Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασαν έντονη διαφωνία για τον προτεινόμενο νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του διαστήματος, χαρακτηρίζοντας τις προδιαγραφές ως «απαράδεκτες» για τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ. U.S. State Department κατέθεσε επισήμως τις αντιρρήσεις στην απάντηση σε δημόσια διαβούλευση, επισημαίνοντας ότι ο νόμος επιβάλλει αυστηρά ρυθμιστικά βάρη σε ορισμένες εταιρείες.
Αιτίες της διαμάχης
Σύμφωνα με την πλευρά των ΗΠΑ, πολλές από τις προβλεπόμενες απαιτήσεις φαίνεται να στοχεύουν εταιρείες με μεγάλο μέγεθος και αποδεδειγμένη καινοτομία, κάτι που θεωρείται άδικο. Η κριτική περιλαμβάνει την εκτίμηση ότι η νομοθεσία δεν λαμβάνει υπόψη την τρέχουσα κατάσταση του κλάδου, όπου οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να αναπτύσσουν νέα τεχνολογία.
Το αίτημα της Ουάσινγκτον περιλαμβάνει την αφαίρεση ή την αναθεώρηση διατάξεων που, κατά την άποψή της, «εμφανίζονται στοχευμένες» κατά αμερικανικών ομίλων, με την αιτιολογία ότι πλήττουν την ανταγωνιστικότητα. Επιπλέον, υπάρχει αναφορά ότι ο νόμος ενδεχομένως αντιβαίνει στο πνεύμα της πρόσφατης εμπορικής συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ που υπεγράφη τον Αύγουστο.
Κύρια σημεία του προτεινόμενου νόμου
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέθεσε την πρόταση τον Ιούνιο με στόχο την ενίσχυση της εποπτείας των παρόχων δορυφορικών υπηρεσιών, περιλαμβάνοντας μέτρα για την πρόληψη της ρύπανσης του διαστήματος και τη μείωση των συντριμμιών. Ανάμεσα στις προτάσεις υπάρχει η απαίτηση για συγκεκριμένα μέτρα καθαρισμού και διαχείριση διαστημικών απορριμμάτων από τους χειριστές δορυφόρων.
Το κείμενο προβλέπει επίσης κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, με την ΕΕ να επισημαίνει πως μπορεί να επιβληθούν σημαντικά πρόστιμα σε εταιρείες που δεν τηρούν τα νέα πρότυπα. Παράλληλα, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αποσκοπούν στη συντονισμένη εφαρμογή απαιτήσεων σε όλα τα κράτη‑μέλη για τη μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης.
Ανησυχίες για καινοτομία και ασφάλεια
Στην αντίδραση των ΗΠΑ, εκφράζεται η άποψη ότι κάποιες διατάξεις για την κυβερνοασφάλεια έχουν αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα και χαρακτηρίζονται ως «ανισόρροπες», κάτι που, κατά τον ισχυρισμό, θα μπορούσε να θέσει περιορισμούς στην τεχνολογική εξέλιξη.
Προτεινόμενο Το Απόλυτο Ταξίδι: Ανακαλύπτοντας τα Μυστικά του Σύμπαντος
Η πλευρά των ΗΠΑ προειδοποιεί για πιθανές αρνητικές συνέπειες στην έρευνα και ανάπτυξη.
Επιπλέον, στην αιτιολόγηση αναφέρεται ότι οι διαστημικές επιχειρήσεις παραμένουν σε φάση γρήγορης εξέλιξης και ότι η αυστηροποίηση πριν ωριμάσει ο κλάδος μπορεί να έχει ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Στο ίδιο πλαίσιο, γίνεται ειδική αναφορά σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε χαμηλή τροχιά, όπου η ανάγκη για πολλούς δορυφόρους είναι μεγαλύτερη.
Πεδίο εφαρμογής και αριθμός δορυφόρων
Η εισροή νέων δορυφόρων στο διάστημα έχει ξεπεράσει τους προηγούμενους ρυθμούς, με πάνω από 10.000 δορυφόρους να κινούνται σε τροχιά, μεταξύ των οποίων και δίκτυα όπως το Starlink του Elon Musk. Η αύξηση αυτή είναι μέρος του επιχειρηματικού μοντέλου που επιδιώκει ευρύτερη κάλυψη μέσω πολλαπλών μικρών δορυφόρων.
Οι υποστηρικτές της πρότασης της ΕΕ τονίζουν ότι οι κανονισμοί αποσκοπούν στο να μειώσουν τον κίνδυνο σύγκρουσης και να περιορίσουν τη ρύπανση που προκύπτει από τα διαστημικά αντικείμενα. Παράλληλα, οι επικριτές φοβούνται ότι οι απαιτήσεις θα αυξήσουν το κόστος λειτουργίας για παρόχους υπηρεσιών.
Απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Από την πλευρά της, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Thomas Regnier δήλωσε ότι ο νόμος στοχεύει στη δημιουργία μίας πραγματικής ενιαίας αγοράς για το διάστημα, μειώνοντας τα εμπόδια. Στην τοποθέτηση αναφέρεται ότι η νομοθεσία θα ελαφρύνει τη διοικητική επιβάρυνση μέσα από τον συντονισμό κανόνων σε όλη την Ευρώπη.
Η Επιτροπή επιμένει ότι οι νέοι κανόνες θα ενισχύσουν την αξιοπιστία των εταιρειών διαστημικών υπηρεσιών και θα απλοποιήσουν τις διαδικασίες, προσπαθώντας να συνδυάσουν ασφάλεια και επιχειρηματική λειτουργία. Η συζήτηση αναμένεται να συνεχιστεί κατά τη φάση της διαβούλευσης μεταξύ Βρυξελλών και διεθνών εταίρων.
