ΕΕ-Mercosur: Τελεσίγραφο Λούλα για οριστική αποχώρηση μετά το μπλόκο Γαλλίας και Ιταλίας

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, διεμήνυσε την Τετάρτη ότι η χώρα του θα εγκαταλείψει οριστικά τις διαπραγματεύσεις για την εμπορική συμφωνία ΕΕ-Mercosur, εάν αυτή δεν οριστικοποιηθεί εντός του Δεκεμβρίου. Η κίνηση αυτή αποτελεί μια δραματική κλιμάκωση, καθώς η Γαλλία και η Ιταλία ζήτησαν νέα αναβολή, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο μια διπλωματική προσπάθεια που διαρκεί περισσότερα από 25 χρόνια.

Η εμπορική συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του μπλοκ της Mercosur (Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη) αποτελεί ένα από τα πιο φιλόδοξα και χρονοβόρα εγχειρήματα της παγκόσμιας διπλωματίας. Με τις συζητήσεις να έχουν ξεκινήσει πριν από ένα τέταρτο του αιώνα, η συμφωνία στοχεύει στη δημιουργία μιας από τις μεγαλύτερες ζώνες ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο, καλύπτοντας σχεδόν 800 εκατομμύρια καταναλωτές. Ωστόσο, οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη και οι ανησυχίες για τον αθέμιτο ανταγωνισμό στον αγροτικό τομέα έχουν επανειλημμένα οδηγήσει σε αδιέξοδα, παρά τις προσδοκίες για μια ιστορική κατάληξη εντός του 2025.

Το τελεσίγραφο του Λούλα και η στάση της Βραζιλίας

Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Λούλα ήταν κατηγορηματικός κατά τη διάρκεια υπουργικού συμβουλίου την Τετάρτη, δηλώνοντας ότι «αν δεν το κάνουμε τώρα, η Βραζιλία δεν θα ξανακάνει αυτή τη συμφωνία όσο είμαι εγώ πρόεδρος». Ο Βραζιλιάνος ηγέτης τόνισε ότι η πλευρά του έχει κάνει όλες τις δυνατές υποχωρήσεις που θα μπορούσε να επιτρέψει η διπλωματία και πλέον η ευθύνη για την επιτυχία ή την αποτυχία βαραίνει αποκλειστικά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δήλωση αυτή ανατρέπει το κλίμα αισιοδοξίας που υπήρχε για την προγραμματισμένη επίσκεψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Βραζιλία στο τέλος της εβδομάδας.

Το ευρωπαϊκό «μπλόκο» από Γαλλία και Ιταλία

Η κλιμάκωση της ρητορικής του Λούλα πυροδοτήθηκε από τις εξελίξεις στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες νωρίτερα την ίδια ημέρα. Η Τζόρτζια Μελόνι χαρακτήρισε την υπογραφή της συμφωνίας ως «πρόωρη», ευθυγραμμιζόμενη ουσιαστικά με τη στάση του Παρισιού. Η Γαλλία ζητά αναβολή της διαδικασίας, επικαλούμενη την ανάγκη για αυστηρότερες περιβαλλοντικές ρήτρες και προστασία των δικών της αγροτών από τις εισαγωγές λατινοαμερικανικών προϊόντων. Αυτή η κοινή στάση των δύο ισχυρών οικονομιών της Ευρωζώνης φαίνεται να «παγώνει» τον σχεδιασμό της Κομισιόν, η οποία ήλπιζε να οριστικοποιήσει τις λεπτομέρειες της εμπορικής συμφωνίας εντός των επόμενων 48 ωρών.

Οικονομικές ανησυχίες και γεωπολιτικό ρίσκο

Οικονομικοί αναλυτές και διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η στάση της Βραζιλίας αντικατοπτρίζει την έντονη κόπωση των χωρών της Mercosur από τις συνεχείς καθυστερήσεις. Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι μια ενδεχόμενη κατάρρευση της συμφωνίας θα ωθήσει τη Βραζιλία και τους εταίρους της προς εναλλακτικές συμμαχίες, κυρίως με την Κίνα, γεγονός που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη γεωπολιτική και οικονομική επιρροή της ΕΕ στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής.

Η επόμενη μέρα και οι επιπτώσεις

Εάν η συμφωνία δεν υπογραφεί τις επόμενες ημέρες, οι συνέπειες θα είναι πολυεπίπεδες για το παγκόσμιο εμπόριο. Ήδη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκφράσει προθέσεις για καθυστέρηση της επικύρωσης μέχρι το 2028, κάτι που ο Λούλα φαίνεται να απορρίπτει κατηγορηματικά ως μη βιώσιμη επιλογή. Η αποτυχία οριστικοποίησης θα σήμαινε τη διατήρηση των υψηλών δασμών σε ευρωπαϊκά βιομηχανικά προϊόντα και βραζιλιάνικα αγροτικά αγαθά, πλήττοντας την ανταγωνιστικότητα και των δύο πλευρών σε μια περίοδο παγκόσμιας οικονομικής αβεβαιότητας.