Χιλιάδες πολίτες συναντήθηκαν στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σερβίας, Νόβι Σαντ, στην επέτειο της τραγικής κατάρρευσης της στέγης του σιδηροδρομικού σταθμού που κόστισε τη ζωή σε 16 νεκροί. Όπως μετέδωσε το Reuters, οι διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν χωρίς αναφορές σε βίαιες συγκρούσεις και περιλάμβαναν τελετουργικό σιωπής για κάθε θύμα.
Πορεία και δημόσιοι φόροι τιμής
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έφτασαν στο κέντρο της πόλης με αυτοκίνητα, λεωφορεία ή πεζή διαδρομή, ενώ κύριες λεωφόροι γέμισαν από κόσμο που κρατούσε λουλούδια και στεφάνια. Οι συγκεντρωμένοι τήρησαν δεκαέξι λεπτά σιγή, ένα λεπτό για κάθε θύμα, ξεκινώντας στις 11:52 π.μ., την ώρα που κατέρρευσε η στέγη την 1η Νοεμβρίου 2024.
Στην είσοδο του σταθμού τοποθετήθηκαν κόκκινα καρδιά με ονόματα των θυμάτων και πολίτες άφησαν στεφάνια στο μνημείο, ενώ οι εικόνες περιλάμβαναν και στιγμές βαθιάς συγκίνησης, με συγγενείς να στέκονται ώρες μπροστά σε πινακίδες με ονόματα. Οι διοργανωτές τόνισαν την ανάγκη για σεβασμό στη μνήμη χωρίς επεισόδια.
Αιτήματα για ευθύνες και δικαιοσύνη
Η κινητοποίηση γεννήθηκε από την οργή για την έλλειψη προόδου στις δικαστικές διαδικασίες και την απαίτηση για νομική λογοδοσία των υπευθύνων, όπως διατύπωσαν φοιτητές, ακαδημαϊκοί και αντιπολιτευόμενοι. Πολλοί διαδηλωτές επέρριπταν την ευθύνη σε συστημικά προβλήματα και όχι σε μεμονωμένα λάθη.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, οι διαδηλώσεις έχουν μετατραπεί σε ευρύτερο κίνημα που αμφισβητεί τη διακυβέρνηση, ενώ οι διαδηλωτές ζητούν συγκεκριμένες ενέργειες για διαφάνεια στον τρόπο ανάθεσης έργων και δημόσιες έρευνες για την ποιότητα των εργασιών συντήρησης.
Ερευνητική έκθεση και πολιτικές δηλώσεις
Μια ανεξάρτητη επιτροπή καθηγητών, δικαστών και τεχνικών παρουσίασε στην Ευρωβουλή ευρήματα που ανέφεραν υψηλού επιπέδου διαφθορά που συσχετίστηκε με ελαττωματικές προδιαγραφές κατασκευής και την ανάθεση σε ανεπαρκείς υπεργολάβους. Οι συντάκτες της έκθεσης υπογράμμισαν τεχνικά και διοικητικά κενά που συνέβαλαν στο γεγονός.
Προτεινόμενο Οι λανθασμένες αποφυλακίσεις στις βρετανικές φυλακές αμφισβητούν το δικαστικό σύστημα
Η κυβέρνηση έχει διαψεύσει κατηγορηματικά αυτές τις εκτιμήσεις, ενώ αξιωματούχοι εξέφρασαν διαφορετικές εκδοχές για τα αίτια, με μερικούς να αναφέρουν ακόμη και την πιθανότητα τρομοκρατικής ενέργειας, χωρίς να έχουν παρουσιαστεί αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις.
Δικαστικές κινήσεις και πολιτική αντίδραση
Ορισμένοι ανώτεροι κρατικοί αξιωματούχοι έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με λογοδοσία σε δικαστήρια, καθώς εισαγγελείς υπέβαλαν κατηγορίες για πρόκληση κινδύνου δημόσιας ασφάλειας, αλλά το δικαστικό στάδιο συνεχίζει να καθυστερεί λόγω της μη επιβεβαίωσης των κατηγοριών από δικαστή.
Αυτή η νομική καθυστέρηση αποτελεί κεντρικό αίτημα των διαδηλωτών.
Ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς δημοσίευσε φωτογραφία από μνημόσυνο σε εκκλησία και η κυβέρνηση κήρυξε την ημέρα της επετείου ως εθνικό πένθος, ενώ ορισμένοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι οι καταγγελίες θα εξεταστούν μέσα από τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
Κλίμα κινητοποιήσεων και χωρίς βία
Αντίθετα με ορισμένες προηγούμενες συγκεντρώσεις του καλοκαιριού, όταν ήταν γνωστές οι παρεμβάσεις της αστυνομίας με δακρυγόνα, η επέτειος κύλισε χωρίς αναφορές σε συγκρούσεις, στοιχείο που καταγράφηκε από παρατηρητές ως ήρεμη συγκέντρωση. Η παρουσία νεαρών πολιτών ήταν ιδιαίτερα έντονη.
Οι οργανωτές δήλωσαν ότι σκοπός των εκδηλώσεων ήταν να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη των θυμάτων και να ασκηθεί ειρηνική πίεση για την επιτάχυνση των διαδικασιών, ενώ αρκετοί ομιλητές επανέλαβαν το αίτημα για διαφάνεια στις αναθέσεις δημόσιων έργων.
Η κινητοποίηση στο Νόβι Σαντ συνεχίζει να αποτελεί οδηγό για την ευρύτερη συζήτηση στην κοινωνία της Σερβίας σχετικά με την ποιότητα δημόσιων υποδομών και την ευθύνη των κρατικών οργάνων, ενώ οι επόμενες νόμιμες κινήσεις και οι δικαστικές αποφάσεις αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
