- Πλήρες διπλωματικό αδιέξοδο στον ΟΗΕ για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
- Οι ΗΠΑ θέτουν ως απαράβατο όρο τον μηδενικό εμπλουτισμό ουρανίου.
- Το Ιράν επικαλείται τη Συνθήκη NPT για να διατηρήσει το δικαίωμα εμπλουτισμού.
- Ενεργοποιήθηκαν οι κυρώσεις snapback παρά τις αντιρρήσεις Ρωσίας και Κίνας.
Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν αντάλλαξαν σφοδρά πυρά την Τρίτη σχετικά με την επανέναρξη των πυρηνικών συνομιλιών. Ενώ η Ουάσιγκτον δηλώνει έτοιμη για απευθείας διάλογο, η Τεχεράνη απορρίπτει κατηγορηματικά τον όρο για μηδενικό εμπλουτισμό ουρανίου, κλιμακώνοντας την ένταση μετά τον πόλεμο 12 ημερών του περασμένου Ιουνίου.
| Παράμετρος | Λεπτομέρειες |
|---|---|
| Κύριο Σημείο Τριβής | Εμπλουτισμός ουρανίου σε ιρανικό έδαφος |
| Θέση ΗΠΑ | Απαίτηση για μηδενικό εμπλουτισμό |
| Θέση Ιράν | Δικαίωμα βάσει της Συνθήκης NPT |
| Καθεστώς Κυρώσεων | Ενεργοποίηση snapback (Σεπτέμβριος 2025) |
| Στρατιωτικό Ιστορικό | Πλήγματα σε πυρηνικές θέσεις (Ιούνιος 2025) |
Η τρέχουσα διπλωματική αντιπαράθεση έρχεται ως συνέχεια της στρατιωτικής κλιμάκωσης του περασμένου Ιουνίου, όταν οι ΗΠΑ συμμετείχαν ενεργά σε πλήγματα κατά ιρανικών πυρηνικών υποδομών. Το παρασκήνιο της υπόθεσης συνδέεται με την ευρύτερη γεωπολιτική στρατηγική στην περιοχή, ένα θέμα που συζήτησε πρόσφατα ο Νετανιάχου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πυρηνική αποτροπή. Η ένταση είχε κορυφωθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου 12 ημερών, ο οποίος άλλαξε άρδην τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.
Το αδιέξοδο του εμπλουτισμού και η Συνθήκη NPT
Όπως μεταδίδει το Reuters, το κεντρικό σημείο τριβής παραμένει ο εμπλουτισμός ουρανίου σε ιρανικό έδαφος. Η Μόργκαν Ορτέιγκους, αναπληρώτρια απεσταλμένη του προέδρου των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει εμπλουτισμός εντός του Ιράν, θέτοντας αυτό ως θεμελιώδη αρχή για οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία. Από την πλευρά του, ο Ιρανός πρεσβευτής Αμίρ Σαΐντ Ιραβανί απέρριψε τους όρους, χαρακτηρίζοντάς τους αντίθετους προς τα δικαιώματα της χώρας του ως μέλος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
Η ενεργοποίηση του snapback και οι διεθνείς αντιδράσεις
Η κατάσταση περιπλέκεται από την επαναφορά του εμπάργκο όπλων και των διεθνών κυρώσεων μέσω της διαδικασίας snapback. Τη διαδικασία αυτή ενεργοποίησαν η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, κατηγορώντας την Τεχεράνη για παραβίαση της συμφωνίας του 2015. Παρά τις αντιδράσεις της Ρωσίας και της Κίνας, οι οποίες θεωρούν ότι οι διατάξεις του ψηφίσματος έχουν λήξει, οι κυρώσεις τέθηκαν σε ισχύ στα τέλη Σεπτεμβρίου, αυξάνοντας την οικονομική και διπλωματική πίεση στο Ιράν.
Το γεωπολιτικό χάσμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας
Η συνεδρίαση της Τρίτης ανέδειξε το βαθύ χάσμα μεταξύ των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Ενώ οι δυτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Δανίας, ζήτησαν την ενημέρωση, η Μόσχα και το Πεκίνο εξέφρασαν αντιρρήσεις για τη νομιμότητα της συνάντησης. Η Τεχεράνη επιμένει ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα έχει ειρηνικούς σκοπούς, ωστόσο η Δύση εκφράζει φόβους για τον κίνδυνο πυρηνικού εξοπλισμού, ειδικά μετά την αύξηση των επιπέδων εμπλουτισμού.
Νομικοί κύκλοι και διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν ότι η επιμονή των ΗΠΑ σε πολιτική μηδενικού εμπλουτισμού καθιστά τη διπλωματική διέξοδο εξαιρετικά δύσκολη. Η διεθνής κοινότητα εμφανίζεται διχασμένη, καθώς η νομιμότητα του snapback αμφισβητείται από μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, δημιουργώντας ένα νομικό κενό στην εφαρμογή των διεθνών ψηφισμάτων.
Η επόμενη μέρα των διαπραγματεύσεων
Παρά το πολεμικό κλίμα, η Ουάσιγκτον δηλώνει ότι παραμένει διαθέσιμη για ουσιαστικό διάλογο, υπό την προϋπόθεση ότι το Ιράν θα αποδεχθεί τους προκαθορισμένους όρους. Η Τεχεράνη, ωστόσο, διαμηνύει ότι δεν θα υποκύψει σε πιέσεις και εκφοβισμούς, καθιστώντας σαφές ότι η εθνική κυριαρχία στο θέμα της ενέργειας είναι αδιαπραγμάτευτη. Οι εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων θα κρίνουν αν υπάρχει περιθώριο για μια νέα συμφωνία ή αν η περιοχή οδηγείται σε περαιτέρω αποσταθεροποίηση.
