- Η Κίνα πραγματοποίησε χαμηλών τόνων μνημόσυνο για τη σφαγή της Νανκίνγκ, χωρίς την παρουσία του Σι Τζινπίνγκ.
- Η κίνηση αυτή έρχεται εν μέσω αυξημένων διπλωματικών εντάσεων με την Ιαπωνία για την Ταϊβάν.
- Ο Σι Ταϊφένγκ τόνισε την ιστορική δύναμη της Κίνας και καταδίκασε την αναβίωση του μιλιταρισμού.
- Η Κίνα υπολογίζει 300.000 νεκρούς στη σφαγή του 1937, αριθμός που αμφισβητείται από την Ιαπωνία.
Η Κίνα πραγματοποίησε το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου μια χαμηλών τόνων τελετή μνήμης για τη σφαγή της Νανκίνγκ του 1937, με τον Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να μην παρευρίσκεται, παρά την κλιμακούμενη διπλωματική κρίση μεταξύ Πεκίνου και Τόκιο σχετικά με την Ταϊβάν. Η απουσία του Σι και ο συγκρατημένος χαρακτήρας της εκδήλωσης σηματοδοτούν μια πιθανή προσπάθεια αποκλιμάκωσης, αν και οι σχέσεις παραμένουν τεταμένες.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου αυξημένης διπλωματικής έντασης μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας, με το ζήτημα της Ταϊβάν να βρίσκεται στο επίκεντρο. Η απόφαση για ένα πιο συγκρατημένο μνημόσυνο για ένα τόσο ευαίσθητο ιστορικό γεγονός, όπως η σφαγή της Νανκίνγκ, μπορεί να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια του Πεκίνου να διαχειριστεί τις σχέσεις με το Τόκιο, χωρίς να προσθέσει περαιτέρω καύσιμα στην ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα.
Η διπλωματική κρίση και η ιστορική μνήμη
Το Πεκίνο έχει εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια προς την Ιαπωνία, αφότου η πρωθυπουργός Σανάε Τακάιτσι δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι μια υποθετική κινεζική επίθεση στην Ταϊβάν, την οποία διεκδικεί η Κίνα, θα μπορούσε να πυροδοτήσει στρατιωτική απάντηση από το Τόκιο. Αυτή η δήλωση έχει κλιμακώσει τη διαμάχη, με την Κίνα να κατηγορεί την Ιαπωνία για απειλή «ένοπλης επέμβασης», όπως αναφέρεται σε προηγούμενο ρεπορτάζ μας (Κίνα: Η διαμάχη με την Ιαπωνία για την Ταϊβάν μεταφέρεται στον ΟΗΕ). Οι δύο χώρες διαφωνούν εδώ και καιρό για την επώδυνη κοινή τους ιστορία, με την Κίνα να υπενθυμίζει συνεχώς στους πολίτες της τη σφαγή του 1937.
Σύμφωνα με το Reuters, η Κίνα υποστηρίζει ότι τα ιαπωνικά στρατεύματα σκότωσαν 300.000 ανθρώπους στην τότε πρωτεύουσά της. Ωστόσο, ένα δικαστήριο των Συμμάχων μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπολόγισε τον αριθμό των νεκρών στην ανατολική πόλη της Νανκίνγκ σε 142.000. Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένοι συντηρητικοί Ιάπωνες πολιτικοί και μελετητές αρνούνται ότι έλαβε χώρα σφαγή.
Οι δηλώσεις και οι υπαινιγμοί
Μιλώντας στο εθνικό κέντρο μνήμης στη Νανκίνγκ, ο Σι Ταϊφένγκ, επικεφαλής του ισχυρού οργανωτικού τμήματος του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος, αναφέρθηκε στην ομιλία που εκφώνησε ο Σι Τζινπίνγκ σε στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο τον Σεπτέμβριο, με την ευκαιρία της 80ης επετείου από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Σι Ταϊφένγκ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η ιστορία έχει αποδείξει πλήρως ότι το κινεζικό έθνος είναι ένα μεγάλο έθνος που δεν φοβάται καμία δύναμη και στέκεται στα πόδια του».
Προτεινόμενο ΗΠΑ: Κατάσχεση τάνκερ στη Βενεζουέλα λίγο πριν τη λήξη του εντάλματος
Αν και δεν ανέφερε ονομαστικά την Τακάιτσι, υπαινίχθηκε τις προηγούμενες κατηγορίες της Κίνας ότι επιδιώκει την αναβίωση του ιαπωνικού μιλιταρισμού. «Η ιστορία έχει αποδείξει και θα συνεχίσει να αποδεικνύει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια αναβίωσης του μιλιταρισμού, αμφισβήτησης της μεταπολεμικής διεθνούς τάξης, ή υπονόμευσης της παγκόσμιας ειρήνης και σταθερότητας δεν θα γίνει ποτέ ανεκτή από όλους τους ειρηνόφιλους και δικαιοδόκους λαούς σε όλο τον κόσμο και είναι καταδικασμένη σε αποτυχία».
Η απουσία του Σι και η επόμενη μέρα
Η Κίνα καθιέρωσε την πρώτη της εθνική ημέρα μνήμης για τη σφαγή το 2014, όπου ο Σι Τζινπίνγκ είχε μιλήσει και είχε καλέσει Κίνα και Ιαπωνία να αφήσουν στην άκρη το μίσος και να μην επιτρέψουν στην μειοψηφία που οδήγησε την Ιαπωνία στον πόλεμο να επηρεάσει τις σημερινές σχέσεις. Ο Σι παρακολούθησε την εκδήλωση αυτοπροσώπως τελευταία φορά το 2017, αλλά δεν έκανε δημόσιες δηλώσεις. Η φετινή του απουσία, σε συνδυασμό με τον χαμηλών τόνων χαρακτήρα της τελετής, δείχνει μια διαφορετική προσέγγιση από το Πεκίνο, ίσως με στόχο την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης των σχέσεων με την Ιαπωνία (Η Κίνα καλεί τις ΗΠΑ να συγκρατήσουν την Ιαπωνία για τις δηλώσεις στην Ταϊβάν).
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η ευαίσθητη ισορροπία που προσπαθεί να διατηρήσει η Κίνα μεταξύ της διατήρησης της ιστορικής μνήμης και της διαχείρισης των σύγχρονων γεωπολιτικών εντάσεων. Η συνεχιζόμενη ρητορική για την αναβίωση του μιλιταρισμού, χωρίς άμεση αναφορά στην Ιαπωνία, επιτρέπει στο Πεκίνο να στείλει ένα μήνυμα, διατηρώντας παράλληλα κάποια διπλωματική ευελιξία.
Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα
Η ιαπωνική πρεσβεία στην Κίνα είχε εκδώσει προειδοποίηση ασφαλείας προς τους πολίτες της ενόψει της επετείου, τονίζοντας την ανάγκη για επαγρύπνηση (Ιαπωνία: Προειδοποίηση ασφαλείας στην Κίνα ενόψει επετείου της σφαγής της Νανκίνγκ). Αυτό υπογραμμίζει το υψηλό επίπεδο ανησυχίας που επικρατεί και στις δύο πλευρές. Η Κίνα, από την πλευρά της, συνεχίζει να κατηγορεί την Ιαπωνία για στρατιωτική απειλή και εκμετάλλευση του ζητήματος της Ταϊβάν, όπως δήλωσε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Γουάνγκ Γι στον Γερμανό ομόλογό του (Κίνα: Ο Γουάνγκ Γι κατηγορεί την Ιαπωνία για στρατιωτική απειλή και εκμετάλλευση του ζητήματος της Ταϊβάν). Οι επόμενες κινήσεις των δύο χωρών θα καθορίσουν την πορεία των διμερών σχέσεων, καθώς η ιστορία και η γεωπολιτική συνεχίζουν να διαπλέκονται στην περιοχή.
