Ντόναλντ Τουσκ: Ειρήνη στην Ουκρανία εντός εβδομάδων – Το κρίσιμο ορόσημο του Ιανουαρίου

Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε την Τρίτη ότι η επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία είναι πλέον ορατή «εντός των επόμενων εβδομάδων», επικαλούμενος τις πρόσφατες διπλωματικές επαφές με την Ευρώπη, τον Καναδά και το ΝΑΤΟ. Παρά τη σκλήρυνση της στάσης του Κρεμλίνου, ο Τουσκ εκτίμησε ότι οι αποφάσεις του Ιανουαρίου θα καθορίσουν το μέλλον της περιοχής, υπό την προϋπόθεση εδαφικών συμβιβασμών από το Κίεβο.

Η αισιοδοξία για τον τερματισμό της σύγκρουσης εδράζεται στις εγγυήσεις ασφαλείας που προσφέρουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ένας παράγοντας που θεωρείται γεωπολιτικό αποτύπωμα — η στρατηγική επιρροή και η φυσική παρουσία μιας δύναμης σε μια περιοχή — ικανό να αλλάξει τις ισορροπίες στο πεδίο. Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Πολωνός πρωθυπουργός τόνισε ότι η ειρήνη δεν αποτελεί πλέον ένα μακρινό σενάριο ετών, αλλά μια άμεση προοπτική που θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής του Ιανουαρίου.

Το διπλωματικό «παράθυρο» του Ιανουαρίου

Ο Ντόναλντ Τουσκ ξεκαθάρισε ότι οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών δίνουν βάσιμες ελπίδες για έναν γρήγορο τερματισμό του πολέμου. «Όταν λέω ότι η ειρήνη είναι στον ορίζοντα, μιλώ για τις επόμενες εβδομάδες, όχι για μήνες ή χρόνια», δήλωσε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια κυβερνητικής συνεδρίασης. Η δήλωση αυτή έρχεται σε μια στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εμφανίζεται επίσης αισιόδοξος, σημειώνοντας μετά τη συνάντησή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται πολύ κοντά σε συμφωνία, παρά τα εναπομείναντα «ακανθώδη ζητήματα».

Σύμφωνα με τον Τουσκ, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να συγκεντρωθεί τον Ιανουάριο για να λάβει οριστικές αποφάσεις για το μέλλον της Ουκρανίας και της ευρύτερης περιοχής. Η κινητικότητα αυτή συνδέεται άμεσα με το ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, το οποίο περιλαμβάνει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας ως αντάλλαγμα για πιθανές υποχωρήσεις του Κιέβου.

Τα αγκάθια των εδαφικών παραχωρήσεων

Παρά την αισιοδοξία, η εδαφική ακεραιότητα παραμένει το δυσκολότερο σημείο της διαπραγμάτευσης. Ο Τουσκ παραδέχθηκε ότι το Κίεβο θα χρειαστεί να προχωρήσει σε συμβιβασμούς στο εδαφικό, την ώρα που ο Ζελένσκι θέτει ως κόκκινες γραμμές τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και την τύχη του Ντονμπάς. Η Ρωσία, από την πλευρά της, απαιτεί την πλήρη αποχώρηση των ουκρανικών στρατευμάτων από περιοχές του Ντονέτσκ, σκληραίνοντας τη στάση της μετά τις καταγγελίες για επίθεση σε προεδρική κατοικία, ισχυρισμούς που το Κίεβο απορρίπτει ως προβοκάτσια.

Στο τραπέζι των συνομιλιών βρίσκεται και η πρόταση της Ουάσιγκτον για τη δημιουργία μιας Ελεύθερης Οικονομικής Ζώνης — μιας περιοχής με ειδικά φορολογικά και τελωνειακά προνόμια για την προσέλκυση επενδύσεων — σε περίπτωση που η Ουκρανία αποσύρει τις δυνάμεις της από συγκεκριμένα μέτωπα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών στρατηγικής που παρακολουθούν την υπόθεση, η επίτευξη συμφωνίας εξαρτάται πλέον από την ικανότητα των μεσολαβητών να γεφυρώσουν το χάσμα στα τελευταία κρίσιμα μέτρα της διαδικασίας.

Η επόμενη μέρα των διαπραγματεύσεων

Η διπλωματική σκακιέρα περιπλέκεται από τις απαιτήσεις της Μόσχας για αποστρατιωτικοποίηση και την επιμονή του Κιέβου για νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις. Η αναφορά του Τουσκ στον Ιανουάριο ως ορόσημο υποδηλώνει ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που έχει συμφωνηθεί στο παρασκήνιο μεταξύ των δυτικών συμμάχων και της νέας αμερικανικής διοίκησης.

Η διεθνής κοινότητα αναμένει πλέον τη σύνοδο του Ιανουαρίου, η οποία θα αποτελέσει τον καταλύτη για την παύση των εχθροπραξιών. Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από το αν οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ θα κριθούν επαρκείς από την ουκρανική ηγεσία ώστε να αποδεχθεί την προσωρινή ή μόνιμη απώλεια εδαφών που βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή από το 2022.