Ελ Σαλβαδόρ: Ο Ναγίμπ Μπουκέλε ανοίγει τον δρόμο για παραμονή στην εξουσία έως το 2035

Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ, Ναγίμπ Μπουκέλε, δήλωσε ανοιχτός στην παραμονή του στην εξουσία για ακόμη μία δεκαετία, προκαλώντας νέο κύκλο αντιδράσεων για τη συνταγματική σταθερότητα της χώρας. Η τοποθέτηση αυτή, όπως μεταδίδει το Reuters, έρχεται σε μια στιγμή που ο 44χρονος ηγέτης έχει ήδη εξασφαλίσει μέσω του ελεγχόμενου Κογκρέσου την κατάργηση των ορίων θητείας, εδραιώνοντας την κυριαρχία του στη Λατινική Αμερική.

Η άνοδος του Ναγίμπ Μπουκέλε στην εξουσία το 2019 σηματοδότησε μια ριζική αλλαγή στο πολιτικό τοπίο του Ελ Σαλβαδόρ, μετατρέποντας έναν πρώην διαφημιστή στον πιο ισχυρό και αμφιλεγόμενο ηγέτη της περιοχής. Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας στρατηγικής που συνδυάζει την ακραία δημοφιλία με τη σταδιακή αποδόμηση των θεσμικών περιορισμών, μια πορεία που πολλοί αναλυτές χαρακτηρίζουν ως διολίσθηση προς τον αυταρχισμό. Το παρασκήνιο της υπόθεσης συνδέεται άμεσα με την ικανότητα του Μπουκέλε να κεφαλαιοποιεί την ανάγκη των πολιτών για ασφάλεια, προσφέροντας ένα μοντέλο διακυβέρνησης που αμφισβητεί τις παραδοσιακές δημοκρατικές νόρμες.

Η συνέντευξη στον TheGrefg και ο σχεδιασμός για το 2035

Σε μια ασυνήθιστη για αρχηγό κράτους κίνηση, ο Μπουκέλε επέλεξε μια βίντεο-συνέντευξη με τον Ισπανό YouTuber TheGrefg για να αποκαλύψει τις προθέσεις του. «Αν εξαρτιόταν από μένα, θα έμενα για 10 ακόμη χρόνια», δήλωσε χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ωστόσο ότι αρχικά είχε συμφωνήσει με τη σύζυγό του να αποχωρήσει από την πολιτική το 2029. Η δήλωση αυτή δεν θεωρείται τυχαία, καθώς το Ελ Σαλβαδόρ προετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές του 2027, οι οποίες θα καθορίσουν τη διακυβέρνηση της χώρας έως το 2033.

Η θεσμική θωράκιση μέσω της συνταγματικής μεταρρύθμισης

Η νομική βάση για την παράταση της παραμονής του Μπουκέλε τέθηκε τον περασμένο Ιούλιο, όταν το Κογκρέσο, το οποίο ελέγχεται πλήρως από το κυβερνών κόμμα, ενέκρινε μια ριζική συνταγματική μεταρρύθμιση. Η κίνηση αυτή κατήργησε τα όρια θητειών, επέκτεινε την προεδρική θητεία από τα πέντε στα έξι έτη και μετέφερε χρονικά τις επόμενες εκλογές. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Reuters, νομικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι το Σύνταγμα της χώρας απαγορεύει ρητά τη συνεχή επανεκλογή σε τουλάχιστον έξι άρθρα του, γεγονός που καθιστά τη δεύτερη θητεία του Μπουκέλε —και κάθε μελλοντική— νομικά έωλη.

Η ασφάλεια ως νόμισμα πολιτικής επιβίωσης

Παρά τις διεθνείς πιέσεις, ο Μπουκέλε απολαμβάνει μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά δημοτικότητας παγκοσμίως. Η επιτυχία του αποδίδεται στην αμείλικτη καταστολή του εγκλήματος, η οποία οδήγησε σε κατακόρυφη πτώση των ποσοστών ανθρωποκτονιών. Ωστόσο, αυτή η «σιδηρά πυγμή» έχει προκαλέσει την οργή οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έμπειρων αναλυτών στρατηγικής, η περίπτωση του Μπουκέλε αποτελεί ένα υβριδικό μοντέλο, όπου η κοινωνική συναίνεση χρησιμοποιείται ως όχημα για τη σταδιακή αποδόμηση των θεσμικών αντιβάρων. Αυτή η τάση δεν είναι μεμονωμένη, καθώς σε χώρες όπως η Χιλή με τον Χοσέ Αντόνιο Καστ, η ατζέντα της ασφάλειας φαίνεται να κυριαρχεί στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

Οι προκλήσεις για το κράτος δικαίου και η διεθνής κριτική

Οι επικριτές του Μπουκέλε προειδοποιούν ότι η μείωση της εγκληματικότητας έχει επιτευχθεί με το κόστος των πολιτικών ελευθεριών, κάνοντας λόγο για αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια και θανάτους υπό κράτηση. Ο ίδιος, ο οποίος κάποτε αυτοαποκαλούνταν στο Twitter ως «ο πιο κουλ δικτάτορας του κόσμου», αρνείται ότι εγκαθιδρύει δικτατορία, υποστηρίζοντας ότι ο λαός του Ελ Σαλβαδόρ θα είναι εκείνος που θα αποφασίσει για το μέλλον του. Παρόμοιες κινήσεις για τη νομιμοποίηση της εξουσίας μέσω εκλογικών διαδικασιών παρατηρούνται και σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως στη Γουινέα με τον Μαμαντί Ντουμπουγιά, ο οποίος επιδιώκει την εδραίωσή του παρά τις έντονες αντιδράσεις.

Η επόμενη μέρα για τη δημοκρατία στο Ελ Σαλβαδόρ

Η προοπτική παραμονής του Μπουκέλε στην εξουσία έως το 2035 θέτει σοβαρά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα των δημοκρατικών θεσμών στη χώρα. Ενώ η εσωτερική υποστήριξη παραμένει ισχυρή, η διεθνής απομόνωση και οι νομικές αμφισβητήσεις ενδέχεται να αποτελέσουν τροχοπέδη στα σχέδιά του. Η επόμενη διετία θα είναι καθοριστική, καθώς η προετοιμασία για τις κάλπες του 2027 θα δείξει αν το Ελ Σαλβαδόρ θα συνεχίσει στον δρόμο της προσωποπαγούς εξουσίας ή αν θα υπάρξουν δυνάμεις ικανές να επαναφέρουν τη συνταγματική τάξη.