Γιατί η κυβέρνηση Τραμπ ασκεί πίεση στη Βενεζουέλα;

Η κυβέρνηση του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κλιμακώνει την πίεση στη Βενεζουέλα, με τον Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον Υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ να πραγματοποιούν απόρρητες ενημερώσεις για γερουσιαστές και εκπροσώπους την Τρίτη, όπως μεταδίδει το Reuters. Η στρατηγική αυτή, που παραμένει αδιευκρίνιστη σε πολλούς νομοθέτες, έρχεται μετά από περισσότερα από 20 θανατηφόρα πλήγματα σε σκάφη και μαζική στρατιωτική συγκέντρωση στην Καραϊβική.

Αυτή η κλιμάκωση των ενεργειών κατά της Βενεζουέλας έρχεται ως συνέχεια μιας πολυετούς έντασης μεταξύ των δύο χωρών, με την Ουάσιγκτον να επιδιώκει την απομάκρυνση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο. Οι επικείμενες απόρρητες ενημερώσεις στο Κογκρέσο υπογραμμίζουν τη σοβαρότητα και την πολυπλοκότητα της κατάστασης, καθώς οι ΗΠΑ εντείνουν τις προσπάθειές τους για αλλαγή καθεστώτος στην περιοχή.

Οι βασικοί λόγοι πίσω από την πίεση

Η στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ έναντι της Βενεζουέλας βασίζεται σε ένα μείγμα ζητημάτων που εκτείνονται από την καταπολέμηση των ναρκωτικών έως τη γεωπολιτική επιρροή. Ένας από τους κύριους λόγους είναι ο ισχυρισμός για διακίνηση ναρκωτικών. Η κυβέρνηση Τραμπ ενημέρωσε το Κογκρέσο τον Οκτώβριο ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε «ένοπλη σύγκρουση» με καρτέλ ναρκωτικών, υποστηρίζοντας ότι ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην προμήθεια παράνομων ναρκωτικών που σκοτώνουν Αμερικανούς, κάτι που ο Μαδούρο αρνείται. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ απήγγειλε κατηγορίες στον ίδιο τον Μαδούρο για ναρκοτρομοκρατία το 2020, κατά την πρώτη θητεία του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Επιπλέον, οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει ως ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις την Tren de Aragua, μια βενεζουελάνικη συμμορία, και το Cartel de los Soles, έναν όρο που αναφέρεται σε Βενεζουελάνους αξιωματούχους με φερόμενες διασυνδέσεις με ναρκωτικά.

Ένας άλλος κεντρικός πυλώνας της στρατηγικής είναι η επανενεργοποίηση της Δοктρίνης Μονρόε του 19ου αιώνα, η οποία ανακηρύσσει το Δυτικό Ημισφαίριο ως ζώνη επιρροής της Ουάσιγκτον. Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, κυκλοφόρησε αυτόν τον μήνα την Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας του, τοποθετώντας το ημισφαίριο στην κορυφή των προτεραιοτήτων εξωτερικής πολιτικής του. Η στρατηγική αυτή υπονοεί ότι η αμερικανική επιρροή είναι ένας τρόπος να αποτραπεί η πρόσβαση του Πεκίνου σε πόρους όπως στρατιωτικές εγκαταστάσεις και κρίσιμα ορυκτά. Η κλιμάκωση της στρατιωτικής παρουσίας στην Καραϊβική, με μαζική συγκέντρωση δυνάμεων και θανατηφόρα πλήγματα σε σκάφη, αποτελεί μέρος αυτής της ευρύτερης στρατηγικής.

Γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα

Καθώς η κυβέρνηση Μαδούρο αντιμετωπίζει αυστηρές κυρώσεις των ΗΠΑ, έχει υπογράψει συμφωνίες ενέργειας και εξόρυξης με την Κίνα, καθώς και με το Ιράν και τη Ρωσία. Μια εκστρατεία πίεσης που θα οδηγούσε σε μια φιλικότερη προς τις ΗΠΑ κυβέρνηση στη Βενεζουέλα, θα ενίσχυε αποτελεσματικά την αμερικανική επιρροή στην περιοχή. Η Βενεζουέλα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως, και η πρόσβαση σε αυτά θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πολύτιμο διαπραγματευτικό χαρτί για τον Μαδούρο στις σχέσεις του με τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είναι υπέρμαχος της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων. Πρόσφατα μάλιστα, η κυβέρνηση Τραμπ κατέσχεσε ένα πετρελαιοφόρο ανοιχτά των ακτών της Βενεζουέλας, κίνηση που αναμένεται να ακολουθηθεί από νέες κατασχέσεις τάνκερ. Ωστόσο, η βιομηχανία της χώρας έχει μείνει πίσω, με την παραγωγή να είναι χαμηλή σε σχέση με το μέγεθος των αποθεμάτων της, ενώ τα χρόνια κυρώσεων έχουν εμποδίσει την προσέλκυση επενδύσεων και την απόκτηση απαραίτητου εξοπλισμού.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η Βενεζουέλα, ένα κράτος με σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου και ορυκτών στο δυτικό ημισφαίριο, έχει στενές συμμαχίες με αντιπάλους των ΗΠΑ όπως η Κίνα και η Ρωσία. Ο Ντέιβιντ Σμάιλντ, ειδικός σε θέματα Βενεζουέλας στο Πανεπιστήμιο Tulane, δήλωσε ότι αυτή η κατάσταση «δεν ταιριάζει με την κοσμοθεωρία του Τραμπ». Η απώλεια επιρροής σε μια τέτοια πλούσια σε πόρους χώρα θεωρείται στρατηγική απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ο ρόλος της Κούβας και το ζήτημα της μετανάστευσης

Πολλοί στενοί πολιτικοί σύμμαχοι του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του κουβανοαμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, έχουν από καιρό υποστηρίξει σκληρά μέτρα κατά της κομμουνιστικής κυβέρνησης της Κούβας. Θεωρούν την κυβέρνηση Μαδούρο και το πετρέλαιό της ως ουσιαστική υποστήριξη στον Κουβανό πρόεδρο Μιγκέλ Ντίαζ-Κανέλ και ελπίζουν ότι μια αλλαγή στην κυβέρνηση της Βενεζουέλας θα αποδυναμώσει την Κούβα. Η Κούβα έχει διαψεύσει αναφορές για επαφές με τις ΗΠΑ σχετικά με το μέλλον της Βενεζουέλας χωρίς τον Μαδούρο. Η αντιπολιτευόμενη ηγέτης της Βενεζουέλας, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, νικήτρια του Νόμπελ Ειρήνης, δήλωσε την Κυριακή ότι υποστηρίζει «απόλυτα» τη στρατηγική του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, καθώς πιστεύει ότι επιτέλους έθεσε τη Βενεζουέλα ως προτεραιότητα για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση Τραμπ κινείται για να τερματίσει το νομικό καθεστώς εκατοντάδων χιλιάδων Βενεζουελάνων μεταναστών στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιδιώκοντας την πολιτική των «μαζικών απελάσεων τώρα», η οποία τον βοήθησε να κερδίσει την επανεκλογή του πέρυσι. Ο πληθυσμός των Βενεζουελάνων στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά σχεδόν 600% από το 2000 έως το 2021, από 95.000 σε 640.000, σύμφωνα με ανάλυση του Pew Research Center. Η λήξη της αστάθειας στην πατρίδα τους θα μείωνε το κίνητρο για τους Βενεζουελάνους να αναζητήσουν μια νέα ζωή στις ΗΠΑ, κάτι που συνάδει με την μεταναστευτική πολιτική του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Η επόμενη μέρα στις σχέσεις ΗΠΑ-Βενεζουέλας

Η πίεση των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα αναμένεται να συνεχιστεί και να ενταθεί, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να ανακτήσουν την επιρροή τους στο Δυτικό Ημισφαίριο και να αντιμετωπίσουν τις συμμαχίες της Βενεζουέλας με αντίπαλες δυνάμεις. Οι απόρρητες ενημερώσεις στο Κογκρέσο την Τρίτη θα αποτελέσουν ένα κρίσιμο βήμα για την περαιτέρω διαμόρφωση της στρατηγικής, με τις αποφάσεις που θα ληφθούν να έχουν ευρύτερες γεωπολιτικές επιπτώσεις στην περιοχή και πέρα από αυτήν. Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, έχει δηλώσει ότι ο Μαδούρο είναι ευπρόσδεκτος στη Λευκορωσία αν εγκαταλείψει την εξουσία, υπογραμμίζοντας τις διεθνείς διαστάσεις της κρίσης.