- Αυστραλία: Πρωτοποριακή απαγόρευση social media για κάτω των 16 από 9 Δεκεμβρίου 2025.
- Παγκόσμια τάση: Πολλές χώρες εξετάζουν ή εφαρμόζουν περιορισμούς ηλικίας.
- Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Ζητά όριο 16 ετών, μη δεσμευτικό.
- Τεχνολογικές εταιρείες: Αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην εφαρμογή των ελέγχων ηλικίας.
- Ανησυχίες: Επιδράσεις στην ψυχική υγεία και ασφάλεια των παιδιών.
Η Αυστραλία γίνεται η πρώτη χώρα στον κόσμο που απαγορεύει την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 16 ετών, με το μέτρο να τίθεται σε ισχύ την Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2025. Η απόφαση αυτή, που αφορά πλατφόρμες όπως το TikTok, το YouTube και το Instagram, παρακολουθείται στενά από άλλες χώρες που εξετάζουν παρόμοιες ρυθμίσεις εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών για την υγεία και την ασφάλεια των παιδιών.
Αυτή η παγκόσμια πρωτοποριακή κίνηση της Αυστραλίας έρχεται ως συνέχεια μιας διεθνούς ανησυχίας για τις επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία και την ασφάλεια των ανηλίκων. Το παρασκήνιο της υπόθεσης περιλαμβάνει μια αυξανόμενη συζήτηση μεταξύ κυβερνήσεων, οργανισμών προστασίας παιδιών και γονέων, που αναζητούν τρόπους να προστατεύσουν τα παιδιά από δυνητικά επιβλαβές περιεχόμενο και τον υπερβολικό χρόνο οθόνης.
Η πρωτοβουλία της Αυστραλίας και οι κυρώσεις
Όπως μεταδίδει το Reuters, η Αυστραλία θα γίνει την Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2025 η πρώτη χώρα παγκοσμίως που θα απαγορεύσει την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 16 ετών. Η απαγόρευση αυτή αφορά κολοσσούς όπως το TikTok, το YouTube της Alphabet και το Instagram και Facebook της Meta. Η απόφαση αυτή, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη ενός αναμενόμενου παγκόσμιου κύματος ρυθμίσεων, έχει ήδη οδηγήσει σε αποκλεισμό εκατοντάδων χιλιάδων λογαριασμών ανηλίκων από πλατφόρμες όπως το Instagram και το Facebook, ενώ η YouTube έχει ανακοινώσει τη συμμόρφωσή της. Οι εταιρείες που δεν συμμορφωθούν αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως και 49,5 εκατομμύρια δολάρια Αυστραλίας (περίπου 32,8 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ). Ο νόμος για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο (Online Safety Act), που ψηφίστηκε τον Νοέμβριο του 2024, θέτει αυστηρότερα πρότυπα για τις πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών ηλικίας για την αποτροπή πρόσβασης ανηλίκων σε επιβλαβές περιεχόμενο. Παρόλα αυτά, η απόφαση έχει προκαλέσει νομικές προσφυγές από εφήβους και ανησυχίες για την ψυχική υγεία, ειδικά ενόψει των σχολικών διακοπών, ενώ δημιουργοί περιεχομένου εξετάζουν τη μετεγκατάσταση.
Παγκόσμιο ενδιαφέρον και οι κινήσεις άλλων χωρών
Η αυστραλιανή απαγόρευση παρακολουθείται στενά από άλλες χώρες που εξετάζουν παρόμοια μέτρα. Στην Κίνα, η ρυθμιστική αρχή του κυβερνοχώρου έχει εφαρμόσει ένα πρόγραμμα «λειτουργίας ανηλίκων», το οποίο απαιτεί περιορισμούς σε επίπεδο συσκευής και κανόνες ειδικούς για εφαρμογές, ώστε να περιορίζεται ο χρόνος οθόνης ανάλογα με την ηλικία. Η Δανία ανακοίνωσε τον Νοέμβριο ότι θα απαγορεύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 15 ετών, επιτρέποντας στους γονείς να δίνουν εξαιρέσεις για παιδιά έως 13 ετών σε συγκεκριμένες πλατφόρμες. Στη Γαλλία, νόμος του 2023 απαιτεί γονική συναίνεση για ανηλίκους κάτω των 15 ετών για τη δημιουργία λογαριασμών, αν και η εφαρμογή του αντιμετωπίζει τεχνικές προκλήσεις. Στην Ιταλία, απαιτείται γονική συναίνεση για παιδιά κάτω των 14 ετών, ενώ στη Μαλαισία ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο ότι θα απαγορεύσει τα social media για χρήστες κάτω των 16 ετών από το επόμενο έτος. Η νορβηγική κυβέρνηση τον Οκτώβριο του 2024 πρότεινε την αύξηση του ορίου ηλικίας για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα 15 έτη από 13, με τους γονείς να μπορούν να δίνουν συναίνεση για τους κάτω του ορίου.
Η στάση των τεχνολογικών κολοσσών και οι προκλήσεις
Οι ίδιες οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων των TikTok, Facebook και Snapchat, δηλώνουν ότι το ελάχιστο όριο ηλικίας για εγγραφή είναι τα 13 έτη. Ωστόσο, οι υποστηρικτές της προστασίας των παιδιών επισημαίνουν ότι οι υφιστάμενοι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς, καθώς επίσημα στοιχεία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν ότι τεράστιος αριθμός παιδιών κάτω των 13 ετών διαθέτουν λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους νομικούς κύκλους είναι η πρακτική εφαρμογή αυτών των μέτρων, καθώς οι τεχνικές προκλήσεις για την επαλήθευση της ηλικίας παραμένουν σημαντικές. Παρά τις δεσμεύσεις των εταιρειών, η πραγματικότητα δείχνει ότι μεγάλος αριθμός ανηλίκων κάτω των ορίων ηλικίας εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στις πλατφόρμες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχου.
Τι αναμένεται στη συνέχεια
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο νόμος Children’s Online Privacy Protection Act (COPPA) απαγορεύει στις εταιρείες να συλλέγουν προσωπικά δεδομένα από παιδιά κάτω των 13 ετών χωρίς γονική συναίνεση. Επιπλέον, αρκετές πολιτείες έχουν ψηφίσει νόμους που απαιτούν γονική συναίνεση για την πρόσβαση ανηλίκων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά έχουν αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις λόγω ζητημάτων ελευθερίας του λόγου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Νοέμβριο, συμφώνησε σε ένα ψήφισμα που καλεί για ελάχιστο όριο ηλικίας 16 ετών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η «κατάλληλη για την ηλικία online συμμετοχή». Ζήτησε επίσης ένα εναρμονισμένο όριο ηλικίας 13 ετών για την πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης και υπηρεσίες κοινής χρήσης βίντεο εντός της ΕΕ, καθώς και για τους «συντρόφους AI». Ωστόσο, το ψήφισμα αυτό δεν είναι νομικά δεσμευτικό. Η παγκόσμια συζήτηση για την προστασία των ανηλίκων στο διαδίκτυο αναμένεται να ενταθεί, με την κίνηση της Αυστραλίας να αποτελεί ένα σημαντικό προηγούμενο για τις μελλοντικές ρυθμίσεις.
Πώς να προστατέψετε τα παιδιά σας online
- Ενημερωθείτε για τα όρια ηλικίας κάθε πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης.
- Χρησιμοποιήστε τις ρυθμίσεις γονικού ελέγχου στις συσκευές και τις εφαρμογές.
- Συζητήστε ανοιχτά με τα παιδιά σας για τους κινδύνους και την ασφαλή χρήση του διαδικτύου.
- Παρακολουθήστε τον χρόνο οθόνης και το περιεχόμενο που καταναλώνουν τα παιδιά σας.
- Ενθαρρύνετε εναλλακτικές δραστηριότητες εκτός οθόνης για ισορροπημένη ανάπτυξη.
