Υπαξιωματικοί: Έντονες αντιδράσεις για το νέο πλαίσιο εξέλιξης στις Ένοπλες Δυνάμεις

Έντονος προβληματισμός και καταιγισμός σχολίων έχουν προκαλέσει οι διατάξεις του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, το οποίο αφορά τη μετάβαση των Ενόπλων Δυνάμεων στη νέα εποχή και βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση. Το 44,8% των σχολίων, δηλαδή 1.300 από τα 2.899 συνολικά, επικεντρώνονται στις διατάξεις για την εξέλιξη των μονίμων υπαξιωματικών, εκφράζοντας σοβαρές ανησυχίες για το μέλλον τους.

Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών για τον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά ταυτόχρονα αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διοίκηση στην προσπάθειά της να μεταρρυθμίσει ένα τόσο κρίσιμο και ευαίσθητο σύστημα. Το επίμαχο νομοσχέδιο, που καθορίζει την προέλευση, τις ειδικότητες και την ιεραρχία των μόνιμων υπαξιωματικών, έχει πυροδοτήσει έντονη συζήτηση και αντιδράσεις στις τάξεις του στρατιωτικού προσωπικού, καθώς πολλοί θεωρούν ότι οι προτεινόμενες αλλαγές δημιουργούν περισσότερα εμπόδια και ανασφάλεια.

Τα σημεία «αγκάθια» του νομοσχεδίου

Το κείμενο του νομοσχεδίου, που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση, επιχειρεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι υπαξιωματικοί προάγονται, αξιολογούνται και κρίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας τους. Ωστόσο, οι προτεινόμενες αλλαγές έχουν δημιουργήσει έντονο προβληματισμό, καθώς πολλά στελέχη θεωρούν ότι φέρνουν περισσότερα εμπόδια και ανασφάλεια, αντί για βελτίωση και εξορθολογισμό.

Η διαβούλευση συνεχίζεται έως τις 5 Δεκεμβρίου, με τα σχόλια να αυξάνονται καθημερινά και να αποκαλύπτουν πως έχει δημιουργηθεί ένα «κίνημα» εναντίωσης στις τάξεις των υπαξιωματικών.

Οι καταληκτικοί βαθμοί και το σύστημα κρίσεων

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία είναι οι διαφορετικοί καταληκτικοί βαθμοί στους οποίους μπορεί να φτάσει ένας υπαξιωματικός, ανάλογα με την προέλευσή του. Συγκεκριμένα, όσοι προέρχονται από τις Ανώτερες Στρατιωτικές Σχολές Υπαξιωματικών (ΑΣΜΥ) μπορούν να φτάσουν μέχρι τον βαθμό του Ανθυπασπιστή ΓΕΕΘΑ, ενώ όσοι έχουν εισέλθει με διαγωνισμό ή έχουν προέλθει από τους Επαγγελματίες Οπλίτες (ΕΠΟΠ) σταματούν σε χαμηλότερη βαθμολογική εξέλιξη.

Πολλά στελέχη θεωρούν άδικο αυτόν τον διαχωρισμό, υποστηρίζοντας ότι όλοι οι υπαξιωματικοί εκτελούν τα ίδια καθήκοντα και θα έπρεπε να έχουν τις ίδιες δυνατότητες εξέλιξης.

Σημαντικές αντιδράσεις καταγράφονται και γύρω από το νέο σύστημα κρίσεων, το οποίο προβλέπει οκτώ διαφορετικές κατηγορίες, από «προακτέος κατ’ επιλογή» έως «αποστρατευτέος». Πολλοί υπαξιωματικοί εκφράζουν ανησυχία ότι ο αριθμός και η αυστηρότητα αυτών των κατηγοριών θα οδηγήσει σε περισσότερες απορρίψεις και πρόωρες αποστρατείες.

Η διάταξη που προβλέπει ότι κάποιος που κρίνεται τρεις συνεχόμενες φορές «διατηρητέος στον αυτό βαθμό» αποστρατεύεται, έχει προκαλέσει ιδιαίτερη δυσφορία, καθώς θεωρείται ότι μπορεί να οδηγήσει σε εξαναγκαστική αποχώρηση χωρίς πραγματικές ευκαιρίες βελτίωσης.

Ανασφάλεια και άνιση μεταχείριση

Επιπλέον, πολλοί επισημαίνουν ότι το νέο πλαίσιο αξιολόγησης δημιουργεί συνθήκες μεγάλης ανασφάλειας. Παρότι το νομοσχέδιο δηλώνει ότι οι αξιολογήσεις βασίζονται σε «αρχές αξιοκρατίας και αμεροληψίας», αρκετά στελέχη αμφιβάλλουν αν αυτό μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη.

Φοβούνται ότι η εξάρτηση της προαγωγής από τις εκθέσεις αξιολόγησης αυξάνει τη δύναμη των ανωτέρων και ενδέχεται να επιτρέψει υποκειμενικές κρίσεις. Υπογραμμίζουν ότι σε πολλές μονάδες υπάρχουν μεγάλες διαφορές στον τρόπο με τον οποίο γράφονται οι αξιολογήσεις, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε άνιση μεταχείριση.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τα στρατιωτικά συνδικαλιστικά όργανα είναι η πιθανή επίδραση στην ψυχολογία και το ηθικό του προσωπικού, καθώς η αβεβαιότητα για την επαγγελματική εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγικότητας και της αφοσίωσης.

Η αγορά εργασίας, αν και δεν επηρεάζεται άμεσα, παρακολουθεί τις εξελίξεις, καθώς τυχόν πρόωρες αποστρατείες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εισροή έμπειρου προσωπικού σε άλλους τομείς.

Ένα ακόμη σημείο έντονης συζήτησης είναι ο χρόνος παραμονής σε κάθε βαθμό. Για να προχωρήσει κάποιος από βαθμό σε βαθμό, χρειάζεται να συμπληρώσει συγκεκριμένα χρόνια υπηρεσίας, φτάνοντας τα 25 έως και 32 συνολικά έτη για τις ανώτερες βαθμίδες. Πολλοί θεωρούν ότι αυτοί οι χρόνοι είναι υπερβολικοί και ουσιαστικά αποκλείουν μεγάλο μέρος των υπαξιωματικών από το να φτάσουν στους υψηλούς βαθμούς πριν τη συνταξιοδότηση.

Επιπλέον, αντιδράσεις προκαλεί και η πρόβλεψη ότι οι προαγωγές εξαρτώνται από τις κενές οργανικές θέσεις, κάτι που πολλά στελέχη θεωρούν ότι ανοίγει τον δρόμο για «μπλοκάρισμα» των προαγωγών. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει παρουσιάσει και νέο μισθολόγιο για τους στρατιωτικούς, αλλά οι ανησυχίες για την εξέλιξη παραμένουν.

Η συνέχεια της διαβούλευσης και οι προοπτικές

Έντονη κριτική γίνεται και για τα Συμβούλια Κρίσεων, τα οποία απαρτίζονται κυρίως από ανώτερους αξιωματικούς, με μόνο έναν Ανθυπασπιστή να συμμετέχει ως εισηγητής. Πολλοί υπαξιωματικοί θεωρούν ότι δεν εκπροσωπούνται επαρκώς σε διαδικασίες που αφορούν αποκλειστικά το μέλλον τους.

Παράλληλα, τονίζουν ότι η δυνατότητα σύγκλησης έκτακτων κρίσεων οποιαδήποτε στιγμή αυξάνει την αβεβαιότητα. Παρά τα αρνητικά σχόλια, υπάρχει και μια μικρότερη μερίδα στελεχών που θεωρεί ότι το νομοσχέδιο επιχειρεί να βάλει τάξη σε ένα σύστημα που μέχρι σήμερα λειτουργούσε με παλιούς κανόνες και πολλές ασάφειες, προσφέροντας σαφήνεια στις διαδικασίες και τις προϋποθέσεις προαγωγής.