- Ο νομπελίστας Ειρήνης Άλες Μπιαλιάτσκι απελευθερώθηκε από φυλακή της Λευκορωσίας.
- Η απελευθέρωση έγινε μετά από διαπραγματεύσεις με απεσταλμένο των ΗΠΑ.
- Στόχος η άρση οικονομικών κυρώσεων κατά του καθεστώτος Λουκασένκο.
- Ο Μπιαλιάτσκι είχε φυλακιστεί για πολιτικά υποκινούμενες κατηγορίες.
- Η Viasna, οργάνωση του Μπιαλιάτσκι, παρείχε βοήθεια σε πολιτικούς κρατούμενους.
Ο νομπελίστας Ειρήνης και ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Άλες Μπιαλιάτσκι, απελευθερώθηκε σήμερα, Σάββατο, από φυλακή της Λευκορωσίας, μαζί με άλλους 122 κρατούμενους. Η απελευθέρωση αυτή έρχεται έπειτα από διαπραγματεύσεις με απεσταλμένο του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής επαναπροσέγγισης με την Ουάσιγκτον για την άρση των οικονομικών κυρώσεων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια δεκαετιών ακτιβιστικής δράσης του Μπιαλιάτσκι και της βράβευσής του με το Νόμπελ Ειρήνης το 2022, γεγονός που ανέδειξε το αυταρχικό καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο και τη δεινή θέση των πολιτικών κρατουμένων στη χώρα. Η απελευθέρωσή του σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή στην εξωτερική πολιτική της Λευκορωσίας, καθώς ο Λουκασένκο επιδιώκει την άρση των οικονομικών κυρώσεων.
Η απελευθέρωση και το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων
Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Άλες Μπιαλιάτσκι, 63 ετών, αφέθηκε ελεύθερος το Σάββατο, μαζί με άλλους 122 κρατούμενους. Η κίνηση αυτή αποτελεί την πιο σημαντική ενέργεια του Προέδρου Λουκασένκο μέχρι στιγμής, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής επαναπροσέγγισης με την Ουάσιγκτον. Οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιήθηκαν με απεσταλμένο του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με στόχο την άρση των οικονομικών κυρώσεων. Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Τζον Κόουλ, είχε επισκεφθεί πρόσφατα τη Λευκορωσία για συνομιλίες με τον Λουκασένκο σχετικά με τους κρατούμενους, όπως ανέφερε το ρεπορτάζ του Reuters. Η απελευθέρωση του Μπιαλιάτσκι, μόλις τρεις ημέρες μετά την παρουσία της εξόριστης ηγέτιδας της αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια, στην φετινή τελετή των Νόμπελ με το πορτρέτο του, υπογραμμίζει τη διεθνή πίεση που ασκείται στο καθεστώς.
Η πορεία του Άλες Μπιαλιάτσκι και οι διώξεις
Ο Μπιαλιάτσκι συνελήφθη το 2021, ως μέρος μιας καταστολής των μαζικών διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά την αμφισβητούμενη νίκη του Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές του προηγούμενου έτους. Παρά το γεγονός ότι άλλοι αντιφρονούντες εγκατέλειψαν τη χώρα για την ασφάλειά τους, ο Μπιαλιάτσκι αποφάσισε να παραμείνει. Η σύζυγός του, Ναταλία Πίντσουκ, είχε δηλώσει στο Reuters τον Οκτώβριο του 2022 ότι «γνώριζε όλους τους κινδύνους», αλλά ένιωθε υπεύθυνος για τους συναδέλφους του που είχαν συλληφθεί. Ο Μπιαλιάτσκι είχε ιδρύσει την οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Viasna, η οποία παρείχε οικονομική και νομική βοήθεια σε πολιτικούς κρατούμενους και τις οικογένειές τους, ενώ παράλληλα κατέγραφε τις καταχρήσεις και τα βασανιστήρια. Τον Απρίλιο του 2023, καταδικάστηκε σε 10 χρόνια κάθειρξη με κατηγορίες χρηματοδότησης και λαθρεμπορίου, τις οποίες αρνήθηκε, επιμένοντας ότι ήταν πολιτικά υποκινούμενες. Είχε εκτίσει και μια πρώτη ποινή φυλάκισης μεταξύ 2011 και 2014 για φοροδιαφυγή, περνώντας συνολικά πάνω από επτά χρόνια πίσω από τα κάγκελα.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους νομικούς κύκλους είναι η συνεχιζόμενη χρήση πολιτικών κρατουμένων ως διαπραγματευτικό χαρτί από το καθεστώς της Λευκορωσίας. Η απελευθέρωση του Μπιαλιάτσκι, αν και θετική εξέλιξη, δεν πρέπει να επισκιάσει το γεγονός ότι η καταστολή παραμένει συστηματική και ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να συνεχίσει να ασκεί πίεση για την πλήρη αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.
Η διεθνής αναγνώριση και η κατάσταση της υγείας του
Η βράβευση του Μπιαλιάτσκι με το Νόμπελ Ειρήνης το 2022, ενώ βρισκόταν ήδη στη φυλακή, τον κατέστησε παγκόσμιο σύμβολο αντίστασης στην αυταρχική διακυβέρνηση του Προέδρου Λουκασένκο. Η σύζυγός του παρέλαβε το βραβείο εκ μέρους του στο Όσλο τον Δεκέμβριο του 2022, δηλώνοντας ότι το αφιέρωσε σε «εκατομμύρια πολίτες της Λευκορωσίας» που αγωνίστηκαν για τα πολιτικά τους δικαιώματα. Ο Μπιαλιάτσκι, γεννημένος το 1962, ξεκίνησε την εκστρατεία του για την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία της Λευκορωσίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οργανώνοντας αντι-σοβιετικές διαδηλώσεις πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη διάρκεια της κράτησής του στην ποινική αποικία Νο. 9 στην πόλη Γκόρκι, εκφράστηκαν φόβοι για την υγεία του, καθώς του επιτρεπόταν να στέλνει μόνο περιστασιακές επιστολές, αλλά όχι να λαμβάνει αλληλογραφία ή φάρμακα. Είναι ο τέταρτος άνθρωπος που κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, μετά τους Καρλ φον Οσιέτσκι, Λιου Σιαομπό και Αούνγκ Σαν Σου Κι.
Η επόμενη μέρα για τη Λευκορωσία και τις σχέσεις με τις ΗΠΑ
Η απελευθέρωση του Άλες Μπιαλιάτσκι αναμένεται να επηρεάσει τις σχέσεις της Λευκορωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει επιδιώξει την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων ως μέρος μιας ευρύτερης προσέγγισης με το Μινσκ, με στόχο την απομάκρυνση της Λευκορωσίας από την τροχιά της Μόσχας. Η κίνηση αυτή του Λουκασένκο μπορεί να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να κερδίσει την εύνοια της διεθνούς κοινότητας και να επιτύχει την άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στο καθεστώς του. Ωστόσο, η πραγματική έκταση της αλλαγής και η μοίρα των υπόλοιπων πολιτικών κρατουμένων παραμένουν αβέβαιες, καθώς ο Λουκασένκο έχει ιστορικό καταστολής της αντιπολίτευσης.
