Τα προσωρινά στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών για το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 δείχνουν μια σημαντική υπέρβαση στις εισπράξεις φόρων, οι οποίες ανήλθαν σε 59,3 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας τον στόχο κατά 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα, καταγράφεται ένα πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 10,3 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τον αρχικό στόχο των 7,192 δισ. ευρώ, αν και είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο περσινό αποτέλεσμα.
Οι αιτίες πίσω από την υπέρβαση των φορολογικών εσόδων
Η καλύτερη απόδοση στην είσπραξη των φόρων αποτελεί τον βασικό πυλώνα της δημοσιονομικής επίδοσης. Παρατηρούμε ότι οι φόροι εισοδήματος, ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης συνέβαλαν καθοριστικά σε αυτή την αύξηση. Επιπλέον, η αποτελεσματική είσπραξη των δόσεων από φόρους εισοδήματος του προηγούμενου έτους, που διήρκεσε έως τον Φεβρουάριο του 2025, ενίσχυσε περαιτέρω τα ταμεία του κράτους.
Αυτή η δυναμική υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι καθυστερήσεις στις πληρωμές προς την ΑΑΔΕ εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση.
Η επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων δεν είναι τυχαία. Αντανακλά μια συστηματική προσπάθεια για την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, τάσεις που βλέπουμε να εντείνονται τα τελευταία χρόνια. Η σταθερή οικονομική ανάπτυξη, παρά τις διεθνείς προκλήσεις, έχει επίσης συμβάλει στην αύξηση της φορολογικής βάσης, επιτρέποντας στο κράτος να συλλέγει περισσότερα έσοδα από τις οικονομικές δραστηριότητες.
Αυτό το πλαίσιο είναι κρίσιμο για την διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των αγορών, όπως άλλωστε φάνηκε και από την πρόσφατη αναβάθμιση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας από τη Scope Ratings.
Τα βασικά στοιχεία του προϋπολογισμού και οι αποκλίσεις
Τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 60.957 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας ωστόσο μείωση κατά 1.681 εκατ. ευρώ ή 2,7% έναντι του στόχου. Η απόκλιση αυτή οφείλεται κυρίως σε δύο σημαντικούς ετεροχρονισμούς: την είσπραξη του τιμήματος των 1.350 εκατ. ευρώ από τη Σύμβαση Παραχώρησης της Εγνατίας Οδού, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες, και την έκτη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) ύψους 2.109 εκατ. ευρώ, η οποία προβλέπεται να εισπραχθεί πριν το τέλος του έτους.
Εξαιρουμένων αυτών των ποσών, τα καθαρά έσοδα εμφανίζουν αύξηση 1.778 εκατ. ευρώ ή 3% έναντι του στόχου, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή πορεία των φορολογικών εσόδων.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 7.318 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας 784,8 εκατ. ευρώ επιστροφής ΦΠΑ από τη νέα Σύμβαση Παραχώρησης της Αττικής Οδού, ποσό που δημοσιονομικά αφορά το 2024. Χωρίς αυτό, οι επιστροφές φόρων διαμορφώθηκαν σε 6.533 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 279 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα σε δημοσιονομικούς όρους διαφέρει από αυτό σε ταμειακούς, ενώ τα στοιχεία αφορούν την Κεντρική Διοίκηση και όχι το σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης.
Ο αντίκτυπος στην οικονομία και τους πολίτες
Η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων και το αυξημένο πρωτογενές πλεόνασμα αποτελούν θετικά σημάδια για την ελληνική οικονομία. Αυτό το περιθώριο μπορεί να προσφέρει ευελιξία στην κυβέρνηση για τη στήριξη ευάλωτων ομάδων ή την υλοποίηση αναπτυξιακών μέτρων, όπως το σχέδιο χρηματοδότησης για μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχει ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό του 2026.
Η σταθερή δημοσιονομική πορεία είναι κρίσιμη για την περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους και την ενίσχυση της αξιοπιστίας της χώρας στις διεθνείς αγορές, κάτι που έχει ήδη οδηγήσει στην επιτάχυνση της εξόφλησης του 1ου Μνημονίου.
Από την εμπειρία μας, η συνεπής είσπραξη εσόδων είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή δημοσιονομικών εκπλήξεων και τη διατήρηση της επενδυτικής εμπιστοσύνης. Παρά τις θετικές εξελίξεις, η εξάρτηση από ετεροχρονισμούς μεγάλων εισπράξεων, όπως αυτές από το Ταμείο Ανάκαμψης ή τις συμβάσεις παραχώρησης, υπογραμμίζει την ανάγκη για διαφοροποίηση των πηγών εσόδων και ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας.
Η συνεχής προσπάθεια για μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, όπως οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων, θα βελτιώσει περαιτέρω την εικόνα και τη ρευστότητα της αγοράς.
Προοπτικές για το κλείσιμο του έτους και τον προϋπολογισμό του 2026
Με την αναμενόμενη είσπραξη της δόσης του Ταμείου Ανάκαμψης και του τιμήματος της Εγνατίας Οδού πριν το τέλος του έτους, η εκτίμησή μας είναι ότι η δημοσιονομική εικόνα θα βελτιωθεί περαιτέρω, επιβεβαιώνοντας τους στόχους του προϋπολογισμού. Η επικαιροποίηση των εκτιμήσεων κατά την κατάρτιση του προσχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού 2026, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα εκτέλεση των εσόδων, δείχνει μια ρεαλιστική προσέγγιση από την πλευρά του Υπουργείου Οικονομικών.
Η συνεχής παρακολούθηση των εσόδων και των δαπανών είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας έναντι μελλοντικών κραδασμών.
