Στις 5 Νοεμβρίου, σύμφωνα με το Reuters, ο πρώην βασιλιάς της Ισπανίας έδωσε στη δημοσιότητα απομνημονεύματα όπου περιγράφει τόσο τα επιτεύγματα ως μονάρχης όσο και τη θλίψη του για την απομάκρυνση από την οικογένεια και την περίοδο αυτοεξορίας.
Προσωπική διαδρομή και στέψη
Γεννήθηκε το 1938 στη Ρώμη, παιδί του αποξενωμένου διεκδικητή του θρόνου Χουάν ντε Μπόρμπον και της Μαρία ντε λας Μερσέδες, και μεγάλωσε σε περιβάλλον εξορίας όπου οι πολιτικές σκοπιμότητες σημάδεψαν νωρίς τη ζωή του. Σε ηλικία δέκα ετών ο Φράνκο τον απομάκρυνε από τους γονείς του και τον διαμόρφωσε ως πιθανό διάδοχο, μια διαδικασία που οδήγησε στη διαδοχή από τον Φράνκο.
Η στέψη πραγματοποιήθηκε δύο ημέρες μετά το θάνατο του δικτάτορα το 1975, θέση που τον έφερε αντιμέτωπο με την κληρονομιά ενός καθεστώτος και την ανάγκη για πολιτική αλλαγή. Η πρώιμη ζωή και η εκπαίδευσή του υπό την αιγίδα του παλιού καθεστώτος εξηγούν πολλές από τις αντιφάσεις στη δημόσια εικόνα του.
Ρόλος στη μετάβαση προς τη δημοκρατία
Η θητεία του περιλαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις για τη μετάβαση, όπως η γρήγορη προώθηση μεταρρυθμίσεων που οδήγησαν σε δημοκρατικές εκλογές του 1977, παρά τις προσδοκίες τμημάτων του παλαιού καθεστώτος. Η στάση του στην πολιτική σκηνή εκείνης της περιόδου διαμόρφωσε τον ρόλο του ως συμβολικής εγγύησης για τη δημοκρατία.
Κατά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 23ης Φεβρουαρίου 1981, ο Χουάν Κάρλος απευθύνθηκε τηλεοπτικά υπέρ της συνταγματικής τάξης, κίνηση που θεωρείται καθοριστική για την αποτροπή της επιστροφής στη δικτατορία και για τη θεμελίωση της νέας πολιτικής ισορροπίας στην Ισπανία.
Σκάνδαλα και δημόσια αντιπαράθεση
Ο γάμος με την ελληνίδα πριγκίπισσα Σοφία το 1962 και η οικογενειακή ζωή δεν απέκλεισαν τη δημόσια κριτική για προσωπικές επιλογές που έθιξαν τη δημοτικότητα του θρόνου. Ο ίδιος είχε περιγραφεί από δημοσιεύματα ως άτομο με έντονη δημόσια παρουσία και ελεύθερο τρόπο ζωής, χαρακτηριστικά που συνυπήρχαν με τις βασιλικές του υποχρεώσεις.
Προτεινόμενο Η Gunvor απέσυρε την προσφορά αγοράς για τα διεθνή περιουσιακά στοιχεία της Lukoil
Το 2012 αποκαλύφθηκε ένα κυνηγετικό ταξίδι στην Μποτσουάνα σε περίοδο οικονομικής στενότητας για πολλούς Ισπανούς, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και οδήγησε σε δημόσια δηλώσεις δημόσιας συγγνώμης από τον ίδιο. Ακολούθησαν καταιγίδα κατηγοριών που στράφηκαν στο οικογενειακό περιβάλλον και σε νομικές διαδικασίες.
Το 2014 η κόρη του, Πριγκίπισσα Κριστίνα, κάθισε στο εδώλιο σε υπόθεση φοροδιαφυγής και έγινε ο πρώτος μέλος της βασιλικής οικογένειας που κλήθηκε σε δίκη, ενώ ο σύζυγός της καταδικάστηκε με ποινή φυλάκισης. Τον ίδιο χρόνο ο Χουάν Κάρλος παραιτήθηκε υπέρ του γιου του Φελίπε, αποχωρώντας επισήμως από το θρόνο το 2014 και διατηρώντας τον τίτλο του Βασιλιά Εμερίτου.
Έρευνες, εξορία και επανεμφανίσεις
Το 2020 ήρθαν στο φως αναφορές για μεγάλη χρηματική μεταφορά από τον αποθανόντα σαουδάραβα βασιλιά προς τον Χουάν Κάρλος, καθώς και μεταβιβάσεις σε επιχειρηματική σχέση με την Corinna zu Sayn-Wittgenstein-Sayn; ο δικηγόρος της χαρακτήρισε τα χρήματα «ένα ανεπιθύμητο δώρο», σύμφωνα με δημοσιεύματα.
Οι αποκαλύψεις πυροδότησαν έρευνες από τη δικαιοσύνη.
Τον Ιούνιο του 2020 ο εισαγγελέας του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας άνοιξε διερεύνηση για πληρωμές σχετικά με σύμβαση ταχέων σιδηροδρόμων στη Σαουδική Αραβία του 2011, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα ο ίδιος ο Χουάν Κάρλος εγκατέλειψε τη χώρα και εγκαταστάθηκε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με σκοπό, όπως αναφέρθηκε, την προστασία του θεσμού της μοναρχίας.
Τον Μάρτιο του 2022 η εισαγγελική έρευνα έκλεισε λόγω έλλειψης επαρκών αποδεικτικών στοιχείων και παραγραφής, αφού ο ίδιος κατέβαλε άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ σε φόρους μετά από τον έλεγχο. Τη χρονιά 2022 επέστρεψε για σύντομες επισκέψεις, αλλά ο βασιλιάς Φελίπε κράτησε αποστάσεις, θεωρώντας ότι η παρουσία του πατέρα παρέμενε βαρίδι για τη μοναρχία.
Τελευταία εξέλιξη της δικαστικής διαδρομής ήταν η απόρριψη στο Λονδίνο το 2023 μιας αγωγής παρενόχλησης ύψους 126 εκατομμυρίων λιρών από την Sayn-Wittgenstein-Sayn, εξέλιξη που έθεσε ένα ακόμη νομικό σημείο στην πολυσύνθετη υπόθεση.
