Ιράν: Πρόταση διαλόγου στους διαδηλωτές μετά την κατάρρευση του νομίσματος

Η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε την πρόθεσή της για διάλογο με τους ηγέτες των διαδηλώσεων, καθώς η χώρα συγκλονίζεται από κινητοποιήσεις λόγω της ραγδαίας υποτίμησης του ριάλ και του καλπάζοντος πληθωρισμού. Μετά την παραίτηση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν δεσμεύτηκε να ακούσει τα νόμιμα αιτήματα των πολιτών, την ώρα που το εθνικό νόμισμα κατέγραψε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου.

Αυτή η αιφνίδια στροφή προς τη διπλωματία στο εσωτερικό μέτωπο έρχεται ως αποτέλεσμα μιας συνδυαστικής οικονομικής ασφυξίας, η οποία τροφοδοτείται τόσο από τις δυτικές κυρώσεις όσο και από τις πρόσφατες πολιτικές οικονομικής απελευθέρωσης. Το παρασκήνιο της κρίσης αποκαλύπτει ότι η αγορά του ελεύθερου ριάλ, όπου οι απλοί πολίτες αναζητούν διέξοδο στο ξένο συνάλλαγμα, έχει υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα, οδηγώντας σε κοινωνική έκρηξη παρόμοια με εκείνη του 2022.

Η κατάρρευση του ριάλ και η παραίτηση στην Κεντρική Τράπεζα

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ που μεταδίδει το Reuters, το ιρανικό ριάλ υποχώρησε σε επίπεδα ρεκόρ, αγγίζοντας τα 1.390.000 ανά δολάριο στην ελεύθερη αγορά. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την άμεση παραίτηση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, καθώς ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε, πλήττοντας καίρια την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Οι διαδηλώσεις, που ξεκίνησαν από το Μεγάλο Παζάρι της Τεχεράνης, επεκτάθηκαν γρήγορα σε άλλες πόλεις, με τους εμπόρους να κλείνουν τα καταστήματά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ο μηχανισμός διαλόγου και η αναγνώριση των αιτημάτων

Ο πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν, μέσω ανάρτησής του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έδωσε εντολή στον Υπουργό Εσωτερικών να εξετάσει τα αιτήματα των πολιτών. Η κυβερνητική εκπρόσωπος, Φατεμέχ Μοχατζεράνι, διευκρίνισε ότι θα συσταθεί ένας μόνιμος μηχανισμός διαλόγου, αναγνωρίζοντας επίσημα ότι οι κινητοποιήσεις πηγάζουν από την έντονη πίεση στα προς το ζην. Η στάση αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις βίαιες καταστολές του παρελθόντος, όπως εκείνες που ακολούθησαν τον θάνατο της Μαχσά Αμινί το 2022.

Η γεωπολιτική διάσταση και η απειλή νέων πληγμάτων

Η εσωτερική αστάθεια συμπίπτει με μια περίοδο ακραίας διεθνούς πίεσης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εκδώσει αυστηρή προειδοποίηση του προέδρου των ΗΠΑ για το ενδεχόμενο νέων στρατιωτικών πληγμάτων, εάν η Τεχεράνη συνεχίσει την ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων ή το πυρηνικό πρόγραμμα της. Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Ιούνιο, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ διεξήγαγαν έναν πόλεμο 12 ημερών με αεροπορικές επιδρομές κατά ιρανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων, γεγονός που έχει επιδεινώσει την οικονομική αβεβαιότητα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών στρατηγικής, η επιλογή του διαλόγου αποτελεί μια προσπάθεια εκτόνωσης της εσωτερικής έντασης, προκειμένου το καθεστώς να επικεντρωθεί στην εξωτερική απειλή. Επισημαίνεται από διεθνείς παρατηρητές ότι η Τεχεράνη επιχειρεί να αποφύγει ένα νέο κύμα καταστολής που θα μπορούσε να δώσει πρόσθετα επιχειρήματα για περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης με τη Δύση, ειδικά όσον αφορά τις δοκιμές βαλλιστικών πυραύλων.

Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις σταθερότητας

Η κυβέρνηση Πεζεσκιάν καλείται τώρα να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις της αγοράς για οικονομική φιλελευθεροποίηση και την ανάγκη προστασίας των ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων. Η επιτυχία του νέου μηχανισμού διαλόγου θα κριθεί από την ικανότητα της Τεχεράνης να σταθεροποιήσει το εθνικό νόμισμα και να περιορίσει τις επιπτώσεις των κυρώσεων. Οι επόμενες ημέρες θεωρούνται κρίσιμες για τη συνοχή του κοινωνικού ιστού, καθώς οι πολίτες αναμένουν χειροπιαστά αποτελέσματα από τις υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις στο τραπεζικό σύστημα.