Χιλή: Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, το φαβορί της ακροδεξιάς για την προεδρία

Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, το ακροδεξιό φαβορί για την προεδρία της Χιλής, αναμένεται να κερδίσει τις εκλογές της Κυριακής, σηματοδοτώντας μια σημαντική στροφή στο πολιτικό τοπίο της χώρας, όπως μεταδίδει το Reuters. Η υποστήριξή του έχει ενισχυθεί από τις αντιμεταναστευτικές του απόψεις και τους αυξανόμενους φόβους για την εγκληματικότητα, παρά τις δύο προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειές του για την προεδρία.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης πολιτικής μετατόπισης στη Λατινική Αμερική, όπου η αυξανόμενη ανησυχία για την ασφάλεια και τη μετανάστευση έχει οδηγήσει στην ενίσχυση δεξιών και ακροδεξιών κινημάτων. Η περίπτωση του Καστ αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στο εκλογικό σώμα της Χιλής, το οποίο, μετά από περιόδους κοινωνικών αναταραχών και αιτημάτων για νέα σύνταγμα, στρέφεται πλέον σε σκληρότερες πολιτικές.

Η άνοδος του Χοσέ Αντόνιο Καστ

Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ, 59 ετών, αναδείχθηκε ως το αδιαμφισβήτητο φαβορί για την προεδρία της Χιλής, παρά το γεγονός ότι στον πρώτο γύρο του Νοεμβρίου ήρθε δεύτερος με μικρή διαφορά από την αριστερή Τζανέτ Ζάρα. Οι δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι θα συγκεντρώσει την πλειοψηφία των ψήφων από άλλους δεξιούς υποψηφίους που αποκλείστηκαν. Η μετατόπιση του εκλογικού κλίματος είναι εμφανής, καθώς οι προτάσεις του Καστ βρίσκουν απήχηση σε ψηφοφόρους που ανησυχούν έντονα για την εγκληματικότητα και τη μετανάστευση. Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ αναμένεται να γίνει ο πιο δεξιός πρόεδρος μετά τον Πινοτσέτ, σηματοδοτώντας μια ιστορική αλλαγή για τη χώρα.

Βασικές θέσεις και προτάσεις

Ο Καστ έχει δεσμευτεί για μια σκληρή καταστολή του εγκλήματος και έχει υποσχεθεί την ανέγερση συνοριακών τειχών. Επίσης, προτίθεται να σχηματίσει μια εξειδικευμένη αστυνομική δύναμη, εμπνευσμένη από την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ (ICE), με σκοπό τον εντοπισμό και την απέλαση παράνομων μεταναστών. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, η πλειονότητα αυτών είναι Βενεζουελάνοι. Κατά την τελική τηλεοπτική συζήτηση με τη Ζάρα την Τρίτη, ο Καστ δήλωσε ότι οι μετανάστες έχουν 92 ημέρες —μέχρι την πιθανή ορκωμοσία του— για να εγκαταλείψουν οικειοθελώς τη χώρα, ζητώντας από τον Μπόριτς να ανοίξει έναν «ανθρωπιστικό διάδρομο». «Μετά από αυτές τις 92 ημέρες, όποιος ζητήσει οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία – είτε στην υγεία, την εκπαίδευση, τις μεταφορές, για ένα έμβασμα, για ένα συμβόλαιο ή για να πουλήσει κάτι – αυτό το άτομο θα καταγραφεί και θα κληθεί να φύγει», ανέφερε χαρακτηριστικά. Το Περού κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα σύνορα με τη Χιλή λόγω της εισροής μεταναστών, γεγονός που υπογραμμίζει την περιφερειακή διάσταση του ζητήματος.

Εκτός από τη μετανάστευση, ο Καστ έχει εκφράσει ισχυρές αντιρρήσεις στις αμβλώσεις, αν και κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του έχει επικεντρωθεί σε άλλα ζητήματα. Το οικονομικό του σχέδιο περιλαμβάνει πιο ευέλικτες εργατικές νομοθεσίες, μειώσεις στους εταιρικούς φόρους και λιγότερη ρύθμιση, αν και αναμένεται να μετριάσει τις μη ρεαλιστικές περικοπές δαπανών που είχε αρχικά προτείνει.

Το ιστορικό του Καστ και οι πολιτικές του ρίζες

Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ είναι γιος ενός Γερμανού μετανάστη, μέλους του ναζιστικού κόμματος και υπολοχαγού του στρατού, ο οποίος διέφυγε στη Νότια Αμερική μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο πατέρας του ίδρυσε μια κερδοφόρα επιχείρηση λουκάνικων στην Πάινε, νότια του Σαντιάγο, ενώ ο Καστ έχει δηλώσει ότι ο πατέρας του ήταν αναγκαστικός ναζί στρατιώτης. Ο μεγαλύτερος αδελφός του, Μιγκέλ Καστ, διετέλεσε υπουργός και πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας στις αρχές της δεκαετίας του 1980, επί δικτατορίας του στρατηγού Αουγκούστο Πινοτσέτ, κατά την οποία εκτελέστηκαν, κρατήθηκαν ή εξαφανίστηκαν περίπου 40.000 άνθρωποι. Ο Χοσέ Καστ, ως φοιτητής νομικής, εκστράτευσε υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα του 1988 για την παραμονή του Πινοτσέτ στην εξουσία, ένα δημοψήφισμα που ο Πινοτσέτ έχασε.

Μετά από μια δεκαετία ως βουλευτής του δεξιού κόμματος Ανεξάρτητη Δημοκρατική Ένωση (UDI), ο Καστ παραιτήθηκε το 2016 για να διεκδικήσει την προεδρία ως ανεξάρτητος, συγκεντρώνοντας λιγότερο από 10% των ψήφων. Το 2021, κέρδισε μεγαλύτερη απήχηση ως υποψήφιος του δικού του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ο Ντέιβιντ Άλτμαν, πολιτικός επιστήμονας στο Ποντιφικό Καθολικό Πανεπιστήμιο της Χιλής, επισημαίνει ότι οι Χιλιανοί θεωρούν τον Καστ ένα οικείο πρόσωπο με πάνω από δύο δεκαετίες πολιτικής εμπειρίας, και ότι επωφελήθηκε από την αυξανόμενη απόρριψη της κυβέρνησης Μπόριτς. «Δεν είναι ότι οι άνθρωποι έγιναν πιο φασίστες μέσα σε τέσσερα χρόνια», δήλωσε ο Άλτμαν. «Οι άνθρωποι εγκατέλειψαν την αριστερά και καθώς ουσιαστικά δεν υπήρχε πολιτικό κέντρο, πήγαν δεξιά. Ήταν το μόνο μέρος όπου μπορούσαν να προσγειωθούν».

Η ευρύτερη στροφή της Λατινικής Αμερικής

Η πιθανή επιτυχία του Καστ θα καταστήσει τη Χιλή την πιο πρόσφατη χώρα της Λατινικής Αμερικής που στρέφεται προς τα δεξιά, μετά τις εκλογές της Βολιβίας τον Αύγουστο και την επιτυχία του Προέδρου Χαβιέρ Μιλέι στις ενδιάμεσες εκλογές της Αργεντινής τον Οκτώβριο. Η στροφή της Λατινικής Αμερικής προς τα δεξιά αναδιαμορφώνει την αγορά και το πολιτικό τοπίο της περιοχής. Ο Νίκολας Γουάτσον, διευθύνων σύμβουλος της Teneo για τη Λατινική Αμερική, σημειώνει ότι το ύφος του Καστ διαφέρει από αυτό του Μιλέι ή του Μπουκέλε: «Είναι πολύ λιγότερο επιδεικτικός και πιο συγκρατημένος. Είναι επίσης περισσότερο πολιτικός εσωτερικός παράγοντας. Δεν εισέβαλε στην πολιτική σκηνή με τον τρόπο που το έκανε ο Μιλέι».

Η επόμενη μέρα για τη Χιλή

Η εκλογή του Χοσέ Αντόνιο Καστ θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για τη Χιλή, με έμφαση στην ασφάλεια, τη μετανάστευση και τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Οι πολιτικές του προτάσεις, αν και αμφιλεγόμενες, αντικατοπτρίζουν τις τρέχουσες ανησυχίες μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος. Η αντίδραση της κοινωνίας και της αντιπολίτευσης στις επικείμενες αλλαγές αναμένεται να είναι καθοριστική για την πορεία της χώρας τα επόμενα χρόνια.