Μεξικό: Η αναμέτρηση της Sheinbaum με τον δισεκατομμυριούχο Salinas δοκιμάζει την εξουσία της

Μια σφοδρή σύγκρουση έχει ξεσπάσει στο Μεξικό μεταξύ της Προέδρου Κλαούντια Σάινμπαουμ και του δισεκατομμυριούχου μεγιστάνα Ρικάρντο Σαλίνας Πλιέγκο, με επίκεντρο αγωγές για φοροδιαφυγή ύψους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η διαμάχη, που περιλαμβάνει δικαστικές αποφάσεις και πολιτικές αντιπαραθέσεις, αποτελεί ένα τεστ για την ικανότητα της Σάινμπαουμ να αντιμετωπίσει την οικονομική ελίτ της χώρας, όπως μεταδίδει το Reuters.

Η αναμέτρηση μεταξύ της προέδρου Σάινμπαουμ και του Σαλίνας Πλιέγκο δεν είναι απλώς μια δικαστική διαμάχη, αλλά αντικατοπτρίζει μια ευρύτερη προσπάθεια της κυβέρνησης να ενισχύσει τα κρατικά έσοδα μέσω μιας επιθετικής εκστρατείας κατά της φοροδιαφυγής. Αυτή η στρατηγική, η οποία ακολουθεί τα βήματα του προκατόχου της, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, στοχεύει στη χρηματοδότηση εκτεταμένων κοινωνικών προγραμμάτων για τους φτωχότερους πολίτες του Μεξικού, οι οποίοι αποτελούν και τον πυρήνα της πολιτικής της υποστήριξης.

Η σφοδρή σύγκρουση και οι κατηγορίες για φοροδιαφυγή

Ο Ρικάρντο Σαλίνας Πλιέγκο, ένας από τους πλουσιότερους μεγιστάνες του Μεξικού, ελέγχει μια επιχειρηματική αυτοκρατορία που εκτείνεται από τον τραπεζικό τομέα έως τα μέσα ενημέρωσης. Ο ίδιος παρουσιάζεται ως υπέρμαχος της καταπολέμησης της διαφθοράς, ωστόσο για την Πρόεδρο Σάινμπαουμ είναι ένας φοροφυγάς και δεξιός υποκινητής, του οποίου οι εταιρείες οφείλουν στην κυβέρνηση περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια. Η κόντρα αυτή έχει μετατραπεί σε μια νομική και πολιτική μάχη υψηλού κινδύνου, με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και την αδιάκοπη κάλυψη από τον Τύπο να την καθιστούν ένα τεστ για την εξουσία της Σάινμπαουμ.

Η προσωπική περιουσία του Σαλίνας έχει μειωθεί σημαντικά, από 13,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 σε 4,9 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα, σύμφωνα με το Forbes. Ο μεγιστάνας, ο οποίος ξεκίνησε ως διευθύνων σύμβουλος της οικογενειακής του επιχείρησης λιανικής πώλησης οικιακών συσκευών, επέκτεινε την αυτοκρατορία του το 1993 χάρη σε ένα δάνειο που του επέτρεψε να αγοράσει ένα κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο, το οποίο μετέτρεψε στην TV Azteca, σήμερα το δεύτερο μεγαλύτερο τηλεοπτικό δίκτυο του Μεξικού. Οι στενοί του δεσμοί με διαδοχικούς προέδρους του εξασφάλισαν εκατοντάδες ομοσπονδιακά συμβόλαια.

Οι δικαστικές εξελίξεις και η αντίδραση της αγοράς

Τις τελευταίες εβδομάδες, η ένταση κλιμακώθηκε σε μια ολοκληρωτική μάχη. Στις 11 Νοεμβρίου, οι αρχές έκλεισαν δύο από τα καζίνο του Σαλίνας στο πλαίσιο έρευνας για ξέπλυμα χρήματος, με τον όμιλο Grupo Salinas να αρνείται τις κατηγορίες. Δύο ημέρες αργότερα, στις 13 Νοεμβρίου, το αναμορφωμένο Ανώτατο Δικαστήριο του Μεξικού, αποτελούμενο από εννέα εκλεγμένους δικαστές υποστηριζόμενους από το κυβερνών κόμμα Morena, επικύρωσε ομόφωνα φορολογικές αξιώσεις κατά του ομίλου του Σαλίνας ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η απόφαση, που αφορά φορολογικούς λογαριασμούς από το 2008 έως το 2013, δεν μπορεί να εφεσιβληθεί, αλλά ο Σαλίνας μπορεί να διαπραγματευτεί έναν διακανονισμό.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ταχύτατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά του Σαλίνας, μόλις δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων των δικαστών, μπορεί να έχει προσδώσει αξιοπιστία στις κατηγορίες για ένα μεροληπτικό δικαστικό σύστημα. Ο Εμιλιάνο Πόλο, πολιτικός αναλυτής, δήλωσε ότι «η αντίληψη που δημιουργεί το νέο δικαστήριο είναι ότι θα επιλύει κάθε υπόθεση υπέρ της κυβέρνησης», κάτι που ο Σαλίνας εκμεταλλεύεται. Η αναμέτρηση έχει επίσης θίξει την επιχειρηματική κοινότητα, καθώς η άβολη συμμαχία της με την αριστερή πρόεδρο δείχνει σημάδια διάβρωσης εν μέσω μιας επιθετικής φορολογικής καταστολής και δυσαρέσκειας για τη δικαστική μεταρρύθμιση που αντικατέστησε τους διορισμένους δικαστές με εκλεγμένους.

Ο Salinas ως “αντιπολιτευόμενος” και η πολιτική διάσταση

Ο Σαλίνας έχει κατηγορήσει τις μεξικανικές αρχές για «εκβιασμό» και δήλωσε ότι είναι πρόθυμος να πληρώσει στην κυβέρνηση 400 εκατομμύρια δολάρια για να διευθετήσει την υπόθεση, ποσό που ισχυρίζεται ότι οφείλει ο όμιλός του. Η Σάινμπαουμ έχει απορρίψει την προσφορά, επιμένοντας στην καταβολή του συνολικού φορολογικού χρέους των 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η διοίκηση της Σάινμπαουμ κατηγορεί τον Σαλίνας ότι χρηματοδοτεί την αναταραχή, επικαλούμενη μια εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κόστισε σχεδόν 5 εκατομμύρια δολάρια.

Λίγες ημέρες μετά την απόφαση του δικαστηρίου, ο Σαλίνας συντάχθηκε με διαδηλωτές που πλημμύρισαν τους δρόμους των πόλεων σε όλο το Μεξικό για να καταγγείλουν την κυβέρνηση Σάινμπαουμ, με συγκρούσεις να ξεσπούν έξω από το προεδρικό μέγαρο. Ο ίδιος, αρνούμενος τη χρηματοδότηση των διαδηλώσεων, έχει προκαλέσει ανοιχτά την Πρόεδρο και τους υποστηρικτές της, δηλώνοντας τον Οκτώβριο στα 70ά του γενέθλια ότι «είναι η στιγμή να μπούμε σε μια νέα φάση, μια διαφορετική κατεύθυνση, και γιατί όχι, να ξεφορτωθούμε αυτούς τους αριστερούς». Ακόμη και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σχολίασε τις διαδηλώσεις, λέγοντας ότι «υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στο Μεξικό».

Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις για την Sheinbaum

Η αναμέτρηση με τον Σαλίνας είναι μέρος μιας ευρύτερης φορολογικής καταστολής που εφαρμόζει η Σάινμπαουμ, καθώς αναζητά έσοδα για τη χρηματοδότηση των κοινωνικών της προγραμμάτων. Οι αρχές επιδιώκουν επίσης 16 δισεκατομμύρια δολάρια από τη Samsung Electronics, ισχυριζόμενες κατάχρηση κινήτρων εξαγωγών και κανόνων διπλής φορολόγησης από το 2014 έως το 2016. Η Samsung έχει τονίσει τη δέσμευσή της στους μεξικανικούς νόμους και επιδιώκει να διαπραγματευτεί μια συμφωνία για τη φορολογική διαφορά. Ενώ ο προκάτοχος της Σάινμπαουμ είχε επιβάλει παρόμοια στρατηγική, οι αναλυτές εκτιμούν ότι η τωρινή κυβέρνηση αντιμετωπίζει μεγαλύτερη αντίσταση, καθώς τα «εύκολα» θύματα έχουν πλέον εξαντληθεί.