Γροιλανδία: Ο Τραμπ διορίζει ειδικό απεσταλμένο και προκαλεί συναγερμό στη Δανία

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, διόρισε τον κυβερνήτη της Λουιζιάνα, Τζεφ Λάντρι, ως ειδικό απεσταλμένο για τη Γροιλανδία, προκαλώντας διπλωματικό επεισόδιο με τη Δανία. Η κίνηση αυτή, που στοχεύει στην ενσωμάτωση του νησιού στις ΗΠΑ, απορρίφθηκε κατηγορηματικά από την Κοπεγχάγη και το Νουούκ ως παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας.

Η επιδίωξη του Λευκού Οίκου να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας δεν αποτελεί μια νέα εξέλιξη, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εκφράσει επανειλημμένα το ενδιαφέρον του για τους στρατηγικούς πόρους και τη γεωπολιτική σημασία της περιοχής. Ήδη από το παρελθόν, όπως μεταδίδει το Reuters, οι κινήσεις αυτές έχουν προκαλέσει τριγμούς στις σχέσεις με τη Δανία, παρά το γεγονός ότι η επίσκεψη του πρέσβη Χάουερι στο Νουούκ είχε ως στόχο την εξομάλυνση των εντάσεων. Η περιοχή αποτελεί «κλειδί» για το αμερικανικό σύστημα αντιβαλλιστικής άμυνας, ενώ ο ορυκτός της πλούτος θεωρείται κρίσιμος για την παγκόσμια ασφάλεια.

Η επιλογή του Τζεφ Λάντρι και οι στόχοι της Ουάσιγκτον

Ο διορισμός του Τζεφ Λάντρι, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα κυβερνήτη στη Λουιζιάνα τον Ιανουάριο του 2024, σηματοδοτεί μια κλιμάκωση της αμερικανικής στρατηγικής στην Αρκτική. Ο Λάντρι, σε ανάρτησή του, ευχαρίστησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ και δήλωσε ότι αποτελεί τιμή του να υπηρετήσει σε αυτή την εθελοντική θέση με στόχο να γίνει η Γροιλανδία μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τραμπ, μέσω του Truth Social, υπογράμμισε ότι ο Λάντρι κατανοεί πόσο απαραίτητο είναι το νησί για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και την επιβίωση των συμμάχων τους.

Αυτή η προσέγγιση εδράζεται στην πεποίθηση ότι η Γροιλανδία, λόγω της θέσης της στη συντομότερη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή απειλών. Ωστόσο, η ρητορική περί προσάρτησης έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το διεθνές δίκαιο και την αυτονομία που απολαμβάνει το νησί ως αυτοδιοικούμενο έδαφος του Βασιλείου της Δανίας.

Η οργισμένη αντίδραση της Δανίας και της Γροιλανδίας

Ο Δανός υπουργός Εξωτερικών, Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, αντέδρασε άμεσα, ανακοινώνοντας ότι θα καλέσει τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Κοπεγχάγη για εξηγήσεις. Ο Ράσμουσεν χαρακτήρισε τις δηλώσεις του Λάντρι εντελώς απαράδεκτες και τόνισε ότι όλοι πρέπει να δείχνουν σεβασμό στην εδαφική ακεραιότητα της Δανίας. Παράλληλα, η πρωθυπουργός της χώρας, Μέτε Φρέντερικσεν, έχει επανειλημμένα απορρίψει κάθε συζήτηση για πώληση της περιοχής, χαρακτηρίζοντάς την παράλογη.

Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Γενς-Φρέντερικ Νίλσεν, ξεκαθάρισε ότι καμία ανακοίνωση από τις ΗΠΑ δεν αλλάζει την πραγματικότητα στο νησί. «Εμείς αποφασίζουμε για το μέλλον μας», δήλωσε χαρακτηριστικά, υπενθυμίζοντας ότι η Γροιλανδία έχει το δικαίωμα να κηρύξει την ανεξαρτησία της από τη Δανία βάσει της νομοθεσίας του 2009. Οι διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι αυτή η κίνηση ενδέχεται να απομονώσει περαιτέρω τις ΗΠΑ εντός του ΝΑΤΟ, καθώς η πρόσφατη έκθεση της δανικής υπηρεσίας πληροφοριών που χαρακτήριζε τις ΗΠΑ ως κίνδυνο ασφαλείας φαίνεται να επιβεβαιώνεται στα μάτια της Κοπεγχάγης.

Η γεωπολιτική σκακιέρα της Αρκτικής

Η ένταση αυτή δεν αφορά μόνο τις σχέσεις ΗΠΑ-Δανίας, αλλά εντάσσεται σε έναν ευρύτερο παγκόσμιο ανταγωνισμό για την Αρκτική. Καθώς οι πάγοι λιώνουν, η πρόσβαση σε σπάνιες γαίες και νέα ναυτιλιακά μονοπάτια γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης από μεγάλες δυνάμεις. Ήδη ο Καναδάς ενισχύει την παρουσία του ανοίγοντας προξενεία στη Γροιλανδία, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική αξία της περιοχής.

Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η πίεση των ΗΠΑ θα συνεχιστεί, καθώς η εξάρτηση της Γροιλανδίας από τις αλιευτικές εξαγωγές και τις δανικές επιδοτήσεις την καθιστά ευάλωτη σε οικονομικές προτάσεις. Ωστόσο, η πολιτική βούληση των 57.000 κατοίκων παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο στα σχέδια του Λευκού Οίκου. Οι επόμενες κινήσεις της Ουάσιγκτον θα καθορίσουν αν η σχέση με έναν από τους παλαιότερους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ θα οδηγηθεί σε οριστική ρήξη ή αν θα βρεθεί μια νέα φόρμουλα συνεργασίας για την ασφάλεια της Αρκτικής.