Γαλλικό δικαστήριο καταδικάζει τον Ρότζερ Λουμπάλα σε 30 χρόνια φυλάκιση για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

Ο πρώην ηγέτης ανταρτών του Κονγκό, Ρότζερ Λουμπάλα, κρίθηκε ένοχος χθες Δευτέρα από γαλλικό δικαστήριο στο Παρίσι για συνενοχή σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Κονγκό. Καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλάκιση, σε μια απόφαση που χαιρετίζεται ως ορόσημο για τη διεθνή δικαιοσύνη.

Η καταδίκη του Ρότζερ Λουμπάλα από γαλλικό δικαστήριο αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη στην προσπάθεια για λογοδοσία για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Πολέμου του Κονγκό. Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει τη σημασία της αρχής της καθολικής δικαιοδοσίας, επιτρέποντας σε εθνικά δικαστήρια να εκδικάζουν υποθέσεις εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο εξωτερικό, γεφυρώνοντας έτσι τα κενά όπου το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) δεν μπορεί να παρέμβει.

Η ετυμηγορία και οι κατηγορίες

Ο 67χρονος Ρότζερ Λουμπάλα, πρώην ηγέτης ανταρτών, κρίθηκε ένοχος για μια σειρά φρικτών εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης «Εξάλειψη του Πίνακα» (Erasing the Board) το 2002 και το 2003. Όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος του δικαστηρίου, Μαρκ Ζομερέρ, ο Λουμπάλα κρίθηκε ένοχος για εντολή ή συνέργεια σε βασανιστήρια και απάνθρωπα εγκλήματα, συνοπτικές εκτελέσεις, βιασμούς που συνιστούν βασανιστήρια, σεξουαλική δουλεία, καταναγκαστική εργασία, κλοπή και λεηλασία. Οι κατηγορίες αφορούσαν πράξεις του Κινήματος για την Απελευθέρωση του Κονγκό και του Συνασπισμού για τη Δημοκρατία του Κονγκό-Εθνικό (RCD-N), μιας ομάδας που υποστηριζόταν από την Ουγκάντα και την οποία ηγείτο ο Λουμπάλα, με στόχο μέλη των ομάδων Nande και Bambuti, που κατηγορούνταν για υποστήριξη αντίπαλης πολιτοφυλακής.

Ο Δεύτερος Πόλεμος του Κονγκό, που διήρκεσε από το 1998 έως το 2003, ήταν μια σύγκρουση που ενέπλεξε εννέα χώρες και προκάλεσε τον θάνατο σε περισσότερους από 5 εκατομμύρια ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων υπέκυψαν στην πείνα και τις ασθένειες. Ενώ ορισμένα άτομα έχουν δικαστεί στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, η δίκη του Λουμπάλα σηματοδότησε την πρώτη φορά που πολίτης του Κονγκό δικάστηκε ενώπιον εθνικού δικαστηρίου σε σχέση με τη σύγκρουση.

Η σημασία της απόφασης

Η δίκη του Λουμπάλα, η οποία ξεκίνησε τον περασμένο μήνα, έχει χαιρετιστεί από τους υποστηρικτές της διεθνούς δικαιοσύνης ως ορόσημο για την επέκταση της λογοδοσίας. Ο Λουμπάλα συνελήφθη τον Ιανουάριο του 2021 βάσει του γαλλικού νόμου περί «καθολικής δικαιοδοσίας», ο οποίος επιτρέπει στα γαλλικά δικαστήρια να αναζητούν δικαιοσύνη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στο εξωτερικό. Η υπεράσπιση του Λουμπάλα αρνήθηκε να σχολιάσει την ετυμηγορία, ενώ ο ίδιος ο κατηγορούμενος είχε αρνηθεί να καταθέσει κατά τη διάρκεια της δίκης, αμφισβητώντας τη νομιμότητα του γαλλικού δικαστηρίου.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η χρήση εθνικών δικαστηρίων για τέτοιες υποθέσεις επιτρέπει τη σύλληψη υπόπτων πέρα από τους λίγους που αναζητά το ΔΠΔ. Η Γιασμίν Τσουμπίν, νομική διευθύντρια του Clooney Foundation for Justice, το οποίο συμμετείχε στη δίκη ως πολιτική αγωγή, δήλωσε ότι με την καθολική δικαιοδοσία «σφίγγεις το δίχτυ» και δεν αφήνεις περιθώρια διαφυγής στους δράστες αυτών των εγκλημάτων. Ο Πίσκο Παλούκου Σιρικίβουγια, ένας 50χρονος νοσηλευτής από το Μπαμπάσα του ανατολικού Κονγκό, ο οποίος ταξίδεψε στο Παρίσι για να καταθέσει για τον τρόπο που οι αντάρτες του RCD-N τον λήστεψαν, τον τραυμάτισαν, σκότωσαν τον θείο του και βίασαν τη σύζυγο του φίλου του, εξέφρασε την έντονη ικανοποίησή του για την απόφαση. «Ελπίζουμε ότι αυτό θα χρησιμεύσει ως μάθημα σε όσους συνεχίζουν να προκαλούν θλίψη στον λαό του Κονγκό», δήλωσε.

Η επόμενη μέρα για τη διεθνή δικαιοσύνη

Η καταδίκη του Ρότζερ Λουμπάλα στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι οι δράστες εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας δεν μπορούν να κρυφτούν, ανεξάρτητα από το πού διαπράχθηκαν οι πράξεις τους. Αυτή η απόφαση ενισχύει την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και προσφέρει μια νότα ελπίδας στα θύματα που αναζητούν δικαιοσύνη εδώ και δεκαετίες. Η επέκταση της χρήσης της καθολικής δικαιοδοσίας από εθνικά δικαστήρια μπορεί να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμηση της ατιμωρησίας, συμπληρώνοντας το έργο διεθνών οργάνων όπως το ΔΠΔ.