Η Σούζι Γουάιλς επικρίνει τη διάλυση της USAID σε συνέντευξη στη Vanity Fair

Η κορυφαία σύμβουλος του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, Σούζι Γουάιλς, δήλωσε «άναυδη» για την ταχεία διάλυση της Υπηρεσίας των ΗΠΑ για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID), επικρίνοντας τη ξαφνική διακοπή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βοήθεια, συμπεριλαμβανομένης της σωτήριας ανθρωπιστικής βοήθειας. Οι δηλώσεις της δημοσιεύτηκαν την Τρίτη σε συνέντευξη στο περιοδικό Vanity Fair, προκαλώντας συζητήσεις για τις εσωτερικές εντάσεις στην κυβέρνηση.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της πολιτικής «Πρώτα η Αμερική» του προέδρου Τραμπ, η οποία έχει επαναπροσδιορίσει τη στάση των ΗΠΑ έναντι της διεθνούς βοήθειας. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει τις διαφορετικές προσεγγίσεις εντός της κυβέρνησης σχετικά με τον ρόλο και την αποτελεσματικότητα των οργανισμών διεθνούς ανάπτυξης, όπως η USAID, η οποία αποτελεί τον κορυφαίο ανθρωπιστικό οργανισμό της Ουάσιγκτον.

Η αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας της διεθνούς βοήθειας έχει οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές, επηρεάζοντας χιλιάδες προγράμματα παγκοσμίως.

Η κριτική της Σούζι Γουάιλς και ο ρόλος του Έλον Μασκ

Σε συνέντευξη που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, η Σούζι Γουάιλς, επικεφαλής του επιτελείου του Λευκού Οίκου, δήλωσε ότι ήταν «φρικιαστικό για άλλους» το πώς ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, ο οποίος λειτουργούσε ως σύμβουλος του Τραμπ τους αρχικούς μήνες της διακυβέρνησης και είχε αναλάβει τη συρρίκνωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, διέλυσε την USAID. Η Γουάιλς εξέφρασε την αρχική της αγανάκτηση, τονίζοντας ότι «όποιος δίνει προσοχή στην κυβέρνηση και έχει δώσει ποτέ προσοχή στην USAID πίστευε, όπως κι εγώ, ότι κάνουν πολύ καλή δουλειά», όπως ανέφερε το Reuters επικαλούμενο τη Vanity Fair. Αυτή η άποψη έρχεται σε αντίθεση με αυτή του προέδρου Τραμπ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει την υπηρεσία «πραγματικά διεφθαρμένη», ενώ ο Λευκός Οίκος έχει δημιουργήσει μια ιστοσελίδα που μοιράζεται παραδείγματα «σπατάλης και κατάχρησης» της USAID, χωρίς ωστόσο να παρέχει αποδεικτικά στοιχεία. Η Σούζι Γουάιλς είχε αποκαλύψει εσωτερικές εντάσεις και στο παρελθόν.

Η Γουάιλς πρόσθεσε ότι ο Μασκ αποφάσισε πως «ήταν μια καλύτερη προσέγγιση να την κλείσει, να απολύσει τους πάντες, να τους αποκλείσει, και μετά να την ξαναχτίσει. Όχι ο τρόπος που θα το έκανα εγώ». Μετά τη δημοσίευση του άρθρου, η Γουάιλς το επέκρινε σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την ίδια Τρίτη, χαρακτηρίζοντάς το «χτύπημα» και απέρριψε το πλαίσιο της συνέντευξης, λέγοντας ότι σημαντικό πλαίσιο είχε παραλειφθεί.

Οι δραματικές επιπτώσεις της παύσης βοήθειας

Στις 20 Ιανουαρίου 2025, την ημέρα που ο πρόεδρος Τραμπ ορκίστηκε, διέταξε μια 90ήμερη παύση σε όλη την εξωτερική βοήθεια για να επανεξετάσει εάν η χρηματοδότηση κατανεμόταν σε σκοπούς που ευθυγραμμίζονταν με την πολιτική του «Πρώτα η Αμερική». Ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ και το Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας προχώρησαν γρήγορα στη διάλυση της υπηρεσίας, καθώς και άλλων τμημάτων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, απολύοντας δεκάδες χιλιάδες άτομα και αναστέλλοντας χιλιάδες επιχορηγήσεις που χρηματοδοτούνταν από την κυβέρνηση.

Η εκτελεστική εντολή, και οι επακόλουθες εντολές διακοπής εργασιών, έριξαν την USAID σε αναταραχή, σταματώντας τις λειτουργίες της υπηρεσίας σε όλο τον κόσμο, θέτοντας σε κίνδυνο την παροχή σωτήριας επισιτιστικής και ιατρικής βοήθειας και διαταράσσοντας σοβαρά τις παγκόσμιες ανθρωπιστικές προσπάθειες. Για παράδειγμα, στην Κένυα, η διακοπή της χρηματοδότησης της USAID διέκοψε την παγκόσμια προμήθεια θεραπευτικής τροφής για σοβαρά υποσιτισμένα παιδιά. Ακόμη και όταν η χρηματοδότηση αποκαταστάθηκε τον Μάρτιο του 2025, δημοσιογράφοι του Reuters τον Οκτώβριο του 2025 διαπίστωσαν ελλείψεις σε κλινικές υγείας που επισκέφθηκαν στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.

Ανθρωπιστικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Mercy Corps και Action Against Hunger, έχουν αναφέρει αρκετούς θανάτους μεταξύ υποσιτισμένων παιδιών των οποίων οι γονείς δεν μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Νιγηρία, όταν τα προγράμματα που χρηματοδοτούνταν από τις ΗΠΑ τέθηκαν σε αναστολή. Η έλλειψη βοήθειας αντιμετωπίζεται και από πρόσφυγες στο Τσαντ, εν μέσω των περικοπών.

Η πολιτική «Πρώτα η Αμερική» και οι αντιδράσεις

Η κυβέρνηση δήλωσε τότε ότι θα παρείχε εξαιρέσεις για να διασφαλίσει ότι η σωτήρια βοήθεια δεν θα μειωνόταν. Ωστόσο, οι εργαζόμενοι στην ανθρωπιστική βοήθεια έχουν δηλώσει ότι πολλά προγράμματα που παρέχουν υποστήριξη στους φτωχότερους του κόσμου είτε δεν έχουν αποκατασταθεί είτε αντιμετωπίζουν διακοπές που είναι απειλητικές για τη ζωή των κοινοτήτων που εξυπηρετούν. Ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν δυσανάλογα για την εξωτερική βοήθεια και θέλει άλλες χώρες να αναλάβουν περισσότερο από το βάρος.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους διεθνείς οργανισμούς είναι η συνολική συρρίκνωση της παγκόσμιας χρηματοδότησης για την ανθρωπιστική βοήθεια, η οποία, σε συνδυασμό με τις πολιτικές περικοπές, δημιουργεί ένα πολύπλοκο και επικίνδυνο τοπίο για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων κρίσεων.

Η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία έχουν επίσης μειώσει τη βοήθεια τα τελευταία χρόνια για να επικεντρωθούν σε εγχώριες προτεραιότητες. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι κάποιος πέθανε ως αποτέλεσμα των περικοπών των ΗΠΑ. Μάλιστα, οι ΗΠΑ υπέγραψαν νέα συμφωνία με την Κένυα για την υγεία, με νέα στρατηγική βοήθειας.

Τι μέλλει γενέσθαι για την ανθρωπιστική βοήθεια

Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζουν την αυξανόμενη πίεση που δέχονται οι οργανισμοί ανθρωπιστικής βοήθειας και οι κοινότητες που εξυπηρετούν, καθώς οι παγκόσμιες ανάγκες παραμένουν υψηλές, ενώ η πολιτική βούληση για χρηματοδότηση μειώνεται. Η στάση της κυβέρνησης Τραμπ, σε συνδυασμό με τις παρόμοιες τάσεις σε άλλες χώρες, δημιουργεί ένα αβέβαιο μέλλον για την παροχή διεθνούς βοήθειας και την αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών κρίσεων παγκοσμίως.