ΗΠΑ: Δέσμευση 2 δισ. δολαρίων για την ανθρωπιστική βοήθεια του ΟΗΕ μετά τις δραστικές περικοπές

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τη δέσμευση 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανθρωπιστική βοήθεια του ΟΗΕ, όπως γνωστοποίησε τη Δευτέρα αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η κίνηση αυτή ακολουθεί τις ιστορικές περικοπές στην εξωτερική βοήθεια που εφάρμοσε η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ κατά το έτος 2025, προκαλώντας σοβαρές πιέσεις και χρηματοδοτικό κενό στον διεθνή οργανισμό.

Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου έντονης γεωπολιτικής αναθεώρησης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όπου η στρατηγική «Πρώτα η Αμερική» οδήγησε σε δραματική συρρίκνωση των κονδυλίων για διεθνή αρωγή. Το παρασκήνιο της απόφασης συνδέεται με την ανάγκη διατήρησης ενός στοιχειώδους ανθρωπιστικού αποτυπώματος, καθώς οι παγκόσμιες κρίσεις πολλαπλασιάζονται, την ώρα που οι παραδοσιακοί δότες στρέφουν τους πόρους τους προς τις αμυντικές δαπάνες.

Η γεωπολιτική στροφή και η χρηματοδοτική κρίση

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, η δέσμευση των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων αποτελεί μια προσπάθεια μείωσης των κραδασμών που προκάλεσε η συνολική μείωση των αμερικανικών δαπανών κατά το τρέχον έτος. Η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ είχε προχωρήσει σε εκτεταμένες περικοπές, ευθυγραμμιζόμενη με τη νέα δημοσιονομική πολιτική που δίνει προτεραιότητα στην εγχώρια ασφάλεια και την εθνική άμυνα.

«Η ανθρωπιστική ανταπόκριση των Ηνωμένων Εθνών είναι υπερεκτεταμένη και υποχρηματοδοτούμενη, γεγονός που επιβάλλει βάναυσες επιλογές προτεραιοποίησης»

Αυτή η τάση δεν περιορίζεται μόνο στην Ουάσιγκτον. Μεγάλοι δωρητές της Δύσης, όπως η Γερμανία, έχουν επίσης περιορίσει τη βοήθειά τους, προκαλώντας μια σοβαρή οικονομική κρίση στον ΟΗΕ. Η έλλειψη πόρων έχει ήδη ορατές συνέπειες σε κρίσιμες περιοχές, όπως στο Σουδάν και το Τσαντ, όπου οι πρόσφυγες αντιμετωπίζουν ακραίες ελλείψεις σε βασικά αγαθά.

Τα στοιχεία της πτώσης: Από τα 17 δισ. στα 3,38 δισ.

Τα δεδομένα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αποκαλύπτουν το μέγεθος της υποχώρησης. Οι συνολικές ανθρωπιστικές συνεισφορές των ΗΠΑ προς τον ΟΗΕ κατέρρευσαν στα 3,38 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025, ποσό που αντιστοιχεί μόλις στο 14,8% του παγκόσμιου συνόλου. Πρόκειται για μια κατακόρυφη πτώση σε σύγκριση με τα 14,1 δισεκατομμύρια του προηγούμενου έτους και το ιστορικό υψηλό των 17,2 δισεκατομμυρίων το 2022.

Αναλυτές στρατηγικής επισημαίνουν ότι αυτή η αποεπένδυση από τους διεθνείς θεσμούς δημιουργεί ένα κενό ισχύος, το οποίο ενδέχεται να εκμεταλλευτούν άλλοι παγκόσμιοι παίκτες. Η μείωση της βοήθειας έχει ήδη προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κένυα, όπου οι περικοπές έχουν αφήσει χιλιάδες παιδιά χωρίς πρόσβαση σε θεραπευτική τροφή.

Η πρόκληση για το 2026 και οι «βάναυσες επιλογές»

Στις αρχές Δεκεμβρίου, ο ΟΗΕ αναγκάστηκε να προχωρήσει σε μια δραστική μείωση της έκκλησης για βοήθεια το 2026, ζητώντας 23 δισεκατομμύρια δολάρια για την κάλυψη 87 εκατομμυρίων ανθρώπων. Το ποσό αυτό είναι το μισό από τα 47 δισεκατομμύρια που είχαν ζητηθεί για το 2025, αντικατοπτρίζοντας την απαισιοδοξία για τη μελλοντική στήριξη από τους δωρητές.

Ο επικεφαλής ανθρωπιστικών υποθέσεων του ΟΗΕ, Tom Fletcher, τόνισε ότι ο οργανισμός βρίσκεται σε οριακό σημείο. Η ανάγκη για ιεράρχηση των αναγκών σημαίνει ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε περιοχές όπως η Μιανμάρ ή η Γάζα ενδέχεται να μείνουν εκτός των προγραμμάτων στήριξης, παρά τις αυξανόμενες ανάγκες λόγω συγκρούσεων και κλιματικής κρίσης.

Οι προοπτικές της διεθνούς χρηματοδότησης

Εν αναμονή των διευκρινίσεων για τον τρόπο κατανομής των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, διπλωματικοί κύκλοι υπογραμμίζουν ότι η κίνηση αυτή, αν και θετική, δεν επαρκεί για να αναστρέψει τη γενικότερη τάση απομονωτισμού. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά αν θα υπάρξουν πρόσθετες δεσμεύσεις ή αν η δημοσιονομική πειθαρχία της Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να καθορίζει την τύχη των παγκόσμιων ανθρωπιστικών επιχειρήσεων.

Η επόμενη μέρα για τον ΟΗΕ εξαρτάται από την ικανότητά του να βρει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των δαπανών του. Η τρέχουσα δέσμευση των ΗΠΑ προσφέρει μια προσωρινή ανάσα, όμως η δομική κρίση του ανθρωπιστικού συστήματος παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για τη διεθνή διπλωματία το 2026.