- Η φονική επίθεση στο Bondi Beach ανέδειξε κενά στους νόμους οπλοκατοχής της Αυστραλίας.
- Οι χαλαρώσεις και η έλλειψη εκσυγχρονισμού των νόμων διευκόλυναν την απόκτηση όπλων από τους δράστες.
- Καταργήθηκε η υποχρεωτική περίοδος αναμονής 28 ημερών για πρόσθετα όπλα, ενώ οι έλεγχοι είναι επιφανειακοί.
- Ο Sajid Akram, ένας από τους δράστες, κατείχε έξι νόμιμα όπλα και ήταν μη πολίτης.
- Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προτείνει όρια στον αριθμό όπλων και τερματισμό των αδειών «εις το διηνεκές».
Μετά την φονική επίθεση στο Bondi Beach του Σίδνεϊ την Κυριακή, η Αυστραλία βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των νόμων οπλοκατοχής της. Ειδικοί στην ασφάλεια όπλων επισημαίνουν ότι χαλαρώσεις και κενά στη νομοθεσία, καθώς και η αδυναμία προσαρμογής στην ψηφιακή εποχή, ενδέχεται να διευκόλυναν τους δύο υπόπτους να αποκτήσουν όπλα, παρά τους αρχικά αυστηρούς κανονισμούς που θεσπίστηκαν το 1996. Η επίθεση, που στοίχισε τη ζωή σε 15 ανθρώπους, έχει αναγκάσει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αναγνωρίσει τις αδυναμίες και να προτείνει άμεσες αλλαγές.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της τραγικής επίθεσης στην παραλία Bondi του Σίδνεϊ, η οποία έχει κλονίσει την εθνική υπερηφάνεια της Αυστραλίας για τους αυστηρούς νόμους οπλοκατοχής που θεσπίστηκαν μετά το μακελειό του Port Arthur το 1996. Το περιστατικό αναδεικνύει την ανάγκη για επανεξέταση ενός συστήματος που, ενώ θεωρείται ένα από τα πιο σκληρά παγκοσμίως, φαίνεται να έχει αδυναμίες και παραθυράκια που εκμεταλλεύονται όσοι έχουν εγκληματικές προθέσεις.
Οι χαλαρώσεις στους νόμους οπλοκατοχής
Οι νόμοι οπλοκατοχής της Αυστραλίας, που αρχικά περιλάμβαναν υποχρεωτική αδειοδότηση, ελέγχους ιστορικού και καταγραφή κάθε πυροβόλου όπλου, έχουν υποστεί αλλαγές που τους έχουν αποδυναμώσει, σύμφωνα με ειδικούς. Όπως μεταδίδει το Reuters, η αποτυχία εκσυγχρονισμού των νόμων στην εποχή του διαδικτύου και ο αυξανόμενος εφησυχασμός στους ελέγχους ιστορικού, ενδέχεται να διευκόλυναν τους δύο υπόπτους πίσω από την επίθεση της Κυριακής στο Bondi Beach να αποκτήσουν όπλα. Η Αυστραλία, που συνήθως έχει λιγότερους θανάτους από όπλα ετησίως από ό,τι οι ΗΠΑ σε μία μόνο ημέρα, τώρα αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα των νόμων που αποτελούσαν σημείο εθνικής υπερηφάνειας.
Το σύστημα λειτουργεί ως ένα συνονθύλευμα κανόνων που εφαρμόζονται από τις οκτώ αστυνομικές δυνάμεις των πολιτειών και εδαφών, μετά από διαπραγματεύσεις με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το 1996. Οι τροποποιήσεις από ορισμένες πολιτείες τα χρόνια που ακολούθησαν, χαλάρωσαν την εποπτεία, επιτρέποντας στους ανθρώπους να αποκτούν περισσότερα όπνα με λιγότερο έλεγχο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Η πρόσφατη φονική επίθεση στην παραλία Bondi του Σίδνεϊ, η οποία άφησε 15 νεκρούς, έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη στο σύστημα, εγείροντας νέα ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια των υφιστάμενων νόμων, ειδικά καθώς ένας από τους υπόπτους διέθετε άδεια οπλοφορίας και έξι καταχωρημένα όπλα, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο (Αυστραλία: Η επίθεση στο Bondi Beach θέτει υπό αμφισβήτηση τους νόμους οπλοκατοχής).
Οι αδυναμίες του συστήματος αδειοδότησης
Σύμφωνα με τις αρχές, ο Sajid Akram, 50 ετών, ο μεγαλύτερος σε ηλικία δράστης στο Bondi, ο οποίος σκοτώθηκε από την αστυνομία, έλαβε την άδεια οπλοφορίας του το 2023 και κατείχε έξι νόμιμα όπλα, τα οποία φέρεται να χρησιμοποίησε με τον γιο του στην επίθεση. Το 2008, η πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας κατάργησε την υποχρεωτική περίοδο αναμονής 28 ημερών για όσους ήδη κατείχαν ένα όπλο και ήθελαν να αποκτήσουν περισσότερα, μια πρακτική που ακολούθησαν και οι περισσότερες άλλες πολιτείες. Η Rebecca Peters, υπέρμαχος του ελέγχου όπλων, δήλωσε ότι η ιδέα ήταν η εντατικότερη εξέταση για κάθε επόμενο όπλο, καθώς θα έπρεπε να είναι πιο δύσκολη η απόκτησή του. «Φανταστείτε αν έπρεπε να έχει περίοδο αναμονής 28 ημερών για κάθε ένα από αυτά τα όπλα. Δεν θα τα είχε, επειδή η Νέα Νότια Ουαλία την έχει εγκαταλείψει», πρόσθεσε η Peters. Η κυβέρνηση της πολιτείας έχει δηλώσει ότι θα συνεδριάσει επειγόντως για να εξετάσει νέους νόμους οπλοκατοχής.
Περίπου ένα εκατομμύριο από τα 27 εκατομμύρια κατοίκους της Αυστραλίας διαθέτουν άδεια, κατέχοντας περισσότερα από 4 εκατομμύρια νόμιμα όπλα, σύμφωνα με το think tank The Australia Institute. Αυτός ο αριθμός είναι μεγαλύτερος από ό,τι όταν τέθηκαν σε ισχύ οι νόμοι του 1996. Μια μελέτη του Ιανουαρίου 2025 έδειξε ότι περίπου τα δύο τρίτα των Αυστραλών υποστηρίζουν αυστηρότερους νόμους οπλοκατοχής, ενώ μόνο το 6% επιθυμεί χαλάρωση. Ακόμη και οι έλεγχοι ιστορικού έχουν γίνει πολύ επιφανειακοί, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του ελέγχου όπλων. Από τις 259.000 άδειες όπλων στη Νέα Νότια Ουαλία, τουλάχιστον 240.000 ανήκαν σε κατηγορίες όπου ένα άτομο μπορούσε να λάβει άδεια απλά αποδεικνύοντας ότι ήταν μέλος σε σκοπευτικό ή κυνηγετικό σύλλογο. Το τραγικό περιστατικό έχει οδηγήσει στην επανεξέταση των αυστηρών νόμων οπλοκατοχής της χώρας, καθώς αποκαλύφθηκε ότι ένας από τους φερόμενους δράστες κατείχε έξι καταχωρημένα όπλα, όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο (Σίδνεϊ: Η πόλη θρηνεί 15 θύματα, επανεξετάζονται οι νόμοι οπλοκατοχής μετά το μακελειό).
Οι σύλλογοι αυτοί συνήθως χρεώνουν ετήσια συνδρομή και απαιτούν παρουσία σε εκδηλώσεις εκπαίδευσης περίπου έξι φορές το χρόνο, αναφέροντας στη συνέχεια την παρουσία στην αστυνομία. Μια ανάλυση του Reuters έδειξε ότι από τους 220 κρατικούς πιστοποιημένους συλλόγους όπλων στη Νέα Νότια Ουαλία, περίπου οι μισοί δεν είχαν δημοσιευμένη φυσική διεύθυνση. Ο Simon Chapman, ακαδημαϊκός δημόσιας υγείας, σημείωσε ότι πολλοί αποκτούν άδεια όπλου λέγοντας ότι θέλουν να ενταχθούν σε ένα σύλλογο, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχουν πραγματικό ενδιαφέρον να είναι μέλη, παρά μόνο να αποκτήσουν ένα όπλο. Ο Roland Browne, αντιπρόεδρος της Gun Control Australia, υποστήριξε ότι η κατάργηση του ψυχαγωγικού κυνηγιού ως εγκεκριμένου λόγου για την απόκτηση άδειας θα μείωνε τον αριθμό των αδειών κατά περίπου τα δύο τρίτα.
Επιπτώσεις στην ασφάλεια και προτάσεις αλλαγών
Ένα άτομο που υποβάλλει αίτηση για άδεια πρέπει να συμπληρώσει ένα έντυπο δηλώνοντας αν έχει καταδικαστεί για βίαιο έγκλημα ή έχει λάβει θεραπεία για εθισμό ή προβλήματα ψυχικής υγείας. Ωστόσο, το σύστημα δεν ενεργοποιεί αυτόματα μια αναθεώρηση των ευρύτερων συνθηκών ενός ατόμου, όπως συνεντεύξεις με την οικογένεια ή έλεγχο του αποτυπώματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Rebecca Peters τόνισε ότι αν κάποιος δηλώνει «όχι, δεν είμαι κίνδυνος για την κοινότητα», αλλά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλεί σε θάνατο Εβραίους, τότε αυτό θα ήταν λόγος να μην θεωρείται «κατάλληλο και ενδεδειγμένο» άτομο. Η επίθεση στο Bondi έχει εντείνει τους φόβους για την άνοδο του αντισημιτισμού και του βίαιου εξτρεμισμού, ενώ η αστυνομία εξετάζει πιθανές διασυνδέσεις των φερόμενων δραστών, Sajid Akram και του γιου του Naveed, με το Ισλαμικό Κράτος (Σίδνεϊ: Ξεκινούν οι κηδείες των θυμάτων του μακελειού στο Bondi Beach, στο μικροσκόπιο οι δράστες).
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους υποστηρικτές του ελέγχου όπλων είναι ότι η σύνδεση του επιζώντος υπόπτου της επίθεσης της Κυριακής με ομάδα που φέρεται να συνδέεται με το Ισλαμικό Κράτος, δεν επέβαλε αυτόματα την ενημέρωση της αστυνομίας. Ο Επίτροπος της Αστυνομίας της Νέας Νότιας Ουαλίας, Mal Lanyon, δήλωσε την Τετάρτη ότι «η χρήση πληροφοριών κατά την κρίση για άδεια πυροβόλου όπλου είναι κάτι επιπλέον, δεν απαιτείται στην πραγματικότητα από τον Νόμο περί Πυροβόλων Όπλων». Ένα άλλο σημείο που προκάλεσε την οργή ακόμη και των υποστηρικτών των όπλων ήταν το γεγονός ότι ένα άτομο μπορούσε να αποκτήσει αυστραλιανή άδεια όπλου χωρίς να είναι πολίτης. Ο Sajid Akram ήταν Ινδός υπήκοος που μετακόμισε στην Αυστραλία με φοιτητική βίζα τη δεκαετία του 1990, όπως ανέφεραν οι αρχές. Η ινδική αστυνομία ανακοίνωσε ότι ο Akram είχε περιορισμένη επαφή με την οικογένειά του στην Ινδία, η οποία δήλωσε άγνοια για τυχόν ριζοσπαστικές του τάσεις (Bondi Beach: Ο δράστης Σατζίντ Άκραμ από την Ινδία είχε περιορισμένη επαφή με την οικογένειά του).
Η επόμενη μέρα και τα προτεινόμενα μέτρα
Στον απόηχο της επίθεσης στο Bondi, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Αυστραλίας έχει αναγνωρίσει τις αδυναμίες των σημερινών νόμων και έχει προτείνει αλλαγές. Αυτές περιλαμβάνουν τον καθορισμό ορίου στον αριθμό των όπλων που μπορεί να κατέχει ένας κάτοχος άδειας, καθώς και τον τερματισμό της χορήγησης αδειών «εις το διηνεκές». Η Rebecca Peters υποστηρίζει ότι η αποκατάσταση της περιόδου αναμονής θα περιόριζε τον αριθμό των όπλων σε κυκλοφορία και θα βελτίωνε την δημόσια ασφάλεια περισσότερο από ένα όριο όπλων ανά άδεια. Ο Tom Kenyon, διευθύνων σύμβουλος της Sporting Shooters Association of Australia, δήλωσε ότι κανένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν θα μπορούσε να είχε αποτρέψει την επίθεση στο Bondi, τονίζοντας ότι «το πρόβλημα ήταν ότι άνθρωποι που θα έπρεπε να γνώριζαν πληροφορίες για αυτούς τους δύο άνδρες δεν γνώριζαν, και ως εκ τούτου δεν μπόρεσαν να λάβουν μια ασφαλή απόφαση για την προστασία της κοινότητας».
Η τραγωδία έχει οδηγήσει σε διπλωματικές πιέσεις και εσωτερικές αντιδράσεις, με την κυβέρνηση να βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση να λάβει πιο αποφασιστικά μέτρα κατά του αντισημιτισμού, ο οποίος σημειώνει άνοδο από το 2023 (Αλμπανίζε: Διπλωματικές πιέσεις και εσωτερικές αντιδράσεις μετά την επίθεση στο Bondi Beach). Η επανεξέταση των νόμων και η εφαρμογή νέων μέτρων είναι πλέον επιτακτική, καθώς η Αυστραλία προσπαθεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο σύστημα ασφαλείας της και να αποτρέψει παρόμοια περιστατικά στο μέλλον. Η συζήτηση επικεντρώνεται πλέον στην ανάγκη για ενδελεχέστερους ελέγχους και στην εξάλειψη των κενών που επιτρέπουν σε επικίνδυνα άτομα να αποκτούν πρόσβαση σε όπλα.
