- Αγωνία αγροτών για μειώσεις έως 95% στις πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ.
- Προκαταβολή βασικής ενίσχυσης αναμένεται μέχρι τέλος εβδομάδας, μετά από εντατικούς ελέγχους.
- Νέο Σχέδιο Δράσης Κομισιόν προβλέπει διαφανές σύστημα και τέλος στα «πανωγραψίματα».
- Σημαντικές αλλαγές σε κατανομή βοσκοτόπων και υπολογισμό ζωικού κεφαλαίου για το 2025.
- Δυνατότητα υποβολής ενστάσεων για διορθώσεις μετά την πληρωμή της προκαταβολής.
Μεγάλη αγωνία επικρατεί στον αγροτικό και κτηνοτροφικό κόσμο της χώρας λίγα 24ωρα πριν την πίστωση της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Οι παραγωγοί ενημερώνονται για πρωτοφανείς μειώσεις στην κατανομή των βοσκοτόπων, με ορισμένες περιπτώσεις να ξεπερνούν το 90% σε σχέση με το 2024. Αυτές οι περικοπές επηρεάζουν άμεσα το ύψος του τσεκ, την εξισωτική αποζημίωση και άλλα καθεστώτα ενισχύσεων, προκαλώντας σοβαρή αναστάτωση.
Η τρέχουσα αναστάτωση γύρω από τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ έρχεται ως συνέχεια μιας περιόδου έντονων προβλημάτων και καθυστερήσεων, που οδήγησαν στην απαίτηση της Κομισιόν για ριζικές μεταρρυθμίσεις στο σύστημα διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων. Το νέο Σχέδιο Δράσης, το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα, στοχεύει στην αποκατάσταση της αξιοπιστίας και της διαφάνειας, αλλά οι μεταβατικές ρυθμίσεις του 2025 δημιουργούν άμεσα προβλήματα ρευστότητας και αδικίες για πολλούς παραγωγούς.
Οι πρωτοφανείς μειώσεις και η αγωνία των παραγωγών
Οι αγρότες και κτηνοτρόφοι βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού καθώς, λίγα 24ωρα πριν την πίστωση της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης, ενημερώνονται για δραματικές μειώσεις στην κατανομή των βοσκοτόπων. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι μειώσεις ξεπερνούν το 90% σε σύγκριση με το 2024. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που ήρθε σε γνώση του Agronews είναι κτηνοτρόφος που από 240 στρέμματα, του κατανεμήθηκαν μόλις 150, ενώ στη σύζυγό του από 200 στρέμματα, έλαβε μόλις 14.
Αυτές οι μειώσεις επηρεάζουν άμεσα το ύψος του τσεκ, αλλά και άλλων καθεστώτων ενισχύσεων όπως η εξισωτική αποζημίωση, τα οικολογικά σχήματα και τα βιολογικά. Παρόλο που ο προϋπολογισμός της βασικής ενίσχυσης για τα βοσκοτόπια ανέρχεται σε 223.153.551 ευρώ, με μέσο ποσό ενίσχυσης τα 16 ευρώ το στρέμμα, και προβλέπεται αύξηση έως τα 20 ευρώ σε περίπτωση μείωσης των επιλέξιμων βοσκοτόπων, το ποσό αυτό δεν είναι σε θέση να ισοφαρίσει τις τόσο μεγάλες απώλειες που βλέπουν οι παραγωγοί. Επιπλέον, η νέα κατανομή επηρεάζει την εξισωτική καθώς κάποιοι κτηνοτρόφοι μεταφέρθηκαν από μειονεκτικές/ορεινές σε πεδινές περιοχές λόγω του κριτηρίου της «ομορότητας», χάνοντας την επιδότηση.
Η απάντηση του Υπουργείου και οι επικείμενες πληρωμές
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, επανέλαβε μιλώντας στον ΣΚΑΪ ότι η πληρωμή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Ο κ. Τσιάρας διαβεβαίωσε ότι γίνονται καθημερινές και πολύωρες συσκέψεις και οι απαιτούμενοι διασταυρωτικοί έλεγχοι για να πραγματοποιηθεί η πληρωμή. Μετά την προκαταβολή, θα ακολουθήσει λίγες μέρες αργότερα η πληρωμή του Μέτρου 23.
Επιπλέον, ο ΥπΑΑΤ διευκρίνισε ότι έως το τέλος του 2025 αναμένεται να ολοκληρωθούν οι πληρωμές οκτώ εκκρεμών προγραμμάτων (όπως σπάνιες φυλές, κομφούζιο, παλιά βιολογικά), η εξόφληση της βασικής ενίσχυσης, οι αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ και η προκαταβολή για την ανασύσταση του φυτικού κεφαλαίου στη Θεσσαλία από τον «Daniel». Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η διαρκής αβεβαιότητα και οι αλλαγές των κανόνων εν μέσω της διαδικασίας, γεγονός που υπονομεύει την εμπιστοσύνη των παραγωγών και δημιουργεί σοβαρά προβλήματα ρευστότητας στις εκμεταλλεύσεις.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και οι κίνδυνοι
Σε κοινή ανακοίνωση του τμήματος Αγροτικής Πολιτικής και του τομεάρχη της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Β. Κόκκαλη, επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση επιμένει στην «προχειρότητα και την αναξιοπιστία» στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κατηγορεί την κυβέρνηση για πλήρη ανατροπή στο Μέτρο 23, όπου ενώ είχε δεσμευθεί για καταβολή ενισχύσεων βάσει τιμών αναφοράς, ο Υπουργός προχώρησε σε οριζόντια μείωση 23,5% σε όλους τους δικαιούχους.
Συγκεκριμένα, ο κ. Τσιάρας παραδέχεται ότι η τελική δαπάνη «προσαρμόζεται» στο διαθέσιμο ποσό των 178,5 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα οι αγρότες να ενημερώνονται εκ των υστέρων ότι θα λάβουν σημαντικά μικρότερες ενισχύσεις. Ταυτόχρονα, ο Υπουργός «αποκαλύπτει» ότι δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις ΟΣΔΕ κινδυνεύουν να μείνουν εκτός της προκαταβολής του 70% της βασικής ενίσχυσης, καθώς η πληρωμή θα γίνει μόνο μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων, διαδικασία χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ζητά άμεσες απαντήσεις για τους λόγους των αλλαγών, τον αριθμό των αποκλεισμένων παραγωγών και τα μέτρα για τη διασφάλιση της ρευστότητας.
Το νέο Σχέδιο Δράσης και οι μεταρρυθμίσεις
Η έγκριση από την Κομισιόν, την προηγούμενη εβδομάδα, του ελληνικού Σχεδίου Δράσης για τη μεταρρύθμιση του συστήματος αγροτικών επιδοτήσεων ανοίγει τον δρόμο για την άμεση πληρωμή της προκαταβολής (70%) της βασικής ενίσχυσης του 2025. Η έγκριση αυτή δρομολογεί επίσης την πληρωμή άλλων ενισχύσεων από τον Πυλώνα Ι και ΙΙ της ΚΑΠ, καθώς και μικρότερων προγραμμάτων που είχαν καθυστερήσει λόγω των γενικότερων προβλημάτων του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Προτεινόμενο ΣΤΑ.ΣΥ: Τετράωρη στάση εργασίας σε μετρό, ΗΣΑΠ και τραμ το Σάββατο 29 Νοεμβρίου
Με την έγκριση του νέου Σχεδίου Δράσης, η χώρα μας και οι Έλληνες αγρότες ωφελούνται σε τρία επίπεδα: Εξασφαλίζεται ένα αξιόπιστο και διαφανές σύστημα διαχείρισης και ελέγχων (νέο ΟΣΔΕ) σύμφωνο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, μπαίνει τέλος στα «πανωγραψίματα» και εδραιώνεται η κοινωνική δικαιοσύνη στην κατανομή των επιδοτήσεων, και διασφαλίζεται ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ από τα κοινοτικά χρήματα. Εφόσον κατανεμηθούν λιγότερα χρήματα φέτος, θα υπάρξει «δεύτερη κατανομή» των κοινοτικών πόρων μέσω της βασικής, της συνδεδεμένης ενίσχυσης, των οικολογικών σχημάτων ή άλλων επιλογών, ώστε οι έντιμοι αγρότες να λάβουν συνολικά μεγαλύτερη επιδότηση.
Το υβριδικό μεταβατικό σύστημα για το 2025
Το νέο σχέδιο δράσης, το οποίο συνδυάζεται με τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, καθορίζει τις προδιαγραφές για το 2026 και προβλέπει ένα υβριδικό μεταβατικό σύστημα για το 2025. Για τον υπολογισμό των αγροτικών εκτάσεων, καθίσταται υποχρεωτική η δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια και σε ειδικές περιπτώσεις ο Κωδικός Αριθμός Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), με στόχο την αντιμετώπιση των εικονικών μισθωτηρίων και των καταπατήσεων.
Ειδικά για αγροτεμάχια με ευρήματα από ελέγχους (π.χ. αναντιστοιχίες με δορυφορικές φωτογραφίες), οι αγρότες θα κληθούν μέσω του συστήματος AGRI SNAP να διορθώσουν τις αναντιστοιχίες. Ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου προσδιορίζεται πλέον με αντικειμενικά στοιχεία, όπως τα τιμολόγια πώλησης γάλακτος/κρέατος και αγορών ζωοτροφών, αντλούμενα από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ ή το MYDATA και τις Δηλώσεις Ε3. Για τους βοσκοτόπους, η διαδικασία κατανομής αναθεωρήθηκε, με την έκταση να προσδιορίζεται από την παραγωγική δραστηριότητα των κτηνοτρόφων, ώστε οι ενισχύσεις να δίνονται εκεί όπου πράγματι βόσκουν τα ζώα. Αυτά τα μέτρα στοχεύουν στην πάταξη της απάτης.
Στις περιπτώσεις που οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο, κάτι που θα οδηγήσει σε άδικη μείωση της επιδότησης, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει, μετά την πληρωμή της προκαταβολής, σε μια συμπληρωματική κατανομή μέσω ενστάσεων, βασισμένη στα τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών. Τέλος, όλοι οι αγρότες και κτηνοτρόφοι θα έχουν το δικαίωμα ένστασης, με τον ΟΠΕΚΕΠΕ να ανακοινώνει σύντομα τη σχετική διαδικασία.
Οι αλλαγές για το 2026: Προς ένα νέο ΟΠΕΚΕΠΕ
Το 2026 θα εφαρμοστεί ένα νέο, πλήρως αναβαθμισμένο σύστημα πληρωμών και ελέγχων. Θα δημιουργηθεί ένας νέος ψηφιακός γεωχωρικός χάρτης της χώρας, βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, ο οποίος θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων. Παράλληλα, θα θεσπιστεί ένας νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων, με ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων και ηλεκτρονικό «βώλο» για κάθε ζώο, που θα συνδέεται απευθείας με το ΟΣΔΕ.
Οι έλεγχοι θα είναι περισσότεροι και πιο αποτελεσματικοί, με εφαρμογή εργαλείων ανάλυσης κινδύνου και διενέργεια από μικτά κλιμάκια με σαφώς προκαθορισμένα πρωτόκολλα. Αυτό θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα αποτρέψει πρακτικές που στο παρελθόν δημιούργησαν ελεγκτικές αστοχίες και πρόστιμα για τη χώρα. Τέλος, από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται πλήρεις διασταυρωτικοί έλεγχοι του ιδιοκτησιακού καθεστώτος με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ, διασφαλίζοντας την ορθότητα των δηλώσεων.
Η επόμενη μέρα για τον αγροτικό κόσμο
Οι επικείμενες πληρωμές και οι μεταρρυθμίσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ σηματοδοτούν μια κρίσιμη περίοδο για τον αγροτικό και κτηνοτροφικό τομέα. Ενώ το νέο Σχέδιο Δράσης υπόσχεται διαφάνεια και δικαιοσύνη μακροπρόθεσμα, οι άμεσες μειώσεις και η αβεβαιότητα στις πληρωμές της προκαταβολής δημιουργούν πιεστικά προβλήματα ρευστότητας. Η επιτυχία του μεταβατικού συστήματος θα κριθεί από την αποτελεσματικότητα των διορθωτικών μηχανισμών και την ικανότητα του ΟΠΕΚΕΠΕ να διαχειριστεί τις ενστάσεις, ώστε να μην αδικηθούν οι έντιμοι παραγωγοί.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι αγρότες και κτηνοτρόφοι
- Ελέγξτε προσεκτικά την κατανομή των βοσκοτόπων σας και τις επιλέξιμες εκτάσεις που σας έχουν κατανεμηθεί.
- Συγκεντρώστε όλα τα απαραίτητα παραστατικά, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος/κρέατος και αγοράς ζωοτροφών.
- Προετοιμαστείτε για την υποβολή ενστάσεων αν διαπιστώσετε αδικίες ή αναντιστοιχίες στις πληρωμές σας.
- Βεβαιωθείτε ότι έχετε δηλώσει τον Αριθμό Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) ή τον ΚΑΕΚ για όλα τα αγροτεμάχια σας.
- Παρακολουθήστε τις επίσημες ανακοινώσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ για τις διαδικασίες ενστάσεων και τις επικείμενες πληρωμές.
