Αμερικανικό προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου για την Ουκρανία: Οι 28 όροι που αποκαλύφθηκαν

Ένα προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου 28 σημείων για την Ουκρανία, το οποίο φέρεται να υποστηρίζεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αποκαλύφθηκε σήμερα, 21 Νοεμβρίου, σύμφωνα με αντίγραφο που περιήλθε σε γνώση του Reuters. Το σχέδιο περιλαμβάνει σημαντικές εδαφικές ρυθμίσεις, περιορισμούς στον ουκρανικό στρατό, εγγυήσεις ασφαλείας και την επανένταξη της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία, με τον Ντόναλντ Τραμπ να προτείνεται ως επικεφαλής του εποπτικού οργάνου.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται σε μια περίοδο εντατικών διπλωματικών προσπαθειών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, με διάφορες χώρες και οργανισμούς να αναζητούν βιώσιμες λύσεις. Το προσχέδιο, όπως αναφέρει το Reuters, αποτελεί μια συνολική πρόταση που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τόσο τις άμεσες όσο και τις μακροπρόθεσμες αιτίες της σύγκρουσης, περιλαμβάνοντας πολυδιάστατες πτυχές από την ασφάλεια και την οικονομία έως τα ανθρωπιστικά ζητήματα.

Το Κρεμλίνο, μόλις χθες, είχε δηλώσει ότι οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία οφείλει να εξαλείψει τις βαθύτερες αιτίες της σύγκρουσης, ενώ κορυφαίος Ουκρανός αξιωματούχος διέψευσε πρόσφατα συμφωνία με το περίγραμμα ενός ειρηνευτικού σχεδίου Τραμπ, παρά τους ισχυρισμούς Αμερικανών αξιωματούχων.

Η παρουσίαση ενός τόσο λεπτομερούς σχεδίου, ακόμη και σε προσχέδιο, υπογραμμίζει την πίεση για την επίτευξη μιας συμφωνίας, εν μέσω φόβων για μια πιθανή συμφωνία Τραμπ-Πούτιν που θα μπορούσε να αποδυναμώσει την Ευρώπη, όπως είχαν εκφράσει σύμμαχοι της Ουκρανίας.

Οι βασικές αρχές του σχεδίου ειρήνης

Το προσχέδιο των 28 σημείων ξεκινά με την επανεπιβεβαίωση της κυριαρχίας της Ουκρανίας. Προβλέπει μια συνολική και πλήρη συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας, Ουκρανίας και Ευρώπης, με στόχο την επίλυση όλων των εκκρεμοτήτων των τελευταίων 30 ετών. Το σχέδιο θέτει την προσδοκία ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στους γείτονές της, ενώ το ΝΑΤΟ δεν θα επεκταθεί περαιτέρω.

Ένας διάλογος μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ, με μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, θα συγκληθεί για την αντιμετώπιση όλων των ανησυχιών ασφαλείας και τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος αποκλιμάκωσης, με στόχο την εξασφάλιση της παγκόσμιας ασφάλειας και την αύξηση των ευκαιριών για συνδεσιμότητα και μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.

Η Ουκρανία θα λάβει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεών της θα περιοριστεί σε 600.000 στρατιώτες. Η Ουκρανία συμφωνεί να κατοχυρώσει στο σύνταγμά της ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, και το ΝΑΤΟ συμφωνεί να περάσει στους κανονισμούς του ότι δεν θα δεχθεί την Ουκρανία στο μέλλον.

Επιπλέον, το ΝΑΤΟ συμφωνεί να μην σταθμεύσει στρατεύματα στην Ουκρανία. Ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη θα σταθμεύσουν στην Πολωνία. Η εγγύηση των ΗΠΑ συνοδεύεται από όρους: οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση, η εγγύηση θα ακυρωθεί αν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία ή εκτοξεύσει πύραυλο στη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη.

Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, θα υπάρξει συντονισμένη στρατιωτική απάντηση, αποκατάσταση όλων των παγκόσμιων κυρώσεων και ανάκληση της αναγνώρισης νέων εδαφών.

Εδαφικές ρυθμίσεις και στρατιωτικοί περιορισμοί

Ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία του σχεδίου αφορά τις εδαφικές ρυθμίσεις. Η Κριμαία, το Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ θα αναγνωριστούν εκ των πραγμάτων ως ρωσικά εδάφη, ακόμη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι περιοχές Χερσώνα και Ζαπορίζια θα παγώσουν στην τρέχουσα γραμμή επαφής, κάτι που θα σημαίνει de-facto αναγνώριση σε αυτή τη γραμμή.

Η Ρωσία θα παραχωρήσει άλλα συμφωνημένα εδάφη που ελέγχει εκτός των πέντε αυτών περιοχών. Οι ουκρανικές δυνάμεις θα αποσυρθούν από το τμήμα της περιοχής του Ντονέτσκ που ελέγχουν επί του παρόντος, και αυτή η περιοχή απόσυρσης θα θεωρηθεί ουδέτερη αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, διεθνώς αναγνωρισμένη ως έδαφος που ανήκει στη Ρωσική Ομοσπονδία, χωρίς όμως να εισέρχονται ρωσικές δυνάμεις.

Μόλις συμφωνηθούν οι μελλοντικές εδαφικές ρυθμίσεις, τόσο η Ρωσική Ομοσπονδία όσο και η Ουκρανία δεσμεύονται να μην τις αλλάξουν με τη βία, με τις εγγυήσεις ασφαλείας να μην ισχύουν σε περίπτωση παραβίασης αυτής της υποχρέωσης. Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει τη χρήση του ποταμού Δνείπερου από την Ουκρανία για εμπορικές δραστηριότητες, και θα επιτευχθούν συμφωνίες για την ελεύθερη μεταφορά σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας.

Η Ουκρανία συμφωνεί να είναι ένα μη πυρηνικό κράτος υπό τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT). Το Πυρηνικό Εργοστάσιο της Ζαπορίζια θα επανεκκινήσει υπό την επίβλεψη του ΔΟΑΕ, με την παραγόμενη ενέργεια να μοιράζεται ισότιμα 50-50 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Οικονομική ανασυγκρότηση και επανένταξη της Ρωσίας

Αναλυτές εκτιμούν ότι η οικονομική διάσταση του σχεδίου είναι κρίσιμη για την επιτυχία του, καθώς επιχειρεί να δημιουργήσει ισχυρά κίνητρα για όλες τις πλευρές. Η Ουκρανία είναι επιλέξιμη για ένταξη στην ΕΕ και θα αποκτήσει βραχυπρόθεσμη προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά όσο αξιολογείται το ζήτημα.

Ένα ισχυρό Παγκόσμιο Πακέτο Ανασυγκρότησης για την Ουκρανία προβλέπει τη δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης για επενδύσεις σε βιομηχανίες υψηλής ανάπτυξης (τεχνολογία, κέντρα δεδομένων, AI), συνεργασία με τις ΗΠΑ για την αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό της υποδομής φυσικού αερίου, καθώς και κοινές προσπάθειες για την ανασυγκρότηση των πληγεισών περιοχών, την ανάπτυξη υποδομών και την εξόρυξη ορυκτών πόρων.

Ένα ειδικό χρηματοδοτικό πακέτο θα αναπτυχθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών.

Η Ρωσία θα επανενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία, με την άρση των κυρώσεων να συζητείται και να συμφωνείται σταδιακά και κατά περίπτωση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνάψουν μια μακροπρόθεσμη Συμφωνία Οικονομικής Συνεργασίας με τη Ρωσία σε τομείς όπως η ενέργεια, οι φυσικοί πόροι, οι υποδομές, η τεχνητή νοημοσύνη, τα κέντρα δεδομένων και τα έργα σπάνιων γαιών στην Αρκτική.

Η Ρωσία θα προσκληθεί επίσης να επιστρέψει στην G8. Τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια, ένα θέμα που έχει απασχολήσει εκτενώς την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει προκαλέσει διχασμό μεταξύ των κρατών μελών, θα χρησιμοποιηθούν ως εξής: 100 δισεκατομμύρια δολάρια θα επενδυθούν σε μια προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, με τις ΗΠΑ να λαμβάνουν το 50% των κερδών.

Η Ευρώπη θα αντιστοιχίσει αυτή τη συνεισφορά, ενώ τα ευρωπαϊκά κεφάλαια που είναι παγωμένα θα απελευθερωθούν. Το υπόλοιπο των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων θα επενδυθεί σε ένα ξεχωριστό επενδυτικό όχημα ΗΠΑ-Ρωσίας για κοινά έργα, με στόχο την ενίσχυση των σχέσεων και τη δημιουργία κινήτρων για την αποφυγή μελλοντικών συγκρούσεων.

Η ΕΕ πιέζει εδώ και καιρό για την χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την Ουκρανία, με τη Σουηδική ΥΠΕΞ να τονίζει ότι ο τρέχων επιμερισμός του βάρους είναι μη βιώσιμος.

Διπλωματία, ανθρωπιστικά ζητήματα και επόμενα βήματα

Μια κοινή ομάδα εργασίας ασφαλείας ΗΠΑ-Ρωσίας θα συσταθεί για την προώθηση και την επιβολή της συμμόρφωσης με όλες τις διατάξεις αυτής της συμφωνίας. Η Ρωσία θα κατοχυρώσει νομοθετικά μια πολιτική μη επίθεσης προς την Ευρώπη και την Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία θα συμφωνήσουν να επεκτείνουν τις συνθήκες ελέγχου της μη διάδοσης πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης START I.

Και οι δύο χώρες δεσμεύονται σε εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούν την κατανόηση και την ανοχή διαφορετικών πολιτισμών και εξαλείφουν τον ρατσισμό και τις προκαταλήψεις. Η Ουκρανία θα υιοθετήσει τους κανόνες της ΕΕ για τη θρησκευτική ανοχή και την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων, ενώ όλες οι πλευρές συμφωνούν να καταργήσουν τα διακριτικά μέτρα και να εγγυηθούν τα δικαιώματα των ουκρανικών και ρωσικών μέσων ενημέρωσης και εκπαίδευσης.

Τέλος, κάθε ναζιστική ιδεολογία ή δραστηριότητα θα πρέπει να αποκηρυχθεί και να απαγορευθεί.

Μια ανθρωπιστική επιτροπή θα συσταθεί για την επίλυση ανοιχτών ζητημάτων, όπως η ανταλλαγή όλων των εναπομεινάντων κρατουμένων και σορών με την αρχή «όλοι για όλους», η επιστροφή όλων των αμάχων κρατουμένων και ομήρων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, και ένα πρόγραμμα επανένωσης οικογενειών.

Προβλέπονται επίσης διατάξεις για την αντιμετώπιση των θυμάτων της σύγκρουσης. Η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές εντός 100 ημερών. Όλα τα μέρη που εμπλέκονται σε αυτή τη σύγκρουση θα λάβουν πλήρη αμνηστία για τις ενέργειες εν καιρώ πολέμου και συμφωνούν να μην επιδιώξουν περαιτέρω αξιώσεις.

Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική και η εφαρμογή της θα παρακολουθείται και θα εγγυάται από ένα Συμβούλιο Ειρήνης, υπό την προεδρία του Προέδρου Ντόναλντ Τζ. Τραμπ, με πρόβλεψη κυρώσεων για παραβίαση. Με την επίτευξη συμφωνίας από όλες τις πλευρές, μια άμεση κατάπαυση του πυρός θα τεθεί σε ισχύ μόλις και τα δύο μέρη αποσυρθούν στα συμφωνημένα σημεία για την έναρξη της εφαρμογής της συμφωνίας.