Ευρωπαϊκή Ένωση: Συμφωνία των ηγετών για τη χρήση των ρωσικών assets υπέρ της Ουκρανίας

Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Παρά την κατ’ αρχήν συμφωνία ότι η κίνηση αυτή είναι «δίκαιη», παραμένουν κρίσιμα τεχνικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν προκειμένου να ξεκλειδώσει η χρηματοδότηση για την Ουκρανία.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της έντονης κινητικότητας που καταγράφεται στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, όπου η πίεση για την εξεύρεση σταθερών πόρων υπέρ του Κιέβου έχει ενταθεί. Το παρασκήνιο της υπόθεσης αποκαλύπτει μια δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην πολιτική βούληση για στήριξη της Ουκρανίας και την ανάγκη νομικής θωράκισης των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έναντι πιθανών ρωσικών αντιποίνων.

Το «πράσινο φως» των Βρυξελλών και η δήλωση Τουσκ

Ο Πολωνός πρωθυπουργός, μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, έκανε λόγο για μια ουσιαστική ανατροπή στο κλίμα των συνομιλιών. Σύμφωνα με τον Ντόναλντ Τουσκ, υπάρχει πλέον ομόφωνη αποδοχή ότι η χρήση των ρωσικών κεφαλαίων είναι ηθικά και πολιτικά ορθή. Η ΕΕ έχει ήδη προχωρήσει στο πάγωμα 210 δισ. ευρώ ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων, γεγονός που αποτελεί τη βάση για το σχεδιαζόμενο δάνειο μαμούθ προς την Ουκρανία.

«Έχουμε κάνει οπωσδήποτε ένα σημαντικό βήμα, όλοι συμφωνούν ότι αξίζει να διαπραγματευτούμε και ότι θα ήταν δίκαιο να χρησιμοποιήσουμε τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία», τόνισε χαρακτηριστικά ο Τουσκ. Ωστόσο, η αισιοδοξία αυτή συνοδεύεται από την παραδοχή ότι ο δρόμος προς την τελική εφαρμογή παραμένει στρωμένος με εμπόδια, καθώς η λεπτομέρεια των τεχνικών προδιαγραφών αποδεικνύεται περίπλοκη.

Τα τεχνικά εμπόδια και οι εγγυήσεις

Το κύριο σημείο τριβής παραμένει η στάση ορισμένων κρατών-μελών που επιδιώκουν να μεγιστοποιήσουν τις εγγυήσεις τους. Αυτό αφορά κυρίως χώρες όπως το Βέλγιο, όπου φιλοξενείται ο κύριος όγκος των ρωσικών κεφαλαίων μέσω της Euroclear. Οι κυβερνήσεις αυτές εκφράζουν ανησυχίες για τη σταθερότητα του ευρώ και τις πιθανές νομικές προσφυγές που θα μπορούσε να κινήσει το Κρεμλίνο, απαιτώντας ένα ισχυρό δίχτυ ασφαλείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η πρόκληση έγκειται στη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα επιτρέπει τη χρήση των εσόδων από τους τόκους των assets, χωρίς να παραβιάζεται το διεθνές δίκαιο περί κρατικής ασυλίας. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι η συμφωνία θα επιτευχθεί, ωστόσο η πολιτική σύγκρουση στο εσωτερικό της Ένωσης παραμένει ζωντανή. Ορισμένοι ηγέτες, όπως ο Μπαρτ Ντε Βέβερ, έχουν προειδοποιήσει για τους μακροπρόθεσμους κινδύνους μιας τέτοιας απόφασης, χαρακτηρίζοντας την πιθανή αποτυχία ως γεωπολιτική ταπείνωση.

Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα

Παρά τις εσωτερικές διαφωνίες, η δήλωση του Τουσκ υποδηλώνει ότι η ΕΕ κινείται προς μια κοινή γραμμή πλεύσης. Η ανάγκη για άμεση ρευστότητα στο Κίεβο, ειδικά ενόψει του χειμώνα και των αλλαγών στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, λειτουργεί ως καταλύτης για την επιτάχυνση των διαδικασιών. Οι τεχνικές ομάδες στις Βρυξέλλες αναμένεται να εργαστούν εντατικά τις επόμενες ημέρες για να οριστικοποιήσουν το πλαίσιο των εγγυήσεων που ζητούν οι «διστακτικές» πρωτεύουσες.

Η επόμενη φάση περιλαμβάνει τη σύνταξη ενός νομικά δεσμευτικού κειμένου που θα περιγράφει ακριβώς πώς θα διοχετευθούν τα κεφάλαια στην ουκρανική άμυνα και την ανοικοδόμηση. Η Πολωνία, ως ένας από τους θερμότερους υποστηρικτές της πρωτοβουλίας, πιέζει για μια λύση που δεν θα αφήνει περιθώρια για νέες καθυστερήσεις, υπογραμμίζοντας ότι η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως παγκόσμιου δρώντα διακυβεύεται σε αυτή τη διαπραγμάτευση.