Καλκούτα: Τέλος εποχής για τα ιστορικά τραμ μετά από 152 χρόνια λειτουργίας

Η Καλκούτα ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει το ιστορικό δίκτυο τραμ της, το παλαιότερο στην Ασία, καθώς η κυβέρνηση της Δυτικής Βεγγάλης προωθεί σχέδια ριζικού εκσυγχρονισμού. Μετά από 152 χρόνια συνεχούς προσφοράς, τα εμβληματικά οχήματα που αποτέλεσαν το σήμα κατατεθέν της πόλης κινδυνεύουν με οριστική κατάργηση, προκαλώντας μια έντονη δικαστική διαμάχη και κύμα νοσταλγίας στους κατοίκους.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως επιστέγασμα μιας μακράς περιόδου σταδιακής απαξίωσης των μέσων σταθερής τροχιάς στην ινδική μεγαλούπολη, η οποία προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην αποικιακή της κληρονομιά και τις απαιτήσεις μιας σύγχρονης μητρόπολης. Το παρασκήνιο της απόφασης συνδέεται άμεσα με την ανάγκη για ταχύτερες μετακινήσεις και την αποσυμφόρηση των δρόμων, σε μια πόλη όπου ο χώρος αποτελεί το πολυτιμότερο αγαθό. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, η κυβέρνηση σκοπεύει να διατηρήσει μόνο μια μικρή διαδρομή πολιτιστικής κληρονομιάς, καταργώντας το υπόλοιπο δίκτυο.

Η σύγκρουση παράδοσης και αστικού εκσυγχρονισμού

Η απόφαση για το κλείσιμο του δικτύου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών, με τις αρχές να επενδύουν δισεκατομμύρια δολάρια στην επέκταση του μετρό και τη δημιουργία νέων αυτοκινητοδρόμων. Τα τραμ, που κάποτε κυριαρχούσαν στους δρόμους, σήμερα καλούνται να ανταγωνιστούν τα κίτρινα ταξί και τα λεωφορεία σε ένα περιβάλλον ασφυκτικής κυκλοφοριακής συμφόρησης. Η κυβέρνηση της Δυτικής Βεγγάλης υποστηρίζει ότι το μέσο είναι πλέον ασύμφορο και αργό, καθιστώντας το περισσότερο ένα νοσταλγικό σύμβολο παρά μια πρακτική λύση μεταφοράς.

Από το απόγειο των 340 οχημάτων στην πλήρη παρακμή

Η ιστορία του δικτύου ξεκίνησε το 1873 με ιππήλατα τραμ, ενώ η ηλεκτροκίνηση εισήχθη το 1902, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για την Καλκούτα. Στην ακμή του, το δίκτυο διέθετε περισσότερα από 340 οχήματα που κάλυπταν κάθε γωνιά της πόλης. Σήμερα, η εικόνα είναι αποκαρδιωτική: μόλις δύο διαδρομές παραμένουν ενεργές, με έναν στόλο που δεν ξεπερνά τα 10 οχήματα. Οι σταθμοί και τα αμαξοστάσια πωλούνται ή εγκαταλείπονται, ενώ οι εργαζόμενοι βλέπουν το επάγγελμά τους να εξαφανίζεται μέρα με τη μέρα.

Η δικαστική μάχη και η αντίσταση των πολιτών

Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει έντονη πολιτική αντιπαράθεση και κοινωνικές αντιδράσεις. Η οργάνωση Calcutta Tram Users Association (CTUA) ηγείται μιας εκστρατείας από το 2016, έχοντας προσφύγει στη δικαιοσύνη για να αποτρέψει το οριστικό τέλος. Για πολλούς κατοίκους, το τραμ δεν είναι απλώς ένα μέσο μεταφοράς, αλλά ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους. Οι υποστηρικτές του δικτύου τονίζουν ότι το τραμ είναι το πιο φιλικό προς το περιβάλλον μέσο και ότι η κατάργησή του θα επιδεινώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση της πόλης.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων πολεοδόμων, η πλήρης κατάργηση του δικτύου αποτελεί μια μη αναστρέψιμη απώλεια για τον αστικό ιστό. Επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς ότι η διατήρηση και ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος δικτύου θα μπορούσε να προσφέρει μια βιώσιμη εναλλακτική, αντί της πλήρους αντικατάστασής του από οδικές υποδομές που ευνοούν τη χρήση ιδιωτικών αυτοκινήτων.

Το μέλλον των αστικών συγκοινωνιών στην Καλκούτα

Εν αναμονή της τελικής δικαστικής απόφασης, τα εναπομείναντα τραμ συνεχίζουν να κυλούν στους δρόμους, μεταφέροντας επιβάτες που αρνούνται να αποδεχθούν το τέλος μιας εποχής. Η κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στο πλάνο της για ταχύτερες υποδομές, θεωρώντας ότι η πόλη πρέπει να προχωρήσει μπροστά. Η επόμενη μέρα θα δείξει αν η Καλκούτα θα καταφέρει να διασώσει έστω και ένα ψήγμα της ιστορίας της ή αν τα τραμ θα περάσουν οριστικά στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, αφήνοντας πίσω τους μόνο τον ήχο από τις καμπάνες τους στις μνήμες των παλαιότερων.