Ευρωπαϊκή Ένωση: Συμφωνία για δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία – Στο «ψυγείο» τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε συμφωνία για δάνειο ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία, διασφαλίζοντας τη χρηματοδότηση του Κιέβου για τα επόμενα δύο χρόνια. Η απόφαση, που ελήφθη μετά από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, στηρίζεται στον κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό, αφήνοντας προς το παρόν στο «ψυγείο» τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των έντονων πιέσεων που δέχεται το μπλοκ για να διατηρήσει την οικονομική βιωσιμότητα του Κιέβου, την ώρα που η στρατιωτική βοήθεια από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού παρουσιάζει κάμψη. Σύμφωνα με το Reuters, η ΕΕ επέλεξε την οδό του δανεισμού από τις χρηματοπιστωτικές αγορές με εγγύηση τον κοινοτικό προϋπολογισμό, προκειμένου να αποφευχθούν οι νομικοί κίνδυνοι που θα επέφερε η άμεση αξιοποίηση των ρωσικών κεφαλαίων.

Η στροφή στον κοινό δανεισμό και το μήνυμα στη Μόσχα

Η συμφωνία για το πακέτο των 90 δισ. ευρώ επιτρέπει στην ΕΕ να λειτουργήσει ως αυτόνομος γεωπολιτικός παίκτης, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Παρά το γεγονός ότι η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς είχαν ταχθεί υπέρ ενός πιο τολμηρού «δανείου αποζημιώσεων» μέσω των ρωσικών assets, η ανάγκη για ομοφωνία οδήγησε στην ενεργοποίηση του σχεδίου για κοινό δανεισμό. Η επιλογή αυτή διασφαλίζει ότι τα κεφάλαια θα ρεύσουν άμεσα προς το Κίεβο, αποτρέποντας την οικονομική κατάρρευση που προέβλεψε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε περίπτωση καθυστέρησης.

Οι εσωτερικές αντιστάσεις και ο ρόλος του Βίκτορ Όρμπαν

Η επίτευξη της συμφωνίας δεν ήταν ανέφελη, καθώς ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ προέβαλε σθεναρή αντίσταση στη χρήση των ρωσικών κεφαλαίων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων φυλάσσεται στο Βέλγιο. Αυτή η εμπλοκή έδωσε κεντρικό ρόλο στον Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος, αν και φιλικά προσκείμενος στη Μόσχα, δέχθηκε να άρει το βέτο του αφού εξασφάλισε εξαίρεση (opt-out) για την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία από το οικονομικό κόστος του δανείου. Η κίνηση αυτή του Όρμπαν ήρθε σε μια στιγμή που ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει ήδη περιορίσει την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, αυξάνοντας την πίεση προς τους Ευρωπαίους ηγέτες.

Το μέλλον των ρωσικών κεφαλαίων και οι γεωπολιτικές ισορροπίες

Παρά την προσωρινή υποχώρηση, το επ’ αόριστον πάγωμα των 210 δισεκατομμυρίων ευρώ των ρωσικών assets παραμένει σε ισχύ, προσφέροντας στην Ευρώπη ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση να μην χρησιμοποιηθούν άμεσα τα ρωσικά κεφάλαια αντανακλά τον φόβο για συστημική αποσταθεροποίηση του ευρώ, αλλά και την επιθυμία να διατηρηθεί ένας μοχλός πίεσης για το μέλλον. Την ίδια στιγμή, οι προσπάθειες για την ολοκλήρωση της εμπορικής συμφωνίας με το Mercosur παρουσίασαν καθυστερήσεις, καθώς η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ζήτησε περισσότερο χρόνο, υπογραμμίζοντας τις εσωτερικές προκλήσεις της Ένωσης.

Η επόμενη μέρα για τις ευρωπαϊκές ισορροπίες

Η συμφωνία των Βρυξελλών κλείνει μια εβδομάδα έντονης διπλωματίας, αφήνοντας όμως ανοιχτά ζητήματα για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση της κρίσης. Ενώ η ΕΕ κατάφερε να «σώσει τα προσχήματα» και να στηρίξει την Ουκρανία, η αποτυχία αξιοποίησης των ρωσικών πόρων αφήνει μια πικρή γεύση σε όσους επεδίωκαν μια πιο επιθετική στάση έναντι της Μόσχας. Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές, καθώς το μπλοκ καλείται να οριστικοποιήσει τις τεχνικές λεπτομέρειες του δανεισμού και να αντιμετωπίσει τις νέες γεωπολιτικές πραγματικότητες που διαμορφώνονται από την Ουάσιγκτον.