Ειρηνευτικές συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας: Ο Ντμίτρι Μουράτοφ ζητά την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων

Καθώς ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ, μεταβαίνει στη Μόσχα για κρίσιμες διαπραγματεύσεις σχετικά με ένα σύνθετο σχέδιο ειρήνης στην Ουκρανία, ο Ρώσος Νομπελίστας Ειρήνης, Ντμίτρι Μουράτοφ, υπογραμμίζει ότι ένα ζωτικό στοιχείο απουσιάζει από την ατζέντα. Ο Μουράτοφ και 15 άλλοι Νομπελίστες απέστειλαν ανοιχτή επιστολή, ζητώντας την απελευθέρωση ή ανταλλαγή πολιτικών κρατουμένων ως μέρος της προτεινόμενης συμφωνίας, καθώς εκατοντάδες άνθρωποι κρατούνται στη Ρωσία βάσει νόμων λογοκρισίας.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται εν μέσω εντατικών διπλωματικών προσπαθειών για την επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία, με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Ρωσία να βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις για ένα σύνθετο ειρηνευτικό σχέδιο. Ενώ η ατζέντα περιλαμβάνει συνήθως οικονομικά, συνοριακά και γεωπολιτικά ζητήματα, η παρέμβαση του Ντμίτρι Μουράτοφ αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη να τεθούν στο επίκεντρο και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το αίτημα για τους πολιτικούς κρατούμενους

Ο απεσταλμένος του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, μεταβαίνει σήμερα στη Μόσχα για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν αύριο Τρίτη στο Κρεμλίνο. Στο τραπέζι των συζητήσεων αναμένεται να βρεθούν θέματα όπως τα σύνορα, οι εγγυήσεις ασφαλείας, η τύχη των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και οι προοπτικές για κοινές επενδυτικές πρωτοβουλίες ΗΠΑ-Ρωσίας, όπως μεταδίδει το Reuters. Ωστόσο, ο Ντμίτρι Μουράτοφ εκφράζει έντονη ανησυχία για την τύχη των ανθρώπων, ιδίως των εκατοντάδων που φυλακίστηκαν στη Ρωσία βάσει νόμων λογοκρισίας που ψηφίστηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, καθιστώντας έγκλημα την «δυσφήμιση» του ρωσικού στρατού ή τη διάδοση «εσκεμμένα ψευδών πληροφοριών».

Την περασμένη Δευτέρα, ο Μουράτοφ, μαζί με άλλους 15 Νομπελίστες Ειρήνης, Λογοτεχνίας και Επιστημών, απέστειλαν ανοιχτή επιστολή στον Πούτιν, τον Τραμπ, τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην επιστολή τους, καλούσαν για την απελευθέρωση ή ανταλλαγή πολιτικών κρατουμένων ως αναπόσπαστο μέρος της προτεινόμενης συμφωνίας. «Κοιτάξτε, μιλούν για χρήματα, συμφωνίες, σπάνιες γαίες, σύνορα, αλλά έχετε ακούσει ποτέ κανέναν να μιλάει για ανθρώπους;» δήλωσε ο Μουράτοφ, συντάκτης εφημερίδας που συνεχίζει να ζει και να εργάζεται στη Ρωσία παρά τον χαρακτηρισμό του ως «ξένου πράκτορα» από τις αρχές.

Οι μαρτυρίες και οι κίνδυνοι για τη ζωή των κρατουμένων

«Πραγματικά δεν ξέρω τι συμβαίνει στο κεφάλι του Πούτιν, συγχωρέστε με… Ξέρω μόνο ότι άνθρωποι πεθαίνουν στις φυλακές και πρέπει να σωθούν», τόνισε ο Μουράτοφ. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, παρουσίασε φωτογραφίες πριν και μετά, που έδειχναν πώς αρκετοί επιφανείς Ρώσοι διαφωνούντες, όπως ο ακτιβιστής Αλεξέι Γκορίνοφ, η θεατρική σκηνοθέτιδα Ζένια Μπέρκοβιτς και ο σαξοφωνίστας Αντρέι Σαμπάνοφ, έχουν ορατά γεράσει στη φυλακή και έχουν υποστεί σοβαρή βλάβη στην υγεία τους. «Θα σας δείξω πώς μοιάζουν τώρα αυτοί οι άνθρωποι. Για να μην έχει κανείς αμφιβολία ότι πολλοί απλά δεν θα επιβιώσουν. Θα πεθάνουν αν η διεθνής κοινότητα – ο Ζελένσκι, ο Πούτιν, ο Τραμπ και η Ευρωπαϊκή Ένωση – δεν αποφασίσουν τώρα την τύχη αυτών των ανθρώπων», δήλωσε ο Μουράτοφ.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η απουσία του ανθρώπινου παράγοντα από τις υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεις, οι οποίες συχνά επικεντρώνονται σε γεωπολιτικές και οικονομικές παραμέτρους. Η έκκληση των Νομπελιστών αποτελεί μια ισχυρή υπενθύμιση ότι πίσω από τους αριθμούς και τις συμφωνίες βρίσκονται ανθρώπινες ζωές και αξίες που δεν πρέπει να παραβλέπονται. «Πόσα πρόσωπα πρέπει να σας δείξω για να πουν οι πολιτικοί στις διαπραγματεύσεις ‘ναι, ας μιλήσουμε και για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη ζωή, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία;’» πρόσθεσε.

Η στάση του Κρεμλίνου και οι προηγούμενες ανταλλαγές

Το Κρεμλίνο δεν σχολιάζει μεμονωμένες υποθέσεις, δηλώνοντας ότι η Ρωσία πρέπει να τηρεί τους νόμους της για να αντιμετωπίζει άτομα που εμπλέκονται σε αυτό που θεωρεί ανατρεπτική δραστηριότητα κατά του κράτους, και ότι τυγχάνουν κατάλληλης μεταχείρισης στο σωφρονιστικό σύστημα. Ο Πρόεδρος Τραμπ δεν έχει ζητήσει δημόσια την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στη Ρωσία, σε αντίθεση με τη στάση του απέναντι στη Λευκορωσία, όπου έχει παροτρύνει τον Πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο να απελευθερώσει πάνω από 1.000 άτομα που περιγράφει ως ομήρους. Ωστόσο, έχει δηλώσει τη δέσμευσή του να φέρει πίσω Αμερικανούς πολίτες που φυλακίστηκαν στη Ρωσία, αρκετοί εκ των οποίων έχουν απελευθερωθεί κατά τη διάρκεια της δεύτερης προεδρίας του.

Σε μια μεγάλη ανταλλαγή κρατουμένων Ανατολής-Δύσης πέρυσι, υπό τον προκάτοχο του Τραμπ, Τζο Μπάιντεν, 16 άτομα – συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών πολιτών Έβαν Γκέρσκοβιτς, Πολ Γουίλαν και Άλσου Κουρμάσεβα, καθώς και ορισμένων επιφανών Ρώσων διαφωνούντων – απελευθερώθηκαν από ρωσικές και λευκορωσικές φυλακές, ενώ η Μόσχα πήρε πίσω οκτώ κρατούμενους που κρατούνταν στη Δύση.

Η επόμενη μέρα και οι ελπίδες των Νομπελιστών

Στην έκκλησή τους, οι 16 Νομπελίστες εξέφρασαν την ελπίδα ότι οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να φέρουν ένα τέλος στην πιο θανατηφόρα σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Είμαστε βέβαιοι ότι αν οι κύριοι Πούτιν και Ζελένσκι επιδείξουν καλή θέληση και αμοιβαία απονείμουν χάρη σε τουλάχιστον μερικές δεκάδες κρατούμενους που φυλακίστηκαν απλώς για την έκφραση των προσωπικών τους απόψεων και οι οποίοι δεν έχουν διαπράξει βίαια εγκλήματα, αυτό θα επιταχύνει την έλευση μιας διαρκούς και δίκαιης ειρήνης», ανέφεραν. Η επιστολή αναφέρθηκε σε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους που κρατούνται σε ρωσικές φυλακές για πολιτικά εγκλήματα, χωρίς να αναφέρει αριθμό για όσους φυλακίστηκαν στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που καταδικάστηκαν για προδοσία ή συνεργασία με τη Μόσχα. «Μέχρι να βάλουμε τους ανθρώπους στο κέντρο της πολιτικής, οι πόλεμοι θα συνεχίζονται», δήλωσε ο Μουράτοφ, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι διαπραγματευτές θα ακούσουν την έκκλησή τους και θα παρακολουθήσουν τις ενέργειές τους.