Η κυβέρνηση Τραμπ απειλεί το ΔΠΔ με νέες κυρώσεις για την προστασία του προέδρου

Η κυβέρνηση Τραμπ απείλησε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) με την επιβολή νέων κυρώσεων, απαιτώντας την τροποποίηση του ιδρυτικού του εγγράφου ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα διώξει τον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο και τους κορυφαίους αξιωματούχους του. Όπως μεταδίδει το Reuters, η Ουάσιγκτον ζητά επίσης να σταματήσουν οι έρευνες για Ισραηλινούς ηγέτες και για τις ενέργειες των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, διαφορετικά θα υπάρξει κλιμάκωση των μέτρων κατά του δικαστηρίου.

Αυτή η κίνηση της κυβέρνησης Τραμπ έρχεται ως συνέχεια μιας μακροχρόνιας έντασης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει ποτέ το Ρωμαϊκό Καταστατικό, θεωρώντας ότι το δικαστήριο παραβιάζει την εθνική τους κυριαρχία. Η τρέχουσα απαίτηση σηματοδοτεί μια σημαντική κλιμάκωση σε αυτή την ήδη τεταμένη σχέση, με απειλές που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την καθημερινή λειτουργία του ΔΠΔ.

Οι απαιτήσεις της Ουάσιγκτον

Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει τρεις βασικές αλλαγές από το ΔΠΔ. Πρώτον, να τροποποιηθεί το ιδρυτικό του έγγραφο ώστε να διασφαλιστεί η μη δίωξη του Ρεπουμπλικανού προέδρου και των κορυφαίων αξιωματούχων του. Δεύτερον, να τερματιστούν οι έρευνες για Ισραηλινούς ηγέτες σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα. Τρίτον, να λήξει επίσημα μια παλαιότερη έρευνα για τις ενέργειες των αμερικανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν. Εάν το ΔΠΔ δεν ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις, η Ουάσιγκτον ενδέχεται να επιβάλει κυρώσεις σε περισσότερους αξιωματούχους του ΔΠΔ και να στοχοποιήσει το ίδιο το δικαστήριο ως οντότητα.

Οι υφιστάμενες και οι νέες απειλές

Τον περασμένο Νοέμβριο, οι δικαστές του ΔΠΔ εξέδωσαν εντολές σύλληψης για τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον πρώην επικεφαλής άμυνας Γιοάβ Γκάλαντ και τον ηγέτη της Χαμάς Ιμπραήμ αλ-Μάσρι, για φερόμενα εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Γάζα. Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2020, οι εισαγγελείς ξεκίνησαν έρευνα στο Αφγανιστάν που περιλάμβανε πιθανά εγκλήματα από αμερικανικά στρατεύματα. Αν και από το 2021 το δικαστήριο έχει υποβαθμίσει την έρευνα για τον ρόλο των ΗΠΑ, δεν την έχει τερματίσει επίσημα. Νωρίτερα φέτος, οι ΗΠΑ είχαν ήδη επιβάλει κυρώσεις σε εννέα αξιωματούχους του ΔΠΔ, συμπεριλαμβανομένων δικαστών και εισαγγελέων, για να πιέσουν το δικαστήριο να αποσύρει αυτές τις κατηγορίες. Ωστόσο, η απειλή κυρώσεων στο ίδιο το δικαστήριο αποτελεί μια σημαντική κλιμάκωση.

Νομικοί κύκλοι και αναλυτές διεθνούς δικαίου εκφράζουν την ανησυχία τους για την πίεση που ασκείται στο ΔΠΔ, καθώς μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να υπονομεύσει την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα του θεσμού. Η προοπτική αλλαγής του Ρωμαϊκού Καταστατικού για την παροχή ασυλίας σε συγκεκριμένα άτομα θεωρείται από πολλούς ως πρωτοφανής και επικίνδυνη, δημιουργώντας ένα προηγούμενο που θα μπορούσε να αποδυναμώσει την παγκόσμια δικαιοσύνη.

Πιθανές επιπτώσεις και η επόμενη μέρα

Η επιβολή κυρώσεων στο ΔΠΔ ως οντότητα θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά την εργασία του, επηρεάζοντας τις βασικές καθημερινές λειτουργίες του, όπως η δυνατότητα να πληρώνει το προσωπικό, η πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς και σε λογισμικό γραφείου. Το ΔΠΔ, ως το μόνιμο παγκόσμιο δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου, έχει 125 κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης ολόκληρης της ΕΕ, αλλά αποκλείει μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η εντολή του επιτρέπει να διώκει άτομα για φερόμενα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από αυτά ή υπηκόους υπό τη διοίκησή τους στο έδαφος ενός κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένων των εν ενεργεία αρχηγών κρατών.

Ο αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ εξέφρασε την ανησυχία ότι το 2029, όταν λήγει η θητεία του Ρεπουμπλικανού προέδρου, το ΔΠΔ θα μπορούσε να στοχεύσει τον Τραμπ και τους κορυφαίους αξιωματούχους του. Η λύση, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η αλλαγή του Ρωμαϊκού Καταστατικού ώστε να καταστεί σαφές ότι το ΔΠΔ δεν έχει δικαιοδοσία. Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια αλλαγής του Ρωμαϊκού Καταστατικού θα είναι αργή και δύσκολη, απαιτώντας την έγκριση των δύο τρίτων των χωρών που το έχουν επικυρώσει. Η μονάδα δημοσίων σχέσεων του ΔΠΔ δήλωσε στο Reuters ότι οι τροποποιήσεις στο Ρωμαϊκό Καταστατικό εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, χωρίς να σχολιάσει αν η Ουάσιγκτον έχει ζητήσει ασυλία για τον Τραμπ. Η κατοχύρωση γενικής ασυλίας για συγκεκριμένα άτομα θα θεωρηθεί ότι υπονομεύει τις ιδρυτικές αρχές του δικαστηρίου και θα απαιτούσε την έγκριση του διοικητικού οργάνου του, της Συνέλευσης των Κρατών Μερών.