Προϋπολογισμός 2026: Τα μέτρα που έρχονται και τι σημαίνουν για τα νοικοκυριά

Ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2026 φέρνει ένα πακέτο φορολογικών ελαφρύνσεων και κοινωνικών ενισχύσεων, με ενεργοποίηση από την 1η Ιανουαρίου 2026. Στα μέτρα περιλαμβάνονται η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας υπέρ οικογενειών και νέων, καθώς και η σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς.

Παρά το συνολικό δημοσιονομικό αποτύπωμα που υπερβαίνει τα 3,1 δισ. ευρώ, η αποτελεσματικότητά τους στην αναχαίτιση της ακρίβειας κρίνεται περιορισμένη.

Η παρουσίαση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2026 από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας φάσης δημοσιονομικής πολιτικής, με στόχο την ανακούφιση των νοικοκυριών και την ενίσχυση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων.

Οι παρεμβάσεις, που έχουν ήδη αρχίσει να συζητούνται, έρχονται σε ένα περιβάλλον έντονων πληθωριστικών πιέσεων και διαρκούς προβληματισμού για την ακρίβεια, διαμορφώνοντας ένα σύνθετο οικονομικό τοπίο για τη χώρα.

Οι βασικές παρεμβάσεις του Προϋπολογισμού 2026

Από την 1η Ιανουαρίου 2026, μια σειρά από σημαντικές φορολογικές ελαφρύνσεις και αυξήσεις αποδοχών θα τεθούν σε ισχύ. Κεντρικό σημείο αποτελεί η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας, η οποία σχεδιάστηκε για να ωφελήσει τις οικογένειες, τους νέους και τη μεσαία τάξη.

Παράλληλα, προβλέπεται η σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε μικρούς οικισμούς, ένα μέτρο που αναμένεται να ανακουφίσει τους ιδιοκτήτες ακινήτων σε αυτές τις περιοχές. Στις νέες παρεμβάσεις περιλαμβάνεται και η μείωση του ΦΠΑ σε νησιά του Βορείου Αιγαίου, στη Σαμοθράκη και σε μικρά νησιά των Δωδεκανήσων, ενισχύοντας την τοπική οικονομία.

Επιπλέον, θα υπάρξει αναπροσαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης, καθώς και μεγάλες αλλαγές στα ειδικά μισθολόγια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Το δημοσιονομικό αποτύπωμα αυτών των νέων μέτρων για το 2026 υπερβαίνει το 1,6 δισ. ευρώ.

Ενισχύσεις από το 2025 που μεταφέρονται στο 2026

Σημαντική βαρύτητα έχουν και οι παρεμβάσεις που θεσμοθετήθηκαν εντός του 2025 και μεταφέρονται στο 2026, ενισχύοντας περαιτέρω το κοινωνικό δίχτυ προστασίας. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η επιστροφή ενός ενοικίου ετησίως στα νοικοκυριά, ένα μέτρο που έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται για το 2024 και θα συνεχιστεί.

Επίσης, προβλέπεται η ετήσια ενίσχυση των 250 ευρώ σε συνταξιούχους, υπερήλικες και ΑμεΑ, προσφέροντας μια ανάσα σε ευάλωτες ομάδες. Η αύξηση της δημόσιας επενδυτικής δαπάνης, η διεύρυνση του ορίου φαρμακευτικής και υγειονομικής δαπάνης, καθώς και η επέκταση επιδομάτων για ενστόλους και ειδικές κατηγορίες εργαζομένων, συμπληρώνουν το πακέτο.

Το κόστος αυτών των μέτρων για το 2026 αγγίζει το 1,5 δισ. ευρώ, αποτελώντας ένα κρίσιμο κομμάτι της κυβερνητικής προσπάθειας να αντιμετωπίσει τις κοινωνικές πιέσεις της ακρίβειας.

Περιορισμένη αποτελεσματικότητα εν μέσω ακρίβειας

Παρά τον όγκο και τη διασπορά των μέτρων σε διαφορετικές κοινωνικές και οικονομικές κατηγορίες, η αποτελεσματικότητά τους θεωρείται από πολλούς περιορισμένη. Η συνεχιζόμενη ακρίβεια αναμένεται να απορροφήσει ένα μεγάλο μέρος των μισθολογικών και συνταξιοδοτικών αυξήσεων, αφήνοντας ανεπηρέαστη την αγοραστική δύναμη.

Η φορολογική ελάφρυνση δεν επεκτείνεται επαρκώς στην «μεσαία μέση τάξη», η οποία παραμένει επιβαρυμένη από το υψηλό κόστος ζωής και την ανεπαρκή εισοδηματική ενίσχυση. Η στεγαστική κρίση συνεχίζεται αμείωτη, καθώς μέτρα όπως η επιστροφή ενός ενοικίου δεν απαντούν στη διαρθρωτική άνοδο των τιμών ενοικίασης και αγοράς ακινήτων.

Πολλά κοινωνικά μέτρα είναι εφάπαξ ή αποσπασματικά και δεν συγκροτούν μια συνεκτική πολιτική μείωσης της φτώχειας.

Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι ότι το πακέτο των μέτρων, αν και σημαντικό σε δημοσιονομικό μέγεθος, δεν επαρκεί για να αναχαιτίσει ουσιαστικά το κύμα ακρίβειας ή να ενισχύσει την παραγωγικότητα και την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η αναπροσαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απαιτούνται πιο δομικές αλλαγές για την επίτευξη μακροπρόθεσμης ευημερίας.

Η αγορά φαίνεται να προεξοφλεί ότι οι πιέσεις στα νοικοκυριά θα συνεχιστούν, παρά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις.

Η επόμενη μέρα για τα νοικοκυριά και την οικονομία

Το αναπτυξιακό αποτύπωμα των παρεμβάσεων του Προϋπολογισμού 2026 παραμένει περιορισμένο, καθώς η παραγωγικότητα, η καινοτομία και η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας δεν ενισχύονται με τη δυναμική που απαιτούν οι τρέχουσες συνθήκες. Η κυβέρνηση καλείται να προσαρμόσει την πορεία των καθαρών δαπανών της στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο την τριετία 2026-2028, γεγονός που θα επηρεάσει τις μελλοντικές δημοσιονομικές επιλογές.

Η «κατάκτηση μιας γενιάς», όπως χαρακτήρισε ο Κυριάκος Πιερρακάκης τη μείωση του δημοσίου χρέους, απαιτεί παράλληλα μια ουσιαστική ανακούφιση της μεσαίας τάξης και την αντιμετώπιση της ακρίβειας για να είναι βιώσιμη.