- Το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ για την Ουκρανία χαρακτηρίζεται από αντισυμβατική διπλωματία και μεγάλους κινδύνους.
- Το σχέδιο, που αναπτύχθηκε από εξωθεσμικούς, απαιτεί σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.
- Έχει προκαλέσει έντονη κριτική από Ρεπουμπλικανούς νομοθέτες και εκνευρισμό στους ευρωπαίους συμμάχους.
- Η προσέγγιση του Τραμπ δοκιμάζει τη δημοτικότητά του εν μέσω εγχώριων οικονομικών ανησυχιών.
- Παρά τις αντιδράσεις, ορισμένοι αναλυτές βλέπουν πιθανότητα για αποφασιστική δράση.
Η σύγχυση που επικρατεί στην Ουάσιγκτον σχετικά με το τελευταίο ειρηνευτικό σχέδιο του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία, καθιστά σαφές ότι η αντισυμβατική προσέγγισή του στη διπλωματία εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους, τόσο εγχώριους όσο και γεωπολιτικούς, αλλά και πιθανές ανταμοιβές. Το σχέδιο, που φέρεται να ευνοεί τη Ρωσία, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από Ρεπουμπλικανούς νομοθέτες και ευρωπαίους συμμάχους.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας σειράς διπλωματικών πρωτοβουλιών του Ντόναλντ Τραμπ, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μια αντισυμβατική και τολμηρή προσέγγιση. Από την κρίση στη Γάζα και το Ιράν μέχρι τη Βενεζουέλα, η τακτική του περιλαμβάνει αιφνιδιαστικές κινήσεις, απαιτήσεις για επώδυνες παραχωρήσεις και τη χρήση εξωθεσμικών προσώπων, παρακάμπτοντας συχνά τους παραδοσιακούς διπλωματικούς μηχανισμούς και τους ειδικούς σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Η πρόσφατη προσπάθεια για την Ουκρανία αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα αυτής της «τραμπικής» διπλωματίας, η οποία, όπως μεταδίδει το Reuters, εγείρει σοβαρά ερωτήματα.
Αντισυμβατική διπλωματία και το σχέδιο για την Ουκρανία
Το ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία, το οποίο αποκαλύφθηκε πριν από δύο εβδομάδες, φέρει πολλά από τα χαρακτηριστικά της διπλωματίας του Τραμπ. Αναπτύχθηκε μακριά από την Ουάσιγκτον και χωρίς τη συμμετοχή των ειδικών που παραδοσιακά διαμορφώνουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και ο Ρώσος απεσταλμένος Κίριλ Ντμίτριεφ, διαμόρφωσαν το σχέδιο σε μια συνάντηση τον Οκτώβριο στο Μαϊάμι, στην οποία συμμετείχε και ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Η αποκάλυψη ότι ρωσικοί αξιωματούχοι είχαν ανάμειξη στη δημιουργία του, έχει προκαλέσει έντονη κριτική.
Ο Πρόεδρος Τραμπ τοποθετήθηκε ενεργά υπέρ του σχεδίου, εκφράζοντας τις απόψεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η προσέγγιση έχει αποφέρει κάποιες επιτυχίες στο παρελθόν, όπως η εκεχειρία στη Γάζα, η οποία δεν είχε επιτευχθεί από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, το απροσδόκητο σχέδιο για την Ουκρανία, το οποίο απαιτεί επώδυνες παραχωρήσεις από τα εμπλεκόμενα μέρη, έχει προκαλέσει σφοδρή κριτική από Ρεπουμπλικανούς νομοθέτες, εκνευρισμό από τους ευρωπαίους συμμάχους και σύγχυση εντός της ίδιας της κυβέρνησης.
Αντιδράσεις και πολιτικό κόστος
Η αντίδραση των Ρεπουμπλικανών νομοθετών υπήρξε ιδιαίτερα έντονη, καθώς πολλοί από αυτούς θεωρούν ότι το σχέδιο ευνοεί τη Ρωσία. Ο Ρεπουμπλικανός στρατηγικός αναλυτής Άλεξ Κόναντ επεσήμανε ότι αυτή η προσέγγιση ενέχει πολιτικό κίνδυνο για τον Τραμπ. Ενώ η πολιτική του βάση τον έχει στηρίξει σθεναρά μέχρι στιγμής, οι αυξανόμενες ανησυχίες για την οικονομία των ΗΠΑ θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους ψηφοφόρους να τον θεωρήσουν υπερβολικά εμπλεκόμενο σε υπερπόντιες κρίσεις, εις βάρος των εγχώριων προβλημάτων.
Η δημοτικότητα του Τραμπ τον περασμένο μήνα έπεσε στο 38%, το χαμηλότερο σημείο της δεύτερης θητείας του, σύμφωνα με δημοσκόπηση Reuters/Ipsos, αντικατοπτρίζοντας τις ανησυχίες για το κόστος ζωής. Έχει επίσης αντιμετωπίσει κριτική από ένθερμους υποστηρικτές, όπως η πρώην σύμμαχος, βουλευτής των ΗΠΑ Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, η οποία τον επέκρινε για την εγκατάλειψη της ατζέντας του «Πρώτα η Αμερική» προς όφελος της εξωτερικής πολιτικής, προτού ανακοινώσει την παραίτησή της τον περασμένο μήνα.
Ο ρόλος των εξωθεσμικών και οι επιπτώσεις
Προτεινόμενο Ο Μάρκο Ρούμπιο αλλάζει την προσέγγιση στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία
Η χρήση εξωθεσμικών προσώπων, όπως ο Στιβ Γουίτκοφ, ένας μεγιστάνας ακινήτων της Νέας Υόρκης και μακροχρόνιος φίλος του Τραμπ, έχει αποτελέσει κεντρικό στοιχείο της διπλωματικής του στρατηγικής. Ο Γουίτκοφ έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο σε πολλές σημαντικές διαπραγματεύσεις, παρά την περιορισμένη διπλωματική του εμπειρία. Ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ υπερασπίστηκε αυτή την προσέγγιση, δηλώνοντας ότι έχει αποδειχθεί επιτυχημένη με τη συμφωνία της Γάζας και ότι οι ειδικοί εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον έχουν ιστορικό αποτυχιών. Ωστόσο, η συμφωνία της Γάζας, αν και έφερε σχετική ηρεμία, δεν έχει επιλύσει κρίσιμα ζητήματα, όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς.
Το ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία συνάντησε την αντίσταση των ευρωπαίων ηγετών, οι οποίοι ανησύχησαν από την αρχική του έγκριση των ρωσικών απαιτήσεων. Αυτές περιλάμβαναν την παραχώρηση περισσότερων εδαφών από την Ουκρανία, τον περιορισμό του μεγέθους του στρατού της, την αποκήρυξη της ένταξης στο ΝΑΤΟ και την απαγόρευση φιλοξενίας δυτικών στρατευμάτων. Πολλοί στην Ευρώπη βλέπουν τον κίνδυνο ως υπαρξιακό, φοβούμενοι ότι η λήξη του πολέμου με τους όρους της Μόσχας θα της δώσει δισεκατομμύρια δολάρια για την ανασυγκρότηση του στρατού της. Το Κίεβο έχει εκφράσει ανησυχίες ότι παρακάμπτεται στις συνομιλίες.
Η επόμενη μέρα και οι προοπτικές
Παρά τις αντιδράσεις, ορισμένοι ειδικοί εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι η παραδοσιακή διαδικασία διαπραγματεύσεων καταπνίγει την αποφασιστική δράση και απλώς παρατείνει έναν πόλεμο που έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες και έχει αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη. Ο βετεράνος διπλωμάτης των ΗΠΑ, Νταν Φριντ, του Atlantic Council, δήλωσε ότι, ενώ η παραχώρηση στο Κρεμλίνο να θέσει τις παραμέτρους των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα μεγάλο λάθος, μια λειτουργική συμφωνία θα μπορούσε ακόμα να προκύψει. «Μερικές φορές το να ανατρέπεις τα δεδομένα μπορεί να είναι χρήσιμο», είπε ο Φριντ, προσθέτοντας ότι ο Τραμπ έχει πλέον όλους να σκέφτονται πώς θα έμοιαζε ένα σχέδιο.
Πρόσφατα, μια συνάντηση αργά το βράδυ της Τρίτης, μεταξύ του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του απεσταλμένου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δεν απέφερε σημαντικές εξελίξεις. Η Έμμα Άσφορντ, ανώτερη συνεργάτιδα στο think-tank Stimson Center, επεσήμανε ότι με τους ειδικούς στην Ουκρανία να έχουν παραγκωνιστεί, η διπλωματία αρχικά επικεντρώθηκε σε σπάνια γήινα ορυκτά της Ουκρανίας και σε επιχειρηματικές συμφωνίες που αποσπούν την προσοχή από την κύρια διαφορά μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Αυτό έχει αφήσει τους εταίρους σε σύγχυση σχετικά με το ποιος αξιωματούχος των ΗΠΑ παρουσιάζει την αληθινή θέση της χώρας.
Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί την αστάθεια που προκαλείται από αυτές τις αντισυμβατικές προσεγγίσεις, καθώς οι επενδυτές παρακολουθούν στενά τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η έλλειψη διαφάνειας και η παράκαμψη των καθιερωμένων διπλωματικών πρωτοκόλλων θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νομικές και πολιτικές επιπλοκές στο μέλλον, ανεξάρτητα από το άμεσο αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων. Η «επόμενη μέρα» για την Ουκρανία και την ευρύτερη γεωπολιτική σκακιέρα παραμένει αβέβαιη, με την προσέγγιση του Τραμπ να συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης και ανάλυσης.
