- Συμπληρώνεται ένας χρόνος από την απόπειρα στρατιωτικού νόμου του Γιουν Σουκ Γιέολ στη Νότια Κορέα.
- Η κήρυξη στρατιωτικού νόμου διήρκεσε μόλις έξι ώρες, αλλά οδήγησε σε βαθιά πολιτική κρίση.
- Ο Γιουν καθαιρέθηκε, συνελήφθη και του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για στάση και υποβοήθηση εχθρικού κράτους.
- Η σύζυγός του, Κιμ Κέον Χι, φυλακίστηκε επίσης με κατηγορίες για δωροδοκία.
- Ο Λι Τζε Μιουνγκ εξελέγη νέος πρόεδρος, ενώ οι νομικές διαδικασίες συνεχίζονται.
Η Νότια Κορέα τιμά την Τετάρτη την πρώτη επέτειο από την βραχύβια απόπειρα επιβολής στρατιωτικού νόμου από τον έκπτωτο πρόεδρο Γιουν Σουκ Γιέολ, μια κίνηση που συγκλόνισε τη χώρα. Η κρίση, η οποία διήρκεσε 11 ημέρες, κορυφώθηκε με την καθαίρεση, τη σύλληψη και την απαγγελία κατηγοριών εναντίον του Γιουν, οδηγώντας τελικά στην εκλογή του προέδρου Λι Τζε Μιουνγκ.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου πρωτοφανούς πολιτικής αναταραχής για τη Νότια Κορέα, μια χώρα που θεωρούνταν επί μακρόν μία από τις πιο ανθεκτικές δημοκρατίες της Ασίας. Η επέτειος αυτή αναδεικνύει τις βαθιές ρωγμές στο πολιτικό σύστημα και τις συνέπειες μιας απόφασης που αμφισβήτησε τα θεμέλια της δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Η κήρυξη στρατιωτικού νόμου και η άμεση αντίδραση
Στις 3 Δεκεμβρίου 2024, λίγο πριν τις 10:30 μ.μ. τοπική ώρα, ο τότε πρόεδρος Γιουν Σουκ Γιέολ κήρυξε στην εθνική τηλεόραση στρατιωτικό νόμο, με σκοπό, όπως δήλωσε, την εξάλειψη «αντικρατικών δυνάμεων» και την υπέρβαση του πολιτικού αδιεξόδου. Μία ώρα αργότερα, ο στρατός εξέδωσε διάταγμα που απαγόρευε τη δραστηριότητα πολιτικών κομμάτων και βουλευτών, ενώ στρατεύματα και αστυνομία περικύκλωσαν το κοινοβούλιο, το οποίο ελεγχόταν από την αντιπολίτευση. Υπάλληλοι χρησιμοποίησαν οδοφράγματα και πυροσβεστήρες για να αποκρούσουν τους στρατιώτες ειδικών επιχειρήσεων, ενώ βουλευτές πήδηξαν φράχτες για να αποφύγουν τους κλοιούς ασφαλείας και πλήθη διαδηλωτών συγκεντρώθηκαν. Όπως μεταδίδει το Reuters, η κίνηση αυτή προκάλεσε άμεσες και σφοδρές αντιδράσεις.
Από την παραίτηση στην καθαίρεση: Τα κρίσιμα γεγονότα
Την επόμενη μέρα, 4 Δεκεμβρίου 2024, το κοινοβούλιο, με την παρουσία 190 βουλευτών, ψήφισε ομόφωνα την απόρριψη της διακήρυξης του Γιουν και τα στρατεύματα άρχισαν να αποχωρούν. Περίπου τρεισήμισι ώρες αργότερα, ο Γιουν ήρε τον στρατιωτικό νόμο, ο οποίος είχε ισχύ για περίπου έξι ώρες. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπέβαλαν πρόταση μομφής για την καθαίρεση του Γιουν. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κερτ Κάμπελ, δήλωσε ότι ο Γιουν «παρερμήνευσε σοβαρά» την απόφασή του να κηρύξει στρατιωτικό νόμο, χαρακτηρίζοντάς την «παράνομη». Στις 7 Δεκεμβρίου, ο Γιουν ζήτησε συγγνώμη από το έθνος, αλλά αρνήθηκε να παραιτηθεί. Μια ψηφοφορία για την καθαίρεσή του απέτυχε καθώς το κυβερνών κόμμα People Power Party (PPP) μποϊκόταρε τη διαδικασία, στερώντας από το κοινοβούλιο την απαραίτητη απαρτία. Ωστόσο, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες και στις 14 Δεκεμβρίου, το κοινοβούλιο καθαίρεσε τον Γιουν με την υποστήριξη 204 από τους 300 βουλευτές, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον 12 μελών του PPP.
Οι νομικές εξελίξεις και οι φυλακίσεις
Την ίδια ώρα, οι νομικές διαδικασίες προχωρούσαν. Στις 8 Δεκεμβρίου, οι εισαγγελείς ονόμασαν τον Γιουν ως αντικείμενο ποινικής έρευνας για την απόπειρα στρατιωτικού νόμου, ενώ ο πρώην υπουργός Άμυνας Κιμ Γιονγκ-χγιουν συνελήφθη. Στις 10 Δεκεμβρίου, ο διοικητής της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων του Στρατού, Κουάκ Τζονγκ-γκουν, δήλωσε σε κοινοβουλευτική επιτροπή ότι ο Γιουν είχε δώσει εντολή να «συρθούν έξω» οι βουλευτές από το κοινοβούλιο μετά την κήρυξη στρατιωτικού νόμου. Ο πρώην υπουργός Άμυνας Κιμ αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει στη φυλακή. Στις 16 Δεκεμβρίου, το Συνταγματικό Δικαστήριο άρχισε να εξετάζει την υπόθεση καθαίρεσης. Στις 31 Δεκεμβρίου, δικαστήριο της Σεούλ ενέκρινε ένταλμα σύλληψης για τον Γιουν, ο οποίος απέτυχε να εμφανιστεί για ανάκριση. Μετά από συγκρούσεις με την προεδρική ασφάλεια και στρατιωτικά στρατεύματα, ο Γιουν συμφώνησε να παραδοθεί στις 15 Ιανουαρίου 2025. Στις 26 Ιανουαρίου, οι εισαγγελείς του απήγγειλαν κατηγορίες για στάση. Στις 9 Μαρτίου, ο Γιουν αφέθηκε ελεύθερος από την κράτηση, έχοντας περάσει 54 ημέρες στη φυλακή. Ωστόσο, στις 10 Ιουλίου, ο Γιουν βρέθηκε ξανά στη φυλακή μετά από αίτημα ειδικού εισαγγελέα. Η υπόθεση του πρώην πρωθυπουργού Χαν Ντακ-σου είναι επίσης σε εξέλιξη, με τον ειδικό εισαγγελέα να ζητά 15ετή κάθειρξη για κατηγορίες υποβοήθησης στάσης και ψευδορκίας, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο: Νότια Κορέα: Ειδικός εισαγγελέας ζητά 15ετή κάθειρξη για τον πρώην πρωθυπουργό Χαν.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η πολυπλοκότητα των κατηγοριών, που περιλαμβάνουν υποβοήθηση εχθρικού κράτους, και η συμμετοχή ανώτατων αξιωματούχων, καθιστούν την υπόθεση αυτή ένα πρωτοφανές νομικό προηγούμενο για τη Νότια Κορέα. Η αγορά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς η πολιτική σταθερότητα είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική εμπιστοσύνη. Μάλιστα, στις 13 Αυγούστου, η σύζυγος του Γιουν, η πρώην πρώτη κυρία Κιμ Κέον Χι, φυλακίστηκε μετά από ένταλμα σύλληψης, καθιστώντας τους το πρώτο προεδρικό ζευγάρι πίσω από τα κάγκελα στην ιστορία της Κορέας. Στις 29 Αυγούστου, της απαγγέλθηκαν κατηγορίες για δωροδοκία, ενώ στις 22 Σεπτεμβρίου, η Χαν Χακ-τζα, ηγέτης της Εκκλησίας της Ενοποίησης, φυλακίστηκε με την κατηγορία ότι κατεύθυνε δωροδοκίες στην πρώην πρώτη κυρία Κιμ. Η δίκη της Χαν Χακ-τζα ξεκίνησε πρόσφατα, όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα: Δίκη για δωροδοκία της επικεφαλής της Εκκλησίας της Ενοποίησης ξεκίνησε στη Νότια Κορέα.
Η επόμενη μέρα και η νέα προεδρία
Στις 4 Απριλίου 2025, το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι ο Γιουν παραβίασε το συνταγματικό του καθήκον και τον απομάκρυνε οριστικά από το αξίωμα. Στις 27 Απριλίου, το Δημοκρατικό Κόμμα όρισε τον πρώην ηγέτη του και υποψήφιο πρόεδρο του 2022, Λι Τζε Μιουνγκ, ως υποψήφιό του για τις νέες εκλογές. Στις 3 Ιουνίου, ο Λι Τζε Μιουνγκ εξελέγη πρόεδρος σε πρόωρες εκλογές. Ο νέος πρόεδρος Λι Τζε Μιουνγκ έχει ήδη τονίσει την ανάγκη για δικαιοσύνη σχετικά με την απόπειρα στρατιωτικού νόμου, υπογραμμίζοντας ότι «απομένει ακόμη δουλειά» για την αντιμετώπιση των συνεπειών και την απόδοση ευθυνών, όπως επισημαίνεται σε σχετικό άρθρο: Νότια Κορέα: Ο πρόεδρος Λι ζητά δικαιοσύνη για την απόπειρα στρατιωτικού νόμου. Στις 10 Νοεμβρίου, ο ειδικός εισαγγελέας απήγγειλε στον Γιουν περισσότερες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της υποβοήθησης εχθρικού κράτους, που σχετίζονται με την επιβολή στρατιωτικού νόμου. Η χώρα συνεχίζει να βρίσκεται σε μια περίοδο πολιτικής και νομικής αναδιάρθρωσης, με τις δίκες να βρίσκονται σε εξέλιξη και τις αποφάσεις που αναμένονται να διαμορφώσουν το μέλλον της νοτιοκορεατικής δημοκρατίας.
