Μια σημαντική συζήτηση βρίσκεται σε εξέλιξη στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το ενδεχόμενο δάνειο ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία. Ενώ η χορήγηση του δανείου αυτού, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, η διαφωνία επικεντρώνεται ήδη στους όρους που θα το συνοδεύουν.
Η βασική διαμάχη αφορά το αν τα χρήματα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για την αγορά όπλων ευρωπαϊκής παραγωγής ή αν η Ουκρανία θα πρέπει να έχει την ελευθερία να επιλέξει προμηθευτές με βάση τις άμεσες ανάγκες της, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών συστημάτων.
Οι εντάσεις αναμένεται να κλιμακωθούν κατά την προσεχή σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Οι πρωθυπουργοί και οι πρόεδροι έχουν ως στόχο να αναθέσουν στην Κομισιόν την εκπόνηση νομικής πρότασης για το δάνειο, ωστόσο η συζήτηση για τους όρους της προμήθειας όπλων έχει ήδη αναδειχθεί σε κεντρικό σημείο τριβής.
Το δάνειο προορίζεται τόσο για αμυντικές ανάγκες όσο και για τη στήριξη του τακτικού προϋπολογισμού του Κιέβου, με την ακριβή κατανομή των κεφαλαίων να αποτελεί ακόμη αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
το δίλημμα των ευρωπαϊκών προμηθειών
Στον πυρήνα της διαφωνίας βρίσκεται η προσπάθεια ορισμένων κρατών μελών να συνδέσουν το δάνειο με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της Ένωσης, προωθούν ενεργά την ιδέα ότι τα κεφάλαια πρέπει να κατευθυνθούν κατά το δυνατόν περισσότερο προς τον ευρωπαϊκό αμυντικό τομέα.
Η προσέγγιση αυτή, την οποία στήριξε αρχικά ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τον Σεπτέμβριο, αποσκοπεί στην τόνωση της εγχώριας παραγωγής όπλων, ενώ ταυτόχρονα θα βοηθά την Ουκρανία.
Ο Μερτς είχε υπογραμμίσει τη σημασία ενός τέτοιου «ολοκληρωμένου προγράμματος» για την ενδυνάμωση και επέκταση της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης, κάτι που κατά τη γνώμη του θα εξυπηρετούσε τόσο την «συλλογική ασφάλεια» όσο και την «ευρωπαϊκή κυριαρχία».
Αυτή η προοπτική βρίσκει σθεναρή υποστήριξη ιδιαίτερα από τη Γαλλία και, σε μικρότερο βαθμό, από τη Γερμανία και την Ιταλία, καθώς επιδιώκουν να αναπτύξουν τις αναδυόμενες αμυντικές τους βιομηχανίες.
οι ανησυχίες για την αποτελεσματική βοήθεια
Από την άλλη πλευρά, μια άλλη ομάδα κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας και των σκανδιναβικών και βαλτικών χωρών, υποστηρίζει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να έχει την πλήρη ελευθερία να διαθέσει τα χρήματα σύμφωνα με τις πραγματικές της ανάγκες.
Αυτό περιλαμβάνει τη δυνατότητα αγοράς όπλων που παράγονται από αμερικανικές εταιρείες. Οι επικριτές αυτής της «ρήτρας αγοράστε ευρωπαϊκά» επισημαίνουν ότι μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκριτική.
Όπως δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ, «αν ο στόχος είναι να παραμείνει η Ουκρανία στη μάχη, πρέπει να κρατήσετε τα κριτήρια ανοιχτά». Το επιχείρημα είναι ότι μια τέτοια ρήτρα θα εμπόδιζε το Κίεβο να αποκτήσει ιδιαίτερα απαραίτητα οπλικά συστήματα, όπως το σύστημα αεράμυνας Patriot, το οποίο παράγεται αποκλειστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Προτεινόμενο To υγρό που εάν βάλεις μέσα στο πιγκάλ της τουαλέτας θα μοσχοβολάει καθαριότητα
Ο Φινλανδός πρωθυπουργός Πέτερι Όρπο, σε συνέντευξή του, εξέφρασε την ελπίδα η Ουκρανία να μπορεί να αγοράζει όλο και περισσότερα όπλα από την Ευρώπη, αλλά τόνισε την πραγματικότητα ότι «δεν έχουμε όλες αυτές τις δυνατότητες και τα όπλα στην Ευρώπη που χρειάζονται.
Οπότε είναι πραγματικότητα ότι πρέπει επίσης να τους επιτρέπεται να αγοράζουν από τις ΗΠΑ, αν χρειαστεί».
η διπλωματική διαμάχη και οι γεωπολιτικές προτεραιότητες
Οι διαφωνίες αυτές αναδείχθηκαν και την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια δείπνου των υπουργών Άμυνας της ΕΕ, σύμφωνα με αξιωματούχο της Ένωσης. Η πρώην υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας, Ντοβίλε Σακαλιενέ, η οποία παραιτήθηκε πρόσφατα λόγω διαφωνιών στον αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας της, τάχθηκε υπέρ του ανοίγματος του δανείου προς την Ουκρανία και σε αμερικανικό εξοπλισμό.
Υποστήριξε ότι «αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το δάνειο αποζημίωσης για να χρηματοδοτήσουμε αυτό που χρειάζεται περισσότερο η Ουκρανία, αυτό είναι εξαιρετικό, και μπορεί να είναι εξαιρετικό αν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των πιο επειγουσών αναγκών της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων των οπλικών συστημάτων που κατασκευάζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η Σακαλιενέ αναφέρθηκε μάλιστα σε μια πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ, την «Προτεραιοποιημένη Λίστα Απαιτήσεων της Ουκρανίας» (Prioritized Ukraine Requirements List), η οποία προβλέπει την πώληση όπλων από τις ΗΠΑ στο Κίεβο με την προϋπόθεση ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα τα πληρώσουν.
Αυτό υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της κατάστασης, όπου οι γεωπολιτικές προτεραιότητες και η ανάγκη για άμεση και αποτελεσματική βοήθεια προς την Ουκρανία συγκρούονται με την επιθυμία για ενίσχυση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας και της αμυντικής βιομηχανίας της Ένωσης.
το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας
Οι προτάσεις συμπερασμάτων για τη σύνοδο κορυφής, μετά από πιέσεις από το Βερολίνο και το Παρίσι, αναφέρουν ήδη «τη σημασία της ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας». Αυτό υποδηλώνει ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί και θα αποτελέσει ένα καθοριστικό σημείο για το μέλλον της αμυντικής πολιτικής της ΕΕ.
Η απόφαση που θα ληφθεί δεν θα επηρεάσει μόνο την ικανότητα της Ουκρανίας να αμυνθεί, αλλά και την κατεύθυνση στην οποία θα κινηθεί η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία και η ενίσχυση της αμυντικής της βιομηχανίας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων παγκόσμιων παικτών.
Η ανάγκη για άμεση δράση για την υποστήριξη του Κιέβου τίθεται απέναντι σε μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους, δημιουργώντας ένα περίπλοκο παζλ για τους Ευρωπαίους ηγέτες.
