Γάζα: Τι ακολουθεί μετά την εκεχειρία και αν θα αντέξει το σχέδιο Τραμπ

Δύο μήνες μετά τη συμφωνία Ισραήλ-Χαμάς, η εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα δοκιμάζεται από αλληλοκατηγορίες για παραβιάσεις και μια σοβαρή ανθρωπιστική κρίση. Παρά την παύση των μεγάλων επιχειρήσεων, το σχέδιο ειρήνης του προέδρου των ΗΠΑ αντιμετωπίζει κρίσιμα εμπόδια στην εφαρμογή της επόμενης φάσης, με την επιστροφή του τελευταίου ομήρου να αποτελεί το κλειδί για τις εξελίξεις.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια δύο ετών καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, ο οποίος τερματίστηκε προσωρινά με τη μεσολάβηση της διεθνούς κοινότητας. Το ρεπορτάζ του Reuters επισημαίνει ότι, παρά την παύση των εχθροπραξιών, οι δύο πλευρές απέχουν σημαντικά από την αποδοχή των δύσκολων πολιτικών βημάτων που απαιτούνται για τη μόνιμη σταθεροποίηση της περιοχής.

Το σχέδιο 20 σημείων και η τρέχουσα φάση

Το πλαίσιο της εκεχειρίας βασίζεται σε ένα σχέδιο 20 σημείων που εξέδωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τον Σεπτέμβριο. Αν και η αρχική συμφωνία της 9ης Οκτωβρίου οδήγησε στην απελευθέρωση όλων των ζωντανών ομήρων και εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων, η πλήρης εφαρμογή του παραμένει μετέωρη. Η Χαμάς καλείται να αφοπλιστεί πλήρως και να παραδώσει τη διακυβέρνηση, όροι που η οργάνωση δεν έχει αποδεχθεί, συνδέοντάς τους με την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Στο πεδίο, η κατάσταση παραμένει τεταμένη με περιστατικά συνεχιζόμενης βίας να καταγράφονται παρά τη συμφωνία. Παλαιστίνιοι μαχητές έχουν επιτεθεί σε ισραηλινές δυνάμεις, ενώ ισραηλινά πυρά έχουν προκαλέσει θανάτους αμάχων κοντά στη γραμμή οριοθέτησης. Η επιστροφή των σορών των θυμάτων αποτελεί ένα ακόμα ακανθώδες ζήτημα, καθώς η σορός του τελευταίου ομήρου παραμένει στη Γάζα, γεγονός που εμποδίζει το άνοιγμα του συνοριακού περάσματος της Ράφα.

Η ανθρωπιστική κρίση και το αδιέξοδο της βοήθειας

Η Γάζα παραμένει σε κατάσταση ερειπίων, με τους κατοίκους να προσπαθούν να κατασκευάσουν σκηνές από τα χαλάσματα. Η UNICEF προειδοποιεί για σοκαριστικά υψηλά επίπεδα υποσιτισμού στα παιδιά, ενώ οι έντονες βροχοπτώσεις έχουν πλημμυρίσει χιλιάδες καταλύματα, επιδεινώνοντας την υγειονομική κρίση λόγω της διασποράς λυμάτων. Υπάρχει έντονη διαφωνία για την ανθρωπιστική βοήθεια, με τη Χαμάς να καταγγέλλει ότι εισέρχονται λιγότερα φορτηγά από τα συμφωνηθέντα και το Ισραήλ να αρνείται τις κατηγορίες.

Ασφάλεια και διεθνής σταθεροποιητική δύναμη

Το επόμενο στάδιο προβλέπει την ανάπτυξη μιας διεθνούς σταθεροποιητικής δύναμης, με πιθανή συμμετοχή χωρών όπως η Ινδονησία και το Πακιστάν. Ωστόσο, η εντολή και ο ρόλος αυτής της δύναμης παραμένουν ασαφή. Το Ισραήλ απαιτεί η δύναμη αυτή να αναλάβει τον αφοπλισμό της Χαμάς, μια αποστολή που ελάχιστες χώρες θα δέχονταν για τα στρατεύματά τους. Παράλληλα, ένα τεχνοκρατικό παλαιστινιακό σώμα αναμένεται να αναλάβει τη μεταβατική διακυβέρνηση, χωρίς όμως επίσημες ανακοινώσεις για τη σύνθεσή του.

Διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτό που ανησυχεί την αγορά και τους διπλωματικούς κύκλους είναι ο κίνδυνος ενός «παγωμένου πολέμου» που θα διαρκέσει επ’ αόριστον. Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, καθιστώντας τη λύση των δύο κρατών πιο απομακρυσμένη από ποτέ, παρά την αυξανόμενη διεθνή αναγνώριση της Παλαιστίνης.

Η επόμενη μέρα και οι πολιτικές προκλήσεις

Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει επανειλημμένα αποκλείσει την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, παρά το γεγονός ότι το σχέδιο Τραμπ αναγνωρίζει την αυτοδιάθεση ως φιλοδοξία του παλαιστινιακού λαού. Με τις εκλογές στο Ισραήλ να πλησιάζουν το 2026, η πολιτική αβεβαιότητα εντείνεται. Η δημιουργία ενός διεθνούς Συμβουλίου Ειρήνης υπό την προεδρία του Τραμπ αναμένεται να ανακοινωθεί στις αρχές του 2026, προσφέροντας ίσως μια νέα διπλωματική διέξοδο.

Η τρέχουσα στρατιωτική διάταξη δείχνει μια πιθανή de facto διχοτόμηση του θύλακα, με περιοχές υπό άμεσο ισραηλινό έλεγχο και περιοχές που ελέγχονται από τη Χαμάς χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες ανασυγκρότησης. Το μέλλον της Γάζας παραμένει αβέβαιο, καθώς η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί αν η εύθραυστη εκεχειρία θα αποτελέσει το θεμέλιο για ειρήνη ή την ηρεμία πριν από μια νέα καταιγίδα.