- Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν σε νέους κανόνες ασύλου και επιστροφών μεταναστών.
- Η πολιτική περιλαμβάνει λίστα «ασφαλών χωρών» και «κέντρα επιστροφών» για παράνομους μετανάστες.
- Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων επικρίνουν τα μέτρα ως «απάνθρωπα» και «σκληρά».
- Το Συμβούλιο της ΕΕ θα διαπραγματευτεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την οριστικοποίηση των νόμων.
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν τη Δευτέρα στις τελικές τους διαπραγματευτικές θέσεις για μια σειρά προτεινόμενων μεταναστευτικών νόμων, συμπεριλαμβανομένων νέων κανόνων ασύλου, μιας κοινής λίστας «ασφαλών χωρών καταγωγής» και μιας πανευρωπαϊκής πολιτικής για τις επιστροφές παράνομων μεταναστών. Η απόφαση αυτή, που ανακοινώθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ, έρχεται παρά την έντονη κριτική από περισσότερες από 200 οργανώσεις, με τα βασικά στοιχεία των προτάσεων να αναμένεται να γίνουν νόμος. Πλέον, το Συμβούλιο θα διαπραγματευτεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την οριστικοποίηση των νομικών κειμένων.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαμορφώσει μια πιο συνεκτική και αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική, αντιμετωπίζοντας τις αυξανόμενες πιέσεις στα εξωτερικά της σύνορα και τις πολιτικές διαφωνίες μεταξύ των κρατών μελών. Η ανάγκη για κοινές λύσεις έχει γίνει επιτακτική, καθώς τα εθνικά συστήματα ασύλου συχνά αδυνατούν να διαχειριστούν τον όγκο των αιτήσεων, ενώ παράλληλα εντείνονται οι συζητήσεις για την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών.
Οι βασικές αρχές της νέας μεταναστευτικής πολιτικής
Όπως μεταδίδει το Reuters, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν τη Δευτέρα στις τελικές διαπραγματευτικές τους θέσεις για διάφορες προτεινόμενες μεταναστευτικές νομοθεσίες. Αυτές περιλαμβάνουν νέους κανόνες ασύλου, τη δημιουργία μιας κοινής λίστας «ασφαλών χωρών καταγωγής» και μια ενιαία πολιτική για τις επιστροφές παράνομων μεταναστών σε επίπεδο ΕΕ. Τα βασικά στοιχεία των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να γίνουν νόμος, παρά την ισχυρή κριτική από περισσότερες από 200 οργανώσεις.
Επιπλέον, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν και για την «δεξαμενή αλληλεγγύης» τους για το 2026. Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν να αποφασίσουν αν θα βοηθήσουν τα κράτη της Μεσογείου με 21.000 μετεγκαταστάσεις, 420 εκατομμύρια ευρώ σε κεφάλαια ή άλλα μέτρα. Αυτή η πρόβλεψη αποσκοπεί στην ενίσχυση της αλληλεγγύης και της κοινής ευθύνης μεταξύ των κρατών μελών.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες ασύλου, ένα κράτος μέλος της ΕΕ θα μπορεί να απορρίψει μια αίτηση ασύλου εάν το άτομο θα μπορούσε να είχε λάβει προστασία σε μια χώρα που η ΕΕ θεωρεί ασφαλή. Ο Υπουργός Μετανάστευσης της Δανίας, Rasmus Stoklund, δήλωσε ότι η Δανία και η πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ υποστηρίζουν την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου σε ασφαλείς τρίτες χώρες, προκειμένου να εξαλειφθούν τα κίνητρα για επικίνδυνα ταξίδια προς την ΕΕ. Όπως τόνισε, τα κράτη μέλη συμφώνησαν σε μια γενική προσέγγιση για την αναθεώρηση της έννοιας «ασφαλής τρίτη χώρα», η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνάπτουν συμφωνίες με ασφαλείς τρίτες χώρες για την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου εκτός Ευρώπης.
Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι οι υποψήφιες χώρες για ένταξη στην ΕΕ θα χαρακτηριστούν «ασφαλείς» για τους αιτούντες άσυλο, μαζί με το Μπαγκλαντές, την Κολομβία, την Αίγυπτο, την Ινδία, το Κόσοβο, το Μαρόκο και την Τυνησία. Η λίστα αυτή αποτελεί ένα κρίσιμο εργαλείο για την εφαρμογή της νέας πολιτικής.
Το Συμβούλιο συμφώνησε επίσης τη θέση του σχετικά με έναν κανονισμό που θα δημιουργούσε κανόνες σε όλη την ΕΕ για τις επιστροφές μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων υποχρεώσεων για όσους έχουν λάβει εντολές επιστροφής για πρώτη φορά. Οι μετανάστες που δεν αποχωρούν οικειοθελώς θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ποινή φυλάκισης για μη συνεργασία, ως μέρος των νέων κανόνων. Επιπλέον, οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στις χώρες της ΕΕ να δημιουργήσουν «κέντρα επιστροφών» (return hubs).
Οι αντιδράσεις και οι ανησυχίες
Αυτό που ανησυχεί ιδιαίτερα νομικούς κύκλους και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η πιθανή επίπτωση των νέων μέτρων στα θεμελιώδη δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών. Η κριτική εστιάζει στην ενδεχόμενη δημιουργία ενός συστήματος που θα δίνει προτεραιότητα στην αποτροπή και την απέλαση έναντι της προστασίας των ευάλωτων ατόμων, εγείροντας ερωτήματα για τη συμβατότητα με το διεθνές δίκαιο.
Η Olivia Sundberg Diez, συνήγορος της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο στην Διεθνή Αμνηστία, δήλωσε τη Δευτέρα ότι οι συμφωνηθείσες θέσεις αντικατοπτρίζουν την «απάνθρωπη» προσέγγιση που παρατηρείται στις ΗΠΑ και χαρακτήρισε το σχέδιο των κέντρων «σκληρό». Η Sundberg υπογράμμισε ότι «η θέση των υπουργών της ΕΕ για τον Κανονισμό Επιστροφών αποκαλύπτει την επίμονη και παραπλανητική επιμονή της ΕΕ στην αύξηση των απελάσεων, των επιδρομών, της επιτήρησης και της κράτησης με κάθε κόστος». Πρόσθεσε ότι «αυτά τα τιμωρητικά μέτρα ισοδυναμούν με μια άνευ προηγουμένου αφαίρεση δικαιωμάτων με βάση το μεταναστευτικό καθεστώς και θα αφήσουν περισσότερους ανθρώπους σε επισφαλείς καταστάσεις και νομικό κενό». Αυτές οι ανησυχίες ενισχύουν την κριτική που δέχονται τα σαρωτικά νέα σχέδια για τη μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής, ειδικά όσον αφορά τα χαμηλών ποσοστών απέλασης των παράτυπων μεταναστών.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Μετά τη συμφωνία των κρατών μελών, το Συμβούλιο της ΕΕ θα ξεκινήσει πλέον διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την οριστικοποίηση των νομικών κειμένων. Το Κοινοβούλιο δεν έχει ακόμη συμφωνήσει στην τελική του θέση, αλλά τα πρόσφατα σχέδια διατηρούν τα ίδια βασικά στοιχεία. Η διαδικασία αυτή αναμένεται να είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα, καθώς απαιτείται η συμφωνία και των δύο θεσμικών οργάνων για να τεθούν σε ισχύ οι νέοι νόμοι. Η τελική μορφή της μεταναστευτικής πολιτικής θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.
🛡️ Το παρόν άρθρο έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την επίσημη νομική ή φοροτεχνική συμβουλή
