- Η Ρωσία αναμένει απάντηση από τις ΗΠΑ για την πρόταση επέκτασης της συνθήκης New START.
- Η συνθήκη, που ρυθμίζει τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα, λήγει στις 5 Φεβρουαρίου 2026.
- Ο Πούτιν πρότεινε εθελοντική τήρηση των ορίων για ένα επιπλέον έτος.
- Η μη ανανέωση εγείρει ανησυχίες για ανεξέλεγκτη κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών.
Η Ρωσία δήλωσε σήμερα, μέσω του Reuters, ότι αναμένει ακόμα επίσημη απάντηση από την Ουάσιγκτον σχετικά με την πρόταση του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για κοινή τήρηση της τελευταίας εναπομείνασας συνθήκης ελέγχου όπλων μεταξύ Ρωσίας-ΗΠΑ. Η συνθήκη New START, η οποία ρυθμίζει τον αριθμό των στρατηγικών πυρηνικών κεφαλών, λήγει στις 5 Φεβρουαρίου 2026, εντείνοντας τις ανησυχίες για την παγκόσμια πυρηνική ασφάλεια.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια περίοδο αυξημένης γεωπολιτικής έντασης, όπου οι σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης βρίσκονται σε στρατηγικό αδιέξοδο για πάνω από μία δεκαετία, κυρίως λόγω της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και του πολέμου της Μόσχας στην Ουκρανία. Το παρασκήνιο της υπόθεσης υπογραμμίζει την κρίσιμη ανάγκη για διατήρηση διαύλων επικοινωνίας και μηχανισμών ελέγχου των όπλων, προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα κούρσα εξοπλισμών που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω το διεθνές περιβάλλον ασφαλείας.
Η αναμονή της Ρωσίας και η πρόταση Πούτιν
Όπως μεταδίδει το Reuters, η Ρωσία αναμένει επίσημη απάντηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την πρόταση του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να τηρήσουν από κοινού την τελευταία εναπομείνασα συνθήκη ελέγχου των όπλων. Η συνθήκη New START, η οποία λήγει στις 5 Φεβρουαρίου 2026, είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της στρατηγικής σταθερότητας. Ο Πούτιν είχε προτείνει τον Σεπτέμβριο την εθελοντική διατήρηση των ορίων στα αναπτυγμένα στρατηγικά πυρηνικά όπλα για ένα έτος, μια πρόταση που ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Οκτώβριο «καλή ιδέα». Ο Σεργκέι Σοϊγκού, γραμματέας του ισχυρού Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, υπογράμμισε από το Ανόι ότι «απομένουν λιγότερο από 100 ημέρες πριν τη λήξη της New START» και πως «περιμένουμε απάντηση», χαρακτηρίζοντας την πρόταση της Μόσχας ως ευκαιρία να σταματήσει η «καταστροφική κίνηση» στον έλεγχο των πυρηνικών όπλων. Οι προτάσεις της Μόσχας για τη συνθήκη New START έχουν σχεδιαστεί για να αποτρέψουν αρνητικά παγκόσμια σενάρια.
Η σημασία της συνθήκης New START και οι πυρηνικές δυνάμεις
Η συνθήκη New START, της οποίας τα αρχικά σημαίνουν Συνθήκη Μείωσης Στρατηγικών Όπλων, θέτει ανώτατα όρια στον αριθμό των στρατηγικών πυρηνικών κεφαλών που μπορούν να αναπτύξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία. Επιπλέον, ρυθμίζει την ανάπτυξη χερσαίων, υποβρύχιων πυραύλων και βομβαρδιστικών που χρησιμοποιούνται για την παράδοσή τους. Αυτή η συνθήκη είναι το τελευταίο εναπομείναν πλαίσιο που προέκυψε από τον φόβο του πυρηνικού πολέμου μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962, με στόχο τη μείωση της παρεξήγησης και την επιβράδυνση της κούρσας των εξοπλισμών μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας. Σήμερα, η Ρωσία και οι ΗΠΑ κατέχουν από κοινού περισσότερες από 10.000 πυρηνικές κεφαλές, αντιπροσωπεύοντας το 87% του παγκόσιου αποθέματος. Η Κίνα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη με περίπου 600 κεφαλές, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων.
Οι γεωπολιτικές προεκτάσεις και η θέση των ΗΠΑ
Ενώ όλες οι μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις επιδιώκουν να εκσυγχρονίσουν τα οπλοστάσιά τους, οι περισσότερες συνθήκες ελέγχου όπλων μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον έχουν καταρρεύσει, με την κάθε πλευρά να κατηγορεί την άλλη. Η νέα στρατηγική εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, υπό την κυβέρνηση Τραμπ, δηλώνει την πρόθεση να «αποκαταστήσει τη στρατηγική σταθερότητα με τη Ρωσία», κάτι που μεταφράζεται σε επανέναρξη συζητήσεων για τον έλεγχο των στρατηγικών πυρηνικών όπλων. Το Κρεμλίνο, όπως είχε δηλώσει πρόσφατα, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη νέα στρατηγική εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, καθώς δεν χαρακτηρίζει πλέον τη Ρωσία ως άμεση απειλή. Η Ρόουζ Γκότεμολερ, επικεφαλής διαπραγματεύτρια των ΗΠΑ για τη New START, υποστήριξε αυτό τον μήνα σε άρθρο της για την Ένωση Ελέγχου Όπλων ότι η εφαρμογή της συνθήκης θα ήταν επωφελής για την Ουάσιγκτον. Συγκεκριμένα, η Γκότεμολερ δήλωσε ότι «για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το όφελος αυτής της κίνησης θα ήταν η αγορά περισσότερου χρόνου για να αποφασίσουν τι να κάνουν σχετικά με τη συνεχιζόμενη συσσώρευση της Κίνας, χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν ταυτόχρονα για νέες ρωσικές αναπτύξεις».
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η πιθανότητα μιας νέας, ανεξέλεγκτης κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών εάν η συνθήκη New START δεν ανανεωθεί. Η απουσία ενός δεσμευτικού πλαισίου διαφάνειας και ορίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη αβεβαιότητα και κίνδυνο εσφαλμένων υπολογισμών μεταξύ των πυρηνικών δυνάμεων. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς η διατήρηση της στρατηγικής σταθερότητας είναι κρίσιμη για την παγκόσμια ασφάλεια. Κλήσεις προς τον Τραμπ να μην επαναλάβει τις πυρηνικές δοκιμές υπογραμμίζουν επίσης την ευαισθησία του θέματος.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Η προθεσμία της 5ης Φεβρουαρίου 2026 πλησιάζει ταχύτατα, και η απουσία απάντησης από την Ουάσιγκτον δημιουργεί ένα κλίμα αβεβαιότητας. Η πρόταση της Ρωσίας να διατηρηθούν εθελοντικά τα όρια για ένα επιπλέον έτος προσφέρει ένα παράθυρο ευκαιρίας για διάλογο, αλλά απαιτεί την άμεση ανταπόκριση των ΗΠΑ. Η απόφαση που θα ληφθεί τις επόμενες εβδομάδες θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια στρατηγική ισορροπία και στην προσπάθεια αποτροπής της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων. Η διεθνής διπλωματία βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, με την ελπίδα ότι θα επικρατήσει η λογική της συνεργασίας έναντι της κλιμάκωσης.
