Τον Οκτώβριο η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα παρουσίασε περαιτέρω υποχώρηση, με τον σχετικό δείκτη να φθάνει τις -47,6 μονάδες, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ. Η μεταβολή σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, όταν ο δείκτης βρισκόταν στις -45,6 μονάδες, επιβεβαιώνει ότι οι Έλληνες παραμένουν στην κορυφή της απαισιοδοξίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κατάταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Σε ευρωπαϊκή κλίμακα η Ελλάδα καταγράφει τη χαμηλότερη τιμή του δείκτη, με σημαντική απόσταση από χώρες όπως η Εσθονία και η Ρουμανία, όπου οι τιμές ήταν -30,7 και -30,5 μονάδες αντίστοιχα. Αντίθετα, στην κορυφή της λίστας βρέθηκε η Μάλτα, με το κλίμα να κινείται σε θετικό πεδίο και τον δείκτη να διαμορφώνεται στις +4,3 μονάδες.
Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος παραμένει αισθητά υψηλότερος από την ελληνική επίδοση, με τον μέσο δείκτη στην ΕΕ στις -13,5 μονάδες και στην Ευρωζώνη περίπου στις -14,2 μονάδες. Η διαφορά υπογραμμίζει τη σχετική ένταση της απαισιοδοξίας στην ελληνική κοινωνία σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τα επιμέρους μεγέθη δείχνουν διακριτές τάσεις ανά χώρα, αλλά στην Ελλάδα η συνολική εικόνα παραμένει αρνητική, σύμφωνα με τα ίδια δεδομένα του ΙΟΒΕ για τον Οκτώβριο. Η τάση αυτή αντανακλά τόσο τις τρέχουσες εμπειρίες των νοικοκυριών όσο και τις προσδοκίες για το μέλλον.
Προβλέψεις για εισόδημα, ανεργία και πληθωρισμό
Οι προσδοκίες των νοικοκυριών για το οικογενειακό εισόδημα χειροτερεύουν, με το 58% να αναμένει επιδείνωση το επόμενο έτος. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τη γενική πορεία της οικονομίας, περίπου επτά στους δέκα προβλέπουν περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.
Οι προσδοκίες για την αγορά εργασίας επιδεινώνονται επίσης, αφού ένα σημαντικό τμήμα του δείγματος, περίπου 43% προβλέπει αύξηση της ανεργίας. Την ίδια στιγμή, οι πληθωριστικές προσδοκίες παραμένουν υψηλές, με το 64% των νοικοκυριών να αναμένει άνοδο των τιμών με ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό.
Αυτές οι προβλέψεις για εισόδημα, ανεργία και τιμές διαμορφώνουν ένα πλαίσιο όπου οι επιλογές των νοικοκυριών γίνονται πιο επιφυλακτικές, στοιχείο που αντανακλάται και στις συμπεριφορές αποταμίευσης.
Επιλογές δαπανών και αποταμίευση
Παρά το απαισιόδοξο κλίμα, σημειώνεται μικρή άνοδος στην πρόθεση για μείζονες αγορές, κυρίως για έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές, στοιχείο που δείχνει ότι κάποια νοικοκυριά συνεχίζουν επενδύσεις σε βασικές ανάγκες. Η βελτίωση όμως είναι περιορισμένη και δεν αντισταθμίζει την ευρύτερη πτώση της εμπιστοσύνης.
Η διάθεση για αποταμίευση έχει εξασθενήσει σημαντικά, με το 84% των νοικοκυριών να θεωρεί απίθανη την αποταμίευση το επόμενο δωδεκάμηνο. Ταυτόχρονα, περίπου περίπου ένας στους δέκα καταναλωτές δηλώνει ότι αντλεί πόρους από τις αποταμιεύσεις του για να καλύψει ανάγκες.
Σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα των νοικοκυριών, το 24% αναφέρει πως καταφέρνει να αποταμιεύει, ενώ ένα μικρότερο τμήμα, κοντά στο 7%, δηλώνει ότι έχει χρέη, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του ΙΟΒΕ.
Στεγαστικές προθέσεις και ανακαινίσεις
Σε τριμηνιαία βάση παρατηρείται μικρή βελτίωση στην πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας, ωστόσο το σχετικό ισοζύγιο παραμένει ιδιαίτερα χαμηλό, στις -93,4 μονάδες, επίπεδο που καταδεικνύει το βάρος των περιορισμών στην αγορά κατοικίας.
Η πρόθεση για δαπάνες ανακαίνισης ή βελτίωσης κατοικίας έχει υποχωρήσει, με μόλις το 9,2% να εξετάζει τέτοιες επενδύσεις μέσα στον επόμενο χρόνο, ένδειξη της προτεραιότητας που δίνεται στην καθημερινή επιβίωση και όχι στις βελτιώσεις του χώρου.
Η τρέχουσα εικόνα συνδυάζει αρνητικές προσδοκίες για την οικονομία με μια στοιχειώδη κινητικότητα στις βασικές αγορές, ενώ οι περιορισμένες δυνατότητες αποταμίευσης και οι υψηλές προσδοκίες για τιμές και ανεργία διαμορφώνουν την καθημερινότητα πολλών νοικοκυριών.
