Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι σοβαρές απειλές για την πυρηνική ασφάλεια, έχουν καθοριστεί «ζώνες τοπικής κατάπαυσης του πυρός» γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια στην Ουκρανία, επιτρέποντας την έναρξη επισκευαστικών εργασιών. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) ανακοίνωσε το Σάββατο ότι οι προσπάθειες αποσκοπούν στην αποκατάσταση της αξιόπιστης εξωτερικής παροχής ρεύματος, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της σταθερότητας των αντιδραστήρων του σταθμού, του μεγαλύτερου της Ευρώπης.
Η εξάρτηση από μη αξιόπιστες πηγές ενέργειας θέτει σε ύψιστο κίνδυνο τα συστήματα ψύξης των αντιδραστήρων, μια κατάσταση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες συνέπειες. Η IAEA υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας των δύο πλευρών, επισημαίνοντας ότι «η αποκατάσταση της εξωτερικής ηλεκτροδότησης είναι καθοριστική για την πυρηνική ασφάλεια και προστασία».
Και οι δύο εμπλεκόμενες πλευρές συμμετείχαν εποικοδομητικά με την Υπηρεσία, ώστε να καταστεί εφικτό ένα περίπλοκο σχέδιο επισκευών.
Η Αγωνία της Απώλειας Εξωτερικής Τροφοδοσίας
Ο ρωσοκρατούμενος πυρηνικός σταθμός στη νοτιοανατολική Ουκρανία έχει αποκοπεί από το εθνικό δίκτυο ηλεκτροδότησης επί τέσσερις εβδομάδες, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη διακοπή ρεύματος από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022. Καθ’ όλη αυτή την περίοδο, ο σταθμός λειτουργεί αποκλειστικά με γεννήτριες ντίζελ, καθώς η τελευταία γραμμή μεταφοράς ενέργειας τέθηκε εκτός λειτουργίας τον προηγούμενο μήνα.
Αυτή η πρωτοφανής κατάσταση έχει δημιουργήσει ένα συνεχές περιβάλλον ανησυχίας για την πυρηνική ασφάλεια σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η απουσία σταθερής ηλεκτροδότησης δεν είναι απλά ένα ζήτημα λειτουργικότητας, αλλά μια άμεση απειλή για την ικανότητα ψύξης των αντιδραστήρων. Χωρίς επαρκή και αδιάλειπτη ψύξη, οι πυρηνικοί αντιδραστήρες κινδυνεύουν να υπερθερμανθούν, οδηγώντας σε πιθανή τήξη του πυρήνα, ένα σενάριο που θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις.
Οι διεθνείς οργανισμοί και ειδικοί στην πυρηνική ενέργεια παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις, καθώς η παραμικρή αστοχία μπορεί να πυροδοτήσει μια ανεξέλεγκτη κρίση.
Προειδοποιήσεις και Κατηγορίες για τους Κινδύνους
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε την έντονη ανησυχία του στα τέλη Σεπτεμβρίου, τονίζοντας ότι «η κατάσταση είναι κρίσιμη». Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, οι γεννήτριες και ο ίδιος ο σταθμός δεν σχεδιάστηκαν για μια τόσο παρατεταμένη λειτουργία υπό αυτές τις συνθήκες, και μάλιστα αναφέρθηκε σε πληροφορίες περί βλάβης μίας εκ των γεννητριών.
Η παρατεταμένη χρήση εφεδρικών συστημάτων πέραν των σχεδιαστικών τους ορίων αυξάνει εκθετικά τον κίνδυνο βλαβών και δυσλειτουργιών, θέτοντας σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο την ασφάλεια του σταθμού.
Το Υπουργείο Ενέργειας της Ουκρανίας επιβεβαίωσε τις εργασίες αποκατάστασης των γραμμών ηλεκτροδότησης από ειδικούς, ενώ σε ανάρτησή του στο Telegram, απέδωσε την «πρωτοφανή επικινδυνότητα και την απειλή ενός ακτινοβολικού συμβάντος στην Ευρώπη» αποκλειστικά στη ρωσική στρατιωτική επίθεση.
Το Υπουργείο κατηγόρησε τη Ρωσία για την κατοχή του ουκρανικού πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και τον συστηματικό βομβαρδισμό των ενεργειακών υποδομών της Ουκρανίας, γεγονότα που αποτελούν τη μοναδική αιτία της υφιστάμενης κρίσης. Η διεθνής κοινότητα καλεί σε άμεση αποκλιμάκωση και εξασφάλιση της πυρηνικής ασφάλειας, εν μέσω των συνεχιζόμενων εντάσεων στην περιοχή.