- Η Μαρία Καλέσνικαβα, ηρωίδα της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, αφέθηκε ελεύθερη το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2025.
- Η απελευθέρωση ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ του Λουκασένκο και του ειδικού απεσταλμένου του Ντόναλντ Τραμπ.
- Η Καλέσνικαβα είχε φυλακιστεί το 2020 για 11 χρόνια με κατηγορίες συνωμοσίας για κατάληψη της εξουσίας.
- Οι συνθήκες κράτησής της περιγράφονται ως απάνθρωπες, με την οικογένειά της να καταγγέλλει βασανιστήρια.
- Η απελευθέρωση αναμένεται να ενισχύσει το ηθικό της αντιπολίτευσης και να επηρεάσει τις διεθνείς σχέσεις της Λευκορωσίας.
Η Μαρία Καλέσνικαβα, εμβληματική μορφή της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, αφέθηκε ελεύθερη το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2025, έπειτα από περισσότερα από πέντε χρόνια κράτησης. Η απελευθέρωσή της, μαζί με άλλους 122 πολιτικούς κρατούμενους, ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, και του ειδικού απεσταλμένου του Προέδρα των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, Τζον Κόουλ.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας μακράς περιόδου καταστολής στη Λευκορωσία, όπου η κυβέρνηση του Αλεξάντερ Λουκασένκο χρησιμοποίησε βία για να καταστείλει τις μαζικές διαδηλώσεις του 2020. Η απελευθέρωση της Καλέσνικαβα σηματοδοτεί μια πιθανή αλλαγή στην προσέγγιση της Λευκορωσίας έναντι των πολιτικών κρατουμένων, εν μέσω διεθνών πιέσεων.
Η Απελευθέρωση και το Παρασκήνιο των Διαπραγματεύσεων
Όπως μεταδίδει το Reuters, η Μαρία Καλέσνικαβα και άλλοι 122 άνθρωποι αφέθηκαν ελεύθεροι το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2025. Η απελευθέρωση αυτή αποτελεί αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων μεταξύ του Λευκορώσου ηγέτη Αλεξάντερ Λουκασένκο και του Τζον Κόουλ, ειδικού απεσταλμένου του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Βίλνιους επιβεβαίωσε την είδηση, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διπλωματικής οδού για την επίλυση τέτοιων ζητημάτων. Μεταξύ των απελευθερωθέντων ήταν και ο νομπελίστας Ειρήνης Άλες Μπιαλιάτσκι, γεγονός που προσδίδει επιπλέον βάρος στην κίνηση αυτή.
Η Πορεία της Καλέσνικαβα στην Αντιπολίτευση
Η Μαρία Καλέσνικαβα, σήμερα 43 ετών, ήταν αρχικά φλαουτίστα και έζησε 12 χρόνια στη Γερμανία πριν εισέλθει απροσδόκητα στην πολιτική σκηνή. Το 2020, έγινε μία από τις τρεις γυναίκες, όλες τους πολιτικά άπειρες, που ένωσαν τις δυνάμεις τους για να ηγηθούν της εκστρατείας κατά του Λουκασένκο στις προεδρικές εκλογές. Οι άλλες δύο ήταν η Σβετλάνα Τσιχανόφσκαγια και η Βερόνικα Τσεπκάλο. Η εικόνα των τριών – η Τσιχανόφσκαγια να σφίγγει τη γροθιά της, η Καλέσνικαβα να σχηματίζει μια καρδιά και η Τσεπκάλο να κάνει το σήμα της νίκης – έγινε γρήγορα σύμβολο του κινήματος.
Η Καλέσνικαβα, η οποία είχε εργαστεί στην εκστρατεία του φυλακισμένου τραπεζίτη Βίκτορ Μπαμπαρίκα, δεσμεύτηκε να παραμείνει στη Λευκορωσία, σε αντίθεση με άλλες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης που αναγκάστηκαν να φύγουν. Στις 7 Σεπτεμβρίου 2020, απήχθη από μασκοφόρους αξιωματικούς, οδηγήθηκε στα σύνορα με την Ουκρανία και απειλήθηκε με απέλαση. Σε μια πράξη απείθειας, έσκισε το διαβατήριό της σε μικρά κομμάτια για να αποτρέψει την απέλαση. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της δίκης της, χαμογέλεσε και χόρεψε μέσα στο κλουβί του δικαστηρίου, καταδικάστηκε σε 11 χρόνια φυλάκισης με κατηγορίες όπως συνωμοσία για κατάληψη της εξουσίας και χαρακτηρίστηκε «άτομο που εμπλέκεται σε τρομοκρατική δραστηριότητα».
Προτεινόμενο Ο απεσταλμένος του Τραμπ επισκέφθηκε τη Λευκορωσία για συνομιλίες με τον Λουκασένκο για τους κρατούμενους
Οι Συνθήκες Κράτησης και οι Αντιδράσεις
Η Καλέσνικαβα κρατήθηκε χωρίς επικοινωνία για το μεγαλύτερο μέρος των πέντε ετών και τριών μηνών της φυλάκισής της, χωρίς να μπορεί να δει ή να επικοινωνήσει με την οικογένειά της ή τους δικηγόρους της. Το 2022, υποβλήθηκε σε εγχείρηση για πεπτικό έλκος και περιτονίτιδα. Σύμφωνα με πληροφορίες που συνέλεξαν η οικογένεια και οι υποστηρικτές της από πηγές της φυλακής, πέρασε μεγάλες περιόδους μόνη σε ένα μικροσκοπικό, δύσοσμο κελί, όπου η τουαλέτα ήταν μια τρύπα στο πάτωμα. Η αδερφή της, Τατιάνα Χόμιτς, είχε δηλώσει στο Reuters το 2024 ότι οι συνθήκες κράτησης της αδερφής της ισοδυναμούσαν με βασανιστήρια και ότι η οικογένειά της φοβόταν για τη ζωή της, καθώς το βάρος της είχε μειωθεί δραματικά λόγω του έλκους.
Η αγορά και οι διεθνείς οργανισμοί παρακολούθησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων φαίνεται να προεξοφλούν ότι η απελευθέρωση της Καλέσνικαβα, μαζί με άλλους κρατούμενους, θα μπορούσε να αποτελέσει μια προσπάθεια του Λουκασένκο να βελτιώσει την εικόνα του στη διεθνή σκηνή και να μετριάσει τις κυρώσεις. Ωστόσο, πολλοί αναλυτές τονίζουν ότι η καταστολή στη Λευκορωσία παραμένει βαθιά ριζωμένη και απαιτούνται περαιτέρω ουσιαστικές αλλαγές για την πραγματική δημοκρατία.
Η Επόμενη Μέρα για την Αντιπολίτευση της Λευκορωσίας
Η απελευθέρωση της Μαρίας Καλέσνικαβα αναμένεται να ενισχύσει το ηθικό της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, η οποία έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα τα τελευταία χρόνια. Η επιστροφή της στην ελευθερία, μετά από μια τόσο σκληρή δοκιμασία, μπορεί να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τον αγώνα για τη δημοκρατία στη χώρα. Παραμένει να φανεί αν αυτή η κίνηση θα οδηγήσει σε ευρύτερες παραχωρήσεις από το καθεστώς Λουκασένκο ή αν πρόκειται για μια μεμονωμένη ενέργεια με στόχο τη διπλωματική εκτόνωση.
