Χιλή: Ο Χοσέ Αντόνιο Καστ αναμένεται να γίνει ο πιο δεξιός πρόεδρος μετά τον Πινοτσέτ

Ο ακροδεξιός υποψήφιος Χοσέ Αντόνιο Καστ αναμένεται να κερδίσει τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της Χιλής την Κυριακή, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κάτι που θα τον αναδείξει στον πιο συντηρητικό ηγέτη της χώρας από την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας του Πινοτσέτ. Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί μια ισχυρή πολιτική στροφή δεκαετιών για τη Χιλή, αντανακλώντας ένα ευρύτερο κύμα δεξιών κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική, καθώς η ατζέντα ασφάλειας και μετανάστευσης κυριαρχεί στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια μιας ευρύτερης τάσης στροφής προς τα δεξιά που παρατηρείται σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπου η απογοήτευση των πολιτών για την εγκληματικότητα και τη μετανάστευση έχει υπερκεράσει τις απαιτήσεις για μεγαλύτερη κοινωνική ισότητα. Η Χιλή, μια χώρα που ιστορικά έχει ταλαντευτεί μεταξύ αριστερών και δεξιών κυβερνήσεων, φαίνεται να επιλέγει μια πιο συντηρητική πορεία, με τον Καστ να υπόσχεται αυστηρές πολιτικές.

Το προφίλ του Χοσέ Αντόνιο Καστ και η σύνδεσή του με τον Πινοτσέτ

Ο 59χρονος Χοσέ Αντόνιο Καστ, υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, έχει διαγράψει μια πορεία σκληροπυρηνικού συντηρητικού στην πολιτική σκηνή της Χιλής. Ξεκίνησε την καριέρα του στην τοπική αυτοδιοίκηση και το 2016 αποχώρησε από το παραδοσιακό Συντηρητικό Ανεξάρτητο Δημοκρατικό Κόμμα για να ιδρύσει το δικό του. Όπως μεταδίδει το Reuters, ο Καστ είχε εκστρατεύσει ως φοιτητής υπέρ της παραμονής του Αουγκούστο Πινοτσέτ στην εξουσία κατά το δημοψήφισμα του 1988.

Ωστόσο, ο Νίκολας Γουάτσον, διευθύνων σύμβουλος της συμβουλευτικής εταιρείας Teneo, υπογραμμίζει ότι ο Καστ είναι δημοκράτης και λιγότερο «βομβιστής» από άλλους δεξιούς ηγέτες της περιοχής, όπως ο Χαβιέρ Μιλέι της Αργεντινής ή ο Ναγίμπ Μπουκέλε του Ελ Σαλβαδόρ. «Ο Καστ δεν είναι ο Πινοτσέτ», δήλωσε ο Γουάτσον, προσθέτοντας ότι το μεγάλο ερώτημα, αν κερδίσει, είναι πόσο ιδεολογικά ευέλικτος θα αποδειχθεί. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Καστ διαδραμάτισε επίσης σημαντικό ρόλο στην αποτυχημένη προσπάθεια αναθεώρησης του Συντάγματος της Χιλής, το οποίο χρονολογείται από τη δικτατορία του Πινοτσέτ.

Οι προεκλογικές δεσμεύσεις και οι προκλήσεις διακυβέρνησης

Οι βασικές δεσμεύσεις του Καστ περιλαμβάνουν την ανάπτυξη του στρατού σε γειτονιές με υψηλή εγκληματικότητα, την κατασκευή συνοριακών τειχών και τάφρων, καθώς και τη δημιουργία μιας ειδικευμένης αστυνομικής δύναμης, βασισμένης στο μοντέλο της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ. Αυτή η δύναμη θα έχει ως αποστολή τον εντοπισμό και την απέλαση παράτυπων μεταναστών, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονται από τη Βενεζουέλα, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία. Η αυξημένη ένταση στα σύνορα της Χιλής με το Περού λόγω των μεταναστευτικών ροών έχει ήδη προκαλέσει την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης από την πλευρά του Περού.

Ωστόσο, παρά την ενίσχυση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και άλλων ακροδεξιών κομμάτων στο Κογκρέσο κατά τις εκλογές του Νοεμβρίου, το νομοθετικό σώμα παραμένει διχασμένο μεταξύ δεξιών και αριστερών κομμάτων. Αυτό σημαίνει ότι ο Καστ θα χρειαστεί συμβιβασμούς και συνεργασίες για να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του. Ο Πατρίσιο Νάβια, καθηγητής φιλελεύθερων σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, επισημαίνει ότι οι νομοθέτες που χρειάζεται ο Καστ για να εξασφαλίσει πλειοψηφία είναι μετριοπαθείς. «Αν αρχίσει να κυβερνά από την άκρα δεξιά, θα είναι ένας πρόεδρος μειοψηφίας και δεν θα μπορεί να κάνει τίποτα», δήλωσε.

Η επόμενη μέρα και οι προσδοκίες των ψηφοφόρων

Οι επενδυτές έχουν ήδη προεξοφλήσει σε μεγάλο βαθμό τις προσδοκίες για μια πολιτική στροφή προς τα δεξιά, γεγονός που έχει συμβάλει σε ένα ράλι της αγοράς που διαρκεί ένα χρόνο, λόγω των προσδοκιών για πιο φιλικές προς την αγορά πολιτικές και κανονισμούς. Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Χιλής στις 16 Νοεμβρίου, η Τζανέτ Χάρα, υποψήφια του αριστερού συνασπισμού και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, και ο Καστ κέρδισαν περίπου το ένα τέταρτο των ψήφων, με τη Χάρα να προηγείται οριακά.

Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των ψήφων των άλλων υποψηφίων προέρχονταν από τη δεξιά, και αναμένεται να κατευθυνθούν στον Καστ, δίνοντάς του το 50% που χρειάζεται για να εξασφαλίσει την εκλογή. Παρόλο που περίπου το 20% των ψηφοφόρων παραμένουν αναποφάσιστοι, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πολύ μικρή την πιθανότητα νίκης της Χάρα. Η Μάρτα Λάγκος, ιδρύτρια του Latinobarometro, μιας έρευνας κοινής γνώμης στη Λατινική Αμερική, τονίζει ότι οι Χιλιανοί θα περιμένουν γρήγορες αλλαγές από τον νέο πρόεδρο. «Δεν νομίζω ότι θα έχει μήνα του μέλιτος στην αρχή. Αν μέσα σε μια εβδομάδα δεν καταφέρει να σταματήσει τις κλοπές αυτοκινήτων, τους πυροβολισμούς, όλα αυτά, μετά από μια εβδομάδα θα πουν ότι δεν τα κατάφερε», δήλωσε.