- Οι Χιλιανοί ψηφίζουν σήμερα στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών.
- Ο ακροδεξιός Χοσέ Αντόνιο Καστ αναμένεται να κερδίσει, σηματοδοτώντας στροφή δεξιά.
- Η εγκληματικότητα και η μετανάστευση κυριάρχησαν στην προεκλογική ατζέντα.
- Οι επενδυτές ελπίζουν σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις από μια νέα δεξιά κυβέρνηση.
- Η υποχρεωτική ψηφοφορία και οι αναποφάσιστοι προσθέτουν αβεβαιότητα στο αποτέλεσμα.
Οι Χιλιανοί προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, μια αναμέτρηση που αναμένεται να σηματοδοτήσει την πιο έντονη στροφή της χώρας προς τα δεξιά από το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας το 1990. Ο ακροδεξιός υποψήφιος Χοσέ Αντόνιο Καστ αντιμετωπίζει την υποψήφια της αριστερής κυβέρνησης, Τζανέτ Ζάρα, με την εγκληματικότητα να κυριαρχεί στην προεκλογική ατζέντα.
Αυτή η εκλογική αναμέτρηση στη Χιλή έρχεται ως συνέχεια ενός ευρύτερου κύματος πολιτικών αλλαγών που παρατηρείται στη Λατινική Αμερική, όπου η αυξανόμενη ανησυχία για την ασφάλεια και την εγκληματικότητα έχει οδηγήσει τους ψηφοφόρους σε αναζήτηση σκληροπυρηνικών λύσεων, συχνά προς το δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος. Η Χιλή, κάποτε πρότυπο σταθερότητας, βιώνει πλέον μια περίοδο έντονης πολιτικής πόλωσης και κοινωνικής αναταραχής, με τις επιλογές των πολιτών να καθορίζουν την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.
Η κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση και η στροφή προς τα δεξιά
Σχεδόν 15,6 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι στη Χιλή καλούνται να ρίξουν την ψήφο τους σήμερα, Κυριακή, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Οι κάλπες θα κλείσουν στις 6 μ.μ. τοπική ώρα (2100 GMT), με τα αρχικά αποτελέσματα να αναμένονται λίγο αργότερα, όπως μεταδίδει το Reuters. Αντιμέτωποι είναι ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, από το ακροδεξιό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που ίδρυσε, και η Τζανέτ Ζάρα, η υποψήφια του κυβερνώντος αριστερού συνασπισμού από το Κομμουνιστικό Κόμμα.
Παρόλο που η Ζάρα κέρδισε τον πρώτο γύρο του Νοεμβρίου με 26,85% των ψήφων, ο Καστ κατάφερε να επικρατήσει έναντι άλλων δεξιών υποψηφίων, τερματίζοντας δεύτερος με 23,92%. Η πλειονότητα των ψηφοφόρων που στήριξαν τους υπόλοιπους δεξιούς υποψηφίους αναμένεται να στραφεί προς τον Καστ, κάτι που θα του εξασφαλίσει πάνω από το 50% των ψήφων και την προεδρία, σηματοδοτώντας μια σημαντική στροφή της Χιλής.
Το ζήτημα της εγκληματικότητας και η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων
Καθώς οι προεκλογικές εκστρατείες έφταναν στο τέλος τους, και οι δύο υποψήφιοι επικεντρώθηκαν στο κυρίαρχο θέμα που καθόρισε τις εκλογές: την εγκληματικότητα. Μιλώντας την Πέμπτη από την πόλη Τεμούκο, ο Καστ περιέγραψε μια χώρα σε χάος, δηλώνοντας: «Αυτή η κυβέρνηση προκάλεσε χάος, αυτή η κυβέρνηση προκάλεσε αταξία, αυτή η κυβέρνηση προκάλεσε ανασφάλεια. Εμείς θα κάνουμε το αντίθετο, θα δημιουργήσουμε τάξη, ασφάλεια και εμπιστοσύνη». Παρά το γεγονός ότι η Χιλή παραμένει μία από τις ασφαλέστερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η πρόσφατη αύξηση του οργανωμένου εγκλήματος και της μετανάστευσης έχει αναστατώσει το εκλογικό σώμα και έχει γίνει η κύρια ανησυχία των ψηφοφόρων.
Το ζήτημα αυτό έγινε γρήγορα αγκάθι για τον αριστερό Πρόεδρο Γκάμπριελ Μπόριτς, ο οποίος ανήλθε στην εξουσία με ένα κύμα προοδευτικής αισιοδοξίας. Ο Μπόριτς, στον οποίο απαγορεύεται η επανεκλογή λόγω της απαγόρευσης διαδοχικών προεδρικών θητειών, προσπάθησε να προσαρμοστεί, αυξάνοντας τη χρηματοδότηση των αστυνομικών δυνάμεων, δημιουργώντας ειδικές ομάδες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και αναπτύσσοντας τον στρατό στα βόρεια σύνορα της χώρας με το Περού και τη Βολιβία. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα δεν ήταν αρκετά για πολλούς ψηφοφόρους, καθώς ο Μπόριτς αντιμετωπίζει χαμηλά ποσοστά αποδοχής, ενώ οι σκληροπυρηνικές προτάσεις του Καστ κατά του εγκλήματος και της μετανάστευσης έχουν προσελκύσει ευρεία υποστήριξη.
Η άνοδος της ακροδεξιάς ως «βαλβίδα διαφυγής»
Αυτό που ανησυχεί πολλούς αναλυτές είναι η ερμηνεία αυτής της στροφής. Η Μάρτα Λάγκος, αναλύτρια και ιδρυτικό στέλεχος του Latinobarometro, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Βλέπω την έκφραση της δεξιάς, της ακροδεξιάς, ως μια βαλβίδα διαφυγής για την απόρριψη της πολιτικής στη Χιλή». Η άποψη αυτή υπογραμμίζει την απογοήτευση των πολιτών από τα παραδοσιακά κόμματα και την αναζήτηση νέων, πιο αποφασιστικών λύσεων στα πιεστικά προβλήματα της καθημερινότητας. Ο Χοσέ Πινοτσέτ, ένας 55χρονος δικηγόρος από το Σαντιάγο, δήλωσε: «Αυτή η χώρα χρειάζεται σημαντικές μεταρρυθμίσεις, πρέπει να ξαναβρούμε τον δρόμο που είχαμε για δεκαετίες γιατί έχουμε χαθεί εντελώς».
Οικονομικές επιπτώσεις και η επόμενη μέρα
Μια νίκη του Καστ είναι πιθανό να χαιρετιστεί από τους επενδυτές, οι οποίοι ελπίζουν ότι μια φιλική προς την αγορά κυβέρνηση θα επιταχύνει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της απορρύθμισης και των αλλαγών στο σύστημα συντάξεων και στις κεφαλαιαγορές της χώρας, η οποία είναι πλούσια σε κοιτάσματα χαλκού. Το χιλιανό πέσο ενισχύθηκε και ο δείκτης μετοχών MSCI της Χιλής εκτοξεύτηκε μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου τον περασμένο μήνα. Παρόλο που δεν προέκυψε σαφής πλειοψηφία στη Γερουσία ή στο Κογκρέσο σε αυτή την ψηφοφορία, ο Καστ αναμένεται να μπορέσει τελικά να περάσει κάποιες οικονομικές μεταρρυθμίσεις εάν κερδίσει τον δεύτερο γύρο.
Οι αδιευκρίνιστες μεταβλητές των εκλογών
Αυτή είναι η πρώτη προεδρική εκλογή υπό την υποχρεωτική διάταξη ψηφοφορίας με αυτόματη εγγραφή για τους άνω των 18 ετών και πρόστιμα για όσους δεν ψηφίζουν. Αυτή η αλλαγή προσθέτει ένα στοιχείο αβεβαιότητας, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περίπου το 20% των ψηφοφόρων παραμένουν αναποφάσιστοι ή δηλώνουν ότι θα αφήσουν τα ψηφοδέλτιά τους λευκά. «Υπάρχει ένα ποσοστό ψηφοφόρων που δεν αισθάνονται άνετα ούτε με τη Ζάρα ούτε με τον Καστ», δήλωσε ο Γκιγιέρμο Χόλτσμαν, πολιτικός αναλυτής από το Πανεπιστήμιο του Βαλπαραΐσο, προσθέτοντας: «Το ερώτημα είναι: Ποιον ευνοούν αυτές οι λευκές ή άκυρες ψήφοι;» Κατά τη διάρκεια της τελευταίας της προεκλογικής εκδήλωσης την Πέμπτη, η Ζάρα δεσμεύτηκε να είναι σκληρή απέναντι στην εγκληματικότητα, τόνισε την ανάγκη για ισχυρά κοινωνικά προγράμματα και κάλεσε τους πολίτες να μην αφήσουν τα ψηφοδέλτιά τους λευκά.
Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις
Η Αντόνια Μορένο, 21 ετών, δήλωσε ότι θα ψηφίσει τη Ζάρα, αλλά δεν θεωρεί πιθανή τη νίκη της. «Με λύπη θα είμαστε μέρος εκείνων των χωρών όπου η ακροδεξιά κερδίζει στο Κογκρέσο και την εκτελεστική εξουσία», είπε. Η Χιλή βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με την έκβαση των σημερινών εκλογών να καθορίζει όχι μόνο την πολιτική κατεύθυνση, αλλά και την κοινωνικοοικονομική της πορεία. Η ανάγκη για σταθερότητα και ασφάλεια φαίνεται να υπερτερεί των προοδευτικών ατζεντών, ωθώντας τη χώρα σε μια νέα εποχή πολιτικών προκλήσεων και ανακατατάξεων, σε μια ευρύτερη στροφή της Λατινικής Αμερικής.
