Ινδονησία: Τίθεται σε ισχύ ο νέος Ποινικός Κώδικας με αυστηρές ποινές για το προγαμιαίο σεξ και την κριτική στο κράτος

Η Ινδονησία εισέρχεται σε μια νέα νομική πραγματικότητα από τις 2 Ιανουαρίου, καθώς τίθεται σε πλήρη εφαρμογή ο νέος Ποινικός Κώδικας που ποινικοποιεί το προγαμιαίο σεξ και την προσβολή των κρατικών θεσμών. Όπως μεταδίδει το ρεπορτάζ του Reuters, η κυβέρνηση παραδέχεται ανοιχτά τον κίνδυνο κατάχρησης εξουσίας, υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη για δημόσιο έλεγχο και εποπτεία των νέων διατάξεων που αντικαθιστούν νόμους της αποικιοκρατικής περιόδου.

Η αναθεώρηση του ποινικού πλαισίου, η οποία εκτείνεται σε 345 σελίδες, αποτελεί το επιστέγασμα προσπαθειών δεκαετιών για την αποδέσμευση της χώρας από το νομικό υπόβαθρο της ολλανδικής αποικιοκρατίας. Αυτή η μετάβαση έρχεται σε μια περίοδο που η Ινδονησία επιδιώκει να ενισχύσει το εγχώριο νομικό της αποτύπωμα, ενσωματώνοντας σύγχρονες πολιτισμικές νόρμες, όπως το σύστημα της αποκαταστατικής δικαιοσύνης, το οποίο διαφέρει ριζικά από τα δυτικά πρότυπα.

Η πρόκληση των πολιτικών ελευθεριών και ο κίνδυνος αυθαιρεσίας

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, Supratman Andi Agtas, παραδέχθηκε σε τηλεφωνική επικοινωνία την Τρίτη ότι το νέο πλαίσιο ενέχει τον κίνδυνο κατάχρησης εξουσιών από τις αρχές. Επισήμανε ωστόσο ότι «τίποτα νέο δεν είναι αμέσως τέλειο» και έθεσε ως δικλείδα ασφαλείας τον κοινωνικό έλεγχο. Η μεταρρύθμιση αυτή, που ψηφίστηκε κατά την τελευταία θητεία του Joko Widodo, είχε προκαλέσει την αντίδραση ακόμη και του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Antony Blinken, ο οποίος είχε προτρέψει την Τζακάρτα να επανεξετάσει ορισμένες διατάξεις.

Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκονται οι διατάξεις για την προσβολή του προέδρου ή των κρατικών υπηρεσιών, οι οποίες μπορούν να επιφέρουν ποινές φυλάκισης έως και τριών ετών. Παράλληλα, η διάδοση ιδεολογιών που αντιτίθενται στην κρατική ιδεολογία της Ινδονησίας, όπως ο κομμουνισμός, τιμωρείται με έως και τέσσερα έτη κάθειρξης. Νομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι οι ασαφείς ορισμοί περί «προσβολής της τιμής ή της αξιοπρέπειας» ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο καταστολής της ελεύθερης έκφρασης και των επικριτών της κυβέρνησης.

Κοινωνικές επιπτώσεις και ο αντίκτυπος στον τουρισμό

Μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες διατάξεις είναι η ποινικοποίηση του σεξ εκτός γάμου, με προβλεπόμενη ποινή φυλάκισης έως ένα έτος. Εντούτοις, για να ασκηθεί δίωξη απαιτείται επίσημη καταγγελία από σύζυγο, γονέα ή τέκνο του φερόμενου ως δράστη. Αυτός ο περιορισμός φαίνεται πως καθησύασε εν μέρει την τουριστική βιομηχανία, καθώς μειώνεται η πιθανότητα να βρεθούν αντιμέτωποι με το νόμο ξένοι υπήκοοι που επισκέπτονται τη χώρα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων νομικών παραστατών, η εφαρμογή του κώδικα θα αποτελέσει ένα κρίσιμο τεστ για τη δημοκρατική ανθεκτικότητα της χώρας. Η Asfinawati, γνωστή εμπειρογνώμονας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, χαρακτήρισε τη νέα νομοθεσία ως ένα «νέο αποικιοκρατικό σύνολο νόμων, φτιαγμένο από εμάς τους ίδιους», υποστηρίζοντας ότι η επεκτατική φύση των διατάξεων δεν εγγυάται την ορθή εφαρμογή τους από τους κρατικούς λειτουργούς.

Η επόμενη μέρα και η διεθνής θέση της Ινδονησίας

Η εφαρμογή του νέου Ποινικού Κώδικα συμπίπτει με μια περίοδο που η Ινδονησία επαναπροσδιορίζει τη θέση της στη διεθνή σκακιέρα, ενισχύοντας τις διμερείς της σχέσεις με μεγάλες δυνάμεις. Ο υπουργός Agtas τόνισε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν ήδη ενημερωθεί για τις αλλαγές, ενώ ένας ξεχωριστός Κώδικας Ποινικής Δικονομίας που τίθεται σε ισχύ την Παρασκευή αναμένεται να λειτουργήσει ως επιπλέον προστατευτικό πλαίσιο κατά των αυθαιρεσιών.

Εν αναμονή των πρώτων δικαστικών υποθέσεων, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά αν οι υποσχέσεις για δημόσια εποπτεία θα μετουσιωθούν σε πράξη ή αν ο νέος κώδικας θα οδηγήσει σε μια σταδιακή διάβρωση των πολιτικών ελευθεριών στην πολυπληθέστερη μουσουλμανική χώρα του κόσμου. Η ισορροπία μεταξύ των παραδοσιακών αξιών και των σύγχρονων δικαιωμάτων παραμένει το μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση της Τζακάρτα.