Δεκάδες κυβερνήσεις, συνολικά 82 χώρες από την Ευρώπη, τα νησιά του Ειρηνικού, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική, ζήτησαν την Τρίτη στη σύνοδο COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας, τη συμφωνία για έναν οδικό χάρτη σταδιακής κατάργησης του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Η έκκληση αυτή ανεβάζει το διακύβευμα στις διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο κορυφαίος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου παγκοσμίως, απουσιάζουν πλήρως από τις συζητήσεις.
Η εντατικοποίηση της πίεσης για την κλιματική δράση
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των αυξανόμενων πιέσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με την COP30 να αποτελεί κρίσιμο σταυροδρόμι για τις παγκόσμιες δεσμεύσεις. Η απαίτηση για έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη σηματοδοτεί μια μετατόπιση από τις γενικές δηλώσεις σε πιο απτές και δεσμευτικές ενέργειες, καθώς οι προηγούμενες υποσχέσεις συχνά δεν τηρήθηκαν, όπως επισημαίνεται σε σχετικές αναλύσεις για τις ανεκπλήρωτες υποσχέσεις που σκιάζουν τη σύνοδο.
Η έκκληση των 82 χωρών ανέδειξε άμεσα το θέμα στην κορυφή της ατζέντας της COP30, καθιστώντας το ένα από τα πιο ουσιαστικά και πιθανώς διχαστικά ζητήματα των διήμερων διαπραγματεύσεων. Οι κυβερνήσεις αυτές, προερχόμενες από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, δείχνουν μια ενωμένη προσπάθεια για την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, παρά τις εθνικές οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις.
Οι χώρες που πρωτοστατούν και η απουσία των ΗΠΑ
Οι χώρες που αγκάλιασαν την έκκληση προέρχονται από την Ευρώπη, τα νησιά του Ειρηνικού, τη Λατινική Αμερική και την Αφρική, υπογραμμίζοντας μια ευρεία γεωγραφική συναίνεση. Η απουσία των Ηνωμένων Πολιτειών από αυτή τη λίστα είναι ιδιαίτερα αισθητή, δεδομένου ότι είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο.
Η απουσία αυτή έχει προκαλέσει ήδη αιχμηρές επικρίσεις και έχει δημιουργήσει ένα κενό στην παγκόσμια κλιματική διπλωματία, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίζει το κενό αυτό.
Αν και ο γερουσιαστής Σέλντον Γουάιτχαους παρευρίσκεται στη σύνοδο, η επίσημη απουσία της αμερικανικής κυβέρνησης από τις κεντρικές συζητήσεις για την κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στέλνει ένα αρνητικό μήνυμα. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προσπάθειες άλλων μεγάλων οικονομιών, όπως η Κίνα, η οποία αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στην κλιματική διπλωματία εν μέσω της απουσίας των ΗΠΑ, όπως αναφέρουν σχετικές αναλύσεις για την ενισχυμένη παρουσία της Κίνας.
Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια κλιματική πολιτική
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι η μη συμμετοχή ενός τόσο μεγάλου παραγωγού ορυκτών καυσίμων μπορεί να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε οδικού χάρτη συμφωνηθεί. Η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των χιλιάδων ιθαγενών διαδηλωτών στην COP30, απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση, και η έλλειψη ομοφωνίας από βασικούς παίκτες μπορεί να επιβραδύνει την πρόοδο.
Η παγκόσμια εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα παραμένει ένα τεράστιο εμπόδιο, με χώρες όπως η Ελλάδα να ξεκινά γεωτρήσεις φυσικού αερίου, παρά τις διεθνείς προειδοποιήσεις.
Η κίνηση των 82 χωρών αναμένεται να εντείνει τις διαπραγματεύσεις κατά τη διάρκεια της συνόδου, καθώς οι συμμετέχοντες προσπαθούν να γεφυρώσουν τις διαφορές και να καταλήξουν σε κοινά αποδεκτές λύσεις. Η πίεση για την επίτευξη μιας συμφωνίας είναι μεγάλη, καθώς ο χρόνος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής εκπνέει, και οι συνέπειες της αδράνειας γίνονται όλο και πιο εμφανείς.
Προοπτικές και οι επόμενες κινήσεις
Οι προοπτικές για την επίτευξη ενός φιλόδοξου οδικού χάρτη παραμένουν αβέβαιες, δεδομένων των διαφορετικών εθνικών συμφερόντων και των οικονομικών πιέσεων. Ωστόσο, η συλλογική φωνή των 82 χωρών δίνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα είναι αναπόφευκτη και επείγουσα.
Οι επόμενες ημέρες της COP30 θα είναι καθοριστικές για να φανεί αν αυτή η έκκληση θα μετατραπεί σε συγκεκριμένες και δεσμευτικές πολιτικές αποφάσεις που θα επηρεάσουν το μέλλον του πλανήτη.
