Μιανμάρ: Από τον θρίαμβο της Σου Κι στις κάλπες της χούντας και τον εμφύλιο πόλεμο

Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την κατάληψη της εξουσίας, η στρατιωτική ηγεσία της Μιανμάρ προχωρά στη διεξαγωγή πολυφασικών γενικών εκλογών που ξεκινούν την προσεχή Κυριακή. Παρά τις σφοδρές συγκρούσεις που μαίνονται σε ολόκληρη την επικράτεια, το καθεστώς επιδιώκει τη νομιμοποίησή του μέσω μιας διαδικασίας που διεξάγεται υπό το καθεστώς δρακόντειων νόμων και διεθνούς απομόνωσης, όπως μεταδίδει το Reuters.

Η τρέχουσα πολιτική κρίση στη Μιανμάρ αποτελεί την κορύφωση μιας δεκαετίας έντονων αναταράξεων, που ξεκίνησε με την ελπίδα του 2015 και κατέληξε στον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Η απόφαση της χούντας να στήσει κάλπες εν μέσω πολεμικών επιχειρήσεων δεν αποτελεί απλώς μια πολιτική κίνηση, αλλά μια προσπάθεια αναδιαμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου της χώρας, την ώρα που η ένοπλη αντίσταση των εθνοτικών ομάδων παραμένει η μεγαλύτερη απειλή για το καθεστώς από την ημέρα του πραξικοπήματος.

Το χρονικό της εκτροπής και η πτώση της Αούνγκ Σαν Σου Κι

Η πορεία της χώρας άλλαξε δραματικά την 1η Φεβρουαρίου 2021, όταν ο στρατός κατέλαβε την εξουσία, συλλαμβάνοντας την Αούνγκ Σαν Σου Κι και την ηγεσία του Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία (NLD). Είχαν προηγηθεί οι εκλογές του Νοεμβρίου 2020, όπου το NLD πέτυχε σαρωτική νίκη, την οποία όμως ο στρατός αρνήθηκε να αναγνωρίσει επικαλούμενος παρατυπίες. Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων που ακολούθησαν οδήγησε πολλούς πολίτες να πάρουν τα όπλα, μετατρέποντας τις διαμαρτυρίες σε μια πανεθνική εξέγερση.

Έκτοτε, η χούντα έχει υιοθετήσει νέες μεθόδους μάχης για να αντιμετωπίσει τους αντάρτες, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων με drones και της αναγκαστικής επιστράτευσης. Η νομπελίστρια Σου Κι παραμένει κρατούμενη, έχοντας καταδικαστεί σε πολυετή φυλάκιση για σειρά κατηγοριών που η ίδια και η διεθνής κοινότητα χαρακτηρίζουν ως πολιτικά υποκινούμενες. Η κατάσταση της υγείας της παραμένει πηγή έντονης ανησυχίας, με την ASEAN να ζητά επίμονα την απελευθέρωσή της.

Ο δρακόντειος εκλογικός νόμος και η διεθνής αμφισβήτηση

Τον Ιούλιο του 2025, η στρατιωτική κυβέρνηση θέσπισε έναν αμφιλεγόμενο νόμο για την προστασία της εκλογικής διαδικασίας. Ο νόμος αυτός προβλέπει εξαιρετικά αυστηρές ποινές, συμπεριλαμβανομένης της θανατικής ποινής, για οποιαδήποτε ενέργεια θεωρηθεί ότι παρεμποδίζει ή διαταράσσει τις κάλπες. Ήδη έχουν αναφερθεί εκατοντάδες συλλήψεις βάσει αυτού του πλαισίου, ενισχύοντας τις καταγγελίες για κλίμα τρομοκρατίας πριν από την ψηφοφορία της 28ης Δεκεμβρίου.

Διεθνείς αναλυτές και νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η εκλογική διαδικασία στερείται δημοκρατικής νομιμοποίησης. Η διάλυση του NLD και δεκάδων άλλων κομμάτων το 2023, επειδή δεν επανεγγράφηκαν υπό τους νέους κανόνες, άφησε το πεδίο ελεύθερο στο στρατιωτικά υποστηριζόμενο USDP. Παρά τις διαβεβαιώσεις του εκπροσώπου της χούντας, Ζάου Μιν Τουν, ότι οι εκλογές έχουν τη λαϊκή στήριξη, ο ΟΗΕ προειδοποιεί για συστηματική επιτήρηση των ψηφοφόρων και εξαναγκασμό.

Η ανθρωπιστική κρίση και η επόμενη μέρα

Ενώ η χούντα προετοιμάζεται για τη δεύτερη φάση των εκλογών στις 11 Ιανουαρίου 2026, η χώρα βυθίζεται σε μια πρωτοφανή ανθρωπιστική καταστροφή. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις έχουν εκτοπίσει εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι πάνω από 12 εκατομμύρια πολίτες θα αντιμετωπίσουν οξεία πείνα το επόμενο έτος. Η οικονομία παραμένει σε κατάσταση παράλυσης, με την παράνομη καλλιέργεια οπίου να φτάνει σε επίπεδα ρεκόρ ως διέξοδο επιβίωσης για τους αγρότες.

Το ρεπορτάζ του Reuters υπογραμμίζει ότι η μετάβαση σε μια «ενδιάμεση κυβέρνηση» τον Αύγουστο του 2025, με τον Μιν Αούνγκ Χλάινγκ στην προεδρία, δεν άλλαξε την ουσία της στρατιωτικής κυριαρχίας. Οι επερχόμενες κάλπες θεωρούνται από πολλούς ως μια προσπάθεια του καθεστώτος να παρουσιάσει μια επίφαση κανονικότητας στη διεθνή κοινότητα, χωρίς ωστόσο να παραχωρεί τον πραγματικό έλεγχο της χώρας.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Η διεθνής κοινότητα παραμένει διχασμένη ως προς τη στάση της απέναντι στη Μιανμάρ. Ενώ η ASEAN συνεχίζει να αποκλείει τη στρατιωτική ηγεσία από τις συνόδους της, η χούντα επιδιώκει νέες συμμαχίες και προσπαθεί να εδραιώσει τον έλεγχό της στις περιοχές που δεν ελέγχονται από τους αντάρτες. Η επιτυχία ή η αποτυχία της εκλογικής διαδικασίας θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό τη διάρκεια της σύγκρουσης και την ένταση των διεθνών κυρώσεων που θα ακολουθήσουν το 2026.