Η αντιπαράθεση γύρω από την εξέταση αντιρρήσεων στους δασικούς χάρτες έχει περάσει από τις υπηρεσίες στα δικαστήρια και τις τοπικές κοινωνίες, με δασολόγοι και υπηρεσίες να μιλούν για αποφάσεις που ανατρέπουν δεκαετίες δράσης. Σε περιοχές με μεγάλο αριθμό αντιρρήσεων οι δασικές υπηρεσίες βλέπουν αποχαρακτηρισμούς εκτάσεων να γίνονται με αποφάσεις επιτροπών, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν αναφορές για σφάλματα στους χάρτες και προβλήματα στη διαδικασία χιλιάδες αντιρρήσεις που πρέπει να εξεταστούν.
Διαδικασία και σύνθεση των ΕΠΕΑ
Από το 2017 η σύνθεση των επιτροπών εξέτασης αντιρρήσεων μεταβλήθηκε, με στόχο την επιτάχυνση της διαδικασίας, και αυτό άλλαξε την αναλογία ειδικών που λαμβάνουν αποφάσεις. Πηγές αναφέρουν ότι η αλλαγή είχε ως αποτέλεσμα μεταβολή της σύνθεσης όπου πλέον συμμετέχουν επαγγελματίες με διαφορετικό υπόβαθρο και όχι αποκλειστικά δασολόγοι.
Στον νόμο που ρυθμίζει την εξέταση των αντιρρήσεων έγινε ρητά η επιλογή για μία διαφορετική αναλογία μελών, κάτι που σύμφωνα με φορείς της δασικής επιστήμης επηρέασε τα αποτελέσματα. Η εφαρμογή του νόμος 4685/20 και οι πρακτικές στελέχωσης έχουν προκαλέσει συζητήσεις για το αν οι επιτροπές αξιολογούν πρωτίστως το τεχνικό ή το ιδιοκτησιακό σκέλος, και αυτό καταγράφεται σε δεκάδες αποφάσεις τοπικά ΕΠΕΑ σύνθεση.
Στελέχη των δασικών υπηρεσιών αναφέρουν ότι η ταχύτερη εξέταση δεν είναι πάντα συνώνυμη με ορθή απόφαση, ιδίως όταν πρέπει να επανεξεταστούν παλιές ενέργειες διοικητικής αποβολής ή πρόστιμα. Η ανάγκη για επαγγελματική τεκμηρίωση στις αποφάσεις επανέρχεται ως βασικό ζήτημα προς επίλυση.
Τοπικά περιστατικά και επιπτώσεις
Στη Χαλκιδική, όπου έχουν κατατεθεί πάνω από 10.400 αντιρρήσεις, οι τοπικές διευθύνσεις καταγράφουν σειρά αποφάσεων που ζητούν την ανάκληση κυρώσεων και κηρύξεων αναδάσωσης, με συνέπεια να ακυρώνονται παλαιότερες ενέργειες των δασικών υπηρεσιών. Όπως αναφέρει η «Κ», στελέχη της περιοχής έχουν εκφράσει έντονη δυσφορία για αποφάσεις που θεωρούν ότι ωφελούν ιδιώτες έναντι του δημοσίου.
Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δασών Χαλκιδικής έχει δηλώσει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι αποφάσεις εκδίδονται κατά πλειοψηφία, με τον δασολόγο να μειοψηφεί, και ότι αυτό έχει οδηγήσει σε ανακλήσεις κυρώσεων προς ανάκληση που είχαν επιβληθεί για χρόνια κυρώσεις προς ανάκληση.
Παράλληλα διευθυντές δασικών χαρτών σε άλλες περιοχές αναφέρουν πιέσεις από τοπικά συμφέροντα και περιπτώσεις όπου τελεσίδικες πράξεις χαρακτηρισμού κρίνονται εκ νέου με ελάχιστη αιτιολόγηση. Στελέχη επισημαίνουν την ανάγκη για σαφή διαχωρισμό μεταξύ τεχνικής αποτύπωσης και ιδιοκτησιακών διεκδικήσεων, ώστε να διασφαλίζεται η νομιμότητα των πράξεων.
Απάντηση του ΥΠΕΝ και νομικές οδοί
Το υπουργείο Περιβάλλοντος δηλώνει ότι υπάρχουν «δικλίδες ασφαλείας» και παροτρύνει τις υπηρεσίες να υποβάλουν εισήγηση για προσφυγή όταν θεωρούν ότι μια απόφαση είναι προβληματική, ενώ ο γενικός διευθυντής Δασών τόνισε την πρόθεση αξιοποίησης νομικών μέσων.
Το ΥΠΕΝ επίσης αναγνωρίζει την πολιτική διάσταση της επιλογής σύνθεσης των επιτροπών και το σκεπτικό για επιτάχυνση της διαδικασίας ολοκλήρωσης των χαρτών.
Σε πρακτικό επίπεδο η υπηρεσία προτρέπει την υποβολή αιτήσεων αναφοράς προς το υπουργείο για να εξεταστεί η δυνατότητα προσφυγής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ειδικά σε υποθέσεις που θεωρούνται «προβληματικές». Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται η κατάθεση νομικής αίτησης προσφυγής με πλήρη τεκμηρίωση και στοιχεία προσφυγή στο ΣτΕ.
Στα στατιστικά στοιχεία, κατά το ΥΠΕΝ έχουν υποβληθεί συνολικά 464000 αντιρρήσεις, εκ των οποίων έχουν εξεταστεί 192000, ποσοστό που δείχνει ότι η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη και ότι μένει σημαντικό τμήμα για να ολοκληρωθεί. Η καταγραφή των ποσοστών επεξεργασίας και η δυνατότητα ένστασης μετά την κύρωση του χάρτη αποτελούν κομβικά σημεία για την επόμενη φάση 464.000 αντιρρήσεις.
