέτρηση στην Ονδούρα δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο γεγονός, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής αστάθειας και κοινωνικών προκλήσεων που ταλανίζουν τη χώρα εδώ και δεκαετίες. Το πρόσφατο παρελθόν της Ονδούρας περιλαμβάνει ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2009, καθώς και την ιστορική εκλογή της Σιομάρα Κάστρο το 2021, η οποία έβαλε τέλος σε περισσότερο από έναν αιώνα κυριαρχίας των Εθνικού και Φιλελεύθερου Κόμματος, σηματογραφώντας μια στροφή προς την αριστερά. Η τρέχουσα προεδρική αναμέτρηση που επισκιάζεται από καταγγελίες για απάτη, έρχεται να δοκιμάσει εκ νέου τις αντοχές της δημοκρατίας στην φτωχή χώρα της Κεντρικής Αμερικής, όπως μεταδίδει το Reuters.

Η αμφίρροπη μάχη και οι κατηγορίες για νοθεία

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ισοπαλία μεταξύ τριών από τους πέντε υποψηφίους: της πρώην Υπουργού Άμυνας Ρίξι Μονκάδα του κυβερνώντος αριστερού κόμματος Ελευθερίας και Επανίδρυσης (LIBRE), του πρώην Δημάρχου της Τεγκουσιγκάλπα Νάσρι Άσφουρα του συντηρητικού Εθνικού Κόμματος και του τηλεπαρουσιαστή Σαλβαδόρ Νασράλα του κεντρώου Φιλελεύθερου Κόμματος. Το κλίμα είναι ιδιαίτερα πολωμένο, με τους τρεις κορυφαίους υποψηφίους να αλληλοκατηγορούνται για σχέδια απάτης. Η Μονκάδα μάλιστα έχει υπονοήσει ότι δεν θα αναγνωρίσει τα επίσημα αποτελέσματα.

Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ονδούρας, το οποίο είναι ευθυγραμμισμένο με το κυβερνών κόμμα, έχει κατηγορήσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης ότι σχεδιάζουν εκλογική απάτη, ισχυρισμό που εκείνα αρνούνται. Οι εισαγγελείς έχουν ξεκινήσει έρευνα για ηχογραφήσεις που φέρεται να δείχνουν έναν υψηλόβαθμο πολιτικό του Εθνικού Κόμματος να συζητά σχέδια με έναν μη αναγνωρισμένο στρατιωτικό αξιωματικό για να επηρεάσει τις εκλογές. Οι φερόμενες ηχογραφήσεις, τις οποίες το Εθνικό Κόμμα υποστηρίζει ότι δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη, έχουν γίνει κεντρικό θέμα στην εκστρατεία της Μονκάδα.

Διεθνής εποπτεία και αμερικανική παρέμβαση

Στο πλαίσιο αυτό, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) έχει εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις για την εκλογική διαδικασία, ενώ ο Υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κρίστοφερ Λάνταου, προειδοποίησε ότι η Ουάσιγκτον θα αντιδράσει «άμεσα και αποφασιστικά» σε οποιαδήποτε υπονόμευση της δημοκρατικής διαδικασίας. Αυτή η διεθνής πίεση υπογραμμίζει την κρισιμότητα της τήρησης των δημοκρατικών κανόνων, ειδικά σε μια χώρα με εύθραυστο πολιτικό σύστημα.

Επιπλέον, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει εκφράσει την υποστήριξή του στον Άσφουρα, δηλώνοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «αν δεν κερδίσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πετάξουν καλά χρήματα μετά από κακά». Το στρατιωτικό σώμα της Ονδούρας έχει επίσης δεχθεί κριτική επειδή ζήτησε από το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο να του παραδώσει αντίγραφα των φύλλων καταμέτρησης την ημέρα των εκλογών, κάτι που αποτελεί παραβίαση του δικαίου της Ονδούρας. Αυτές οι εντάσεις έχουν συμβάλει στην αυξανόμενη δυσπιστία του κοινού προς τις εκλογικές αρχές και τη γενικότερη εκλογική διαδικασία.

Οικονομικές προκλήσεις και διπλωματικές ανατροπές

Η Ονδούρα, όπου έξι στους δέκα πολίτες ζουν σε συνθήκες φτώχειας, βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο. Η απερχόμενη πρόεδρος, Σιομάρα Κάστρο, η πρώτη γυναίκα που κυβέρνησε τη χώρα, αύξησε τις δημόσιες επενδύσεις και τις κοινωνικές δαπάνες. Η οικονομία αναπτύχθηκε μέτρια, και η φτώχεια και η ανισότητα μειώθηκαν, αν και παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχει επαινέσει την προσεκτική δημοσιονομική διαχείριση της κυβέρνησής της.

Ωστόσο, η κυβέρνηση Κάστρο έχει δεχθεί κριτική από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τη διατήρηση παρατεταμένης κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε μέρη της Ονδούρας και για τη συνεχή εξάρτηση από τον στρατό για την αστυνόμευση, μια προσέγγιση που ακολουθούσε και ο προκάτοχός της, Χουάν Ορλάντο Ερνάντες, ο οποίος εκτίει ποινή φυλάκισης 45 ετών στις ΗΠΑ για διακίνηση ναρκωτικών. Ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την Παρασκευή την πρόθεσή του να δώσει χάρη στον πρώην πρόεδρο της Ονδούρας, Χουάν Ορλάντο Ερνάντες. Οι προεδρικοί υποψήφιοι έχουν προσφέρει ελάχιστα συγκεκριμένα σχέδια για την επίλυση των κύριων προβλημάτων: τη διακίνηση ναρκωτικών, τη διαφθορά και τη φτώχεια.

Η επόμενη μέρα και οι σχέσεις με την Ταϊβάν

Οι εκλογές θα παρακολουθούνται στενά και από την Ασία. Τόσο ο Άσφουρα όσο και ο Νασράλα έχουν δηλώσει ότι ενδέχεται να επαναφέρουν τις διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν εάν εκλεγούν. Οι σχέσεις με την Ταϊπέι διακόπηκαν από την κυβέρνηση Κάστρο το 2023. Μια τέτοια κίνηση θα αντιπροσώπευε τη μεγαλύτερη διπλωματική οπισθοδρόμηση για την Κίνα στην περιοχή από το 1990, όταν η κυβέρνηση της Νικαράγουας επανακαθόρισε τις δικές της διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν.

Οι 6,5 εκατομμύρια πολίτες της Ονδούρας θα αποφασίσουν σήμερα εάν θα συνεχίσουν με την αριστερή κοινωνική και οικονομική ατζέντα της Κάστρο ή εάν θα στραφούν προς μια συντηρητική ατζέντα, υποστηρίζοντας τα Φιλελεύθερα ή Εθνικά κόμματα. Η επιλογή τους θα καθορίσει όχι μόνο το εσωτερικό μέλλον της χώρας, αλλά ενδέχεται να έχει και ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις, ειδικά όσον αφορά τις ισορροπίες στην Κεντρική Αμερική και τις σχέσεις με τις μεγάλες δυνάμεις.