Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS: Πάνω από 21.800 κρούσματα HIV στην Ελλάδα, προειδοποίηση UNAIDS και δράσεις ΕΟΔΥ

Η Ελλάδα καταγράφει πάνω από 21.800 περιστατικά HIV λοίμωξης και 3.721 θανάτους έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS την 1η Δεκεμβρίου. Το UNAIDS προειδοποιεί για τις συνέπειες των περικοπών στη διεθνή χρηματοδότηση, ενώ ο ΕΟΔΥ ανακοινώνει δωρεάν rapid tests και δράσεις ενημέρωσης σε όλη τη χώρα από τις 25 Νοεμβρίου έως τις 11 Δεκεμβρίου 2025.

Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ – ΜΠΕ, η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, με στόχο την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης, πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας του HIV.

Φέτος, το μήνυμα του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την αντιμετώπιση του HIV/AIDS (UNAIDS) εστιάζει στις σημαντικές περικοπές της διεθνούς χρηματοδότησης των προγραμμάτων, κάτι που απειλεί την παγκόσμια ανταπόκριση στην επιδημία.

Οι προειδοποιήσεις του UNAIDS και οι παγκόσμιες συνέπειες

Το φετινό μήνυμα του UNAIDS, «Overcoming disruption, transforming the AIDS response», υπογραμμίζει τις σοβαρές συνέπειες που θα επιφέρουν οι περικοπές της διεθνούς χρηματοδότησης σε παγκόσμια κλίμακα. Ο οργανισμός προειδοποιεί ότι η παγκόσμια ανταπόκριση στην επιδημία απειλείται από τη μειωμένη χρηματοδότηση, τον περιορισμό των προγραμμάτων πρόληψης και τη θέσπιση νόμων που ποινικοποιούν συγκεκριμένες, ευάλωτες στον HIV ομάδες πληθυσμού, δυσχεραίνοντας την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες σχετιζόμενες με τον ιό.

Για το λόγο αυτό, το UNAIDS καλεί όλες τις χώρες να επανεξετάσουν τις πολιτικές και τη χρηματοδότησή τους για την αντιμετώπιση του HIV και να συνεργαστούν, προκειμένου να καλυφθούν τα κενά και να υπάρξει μια συντονισμένη απόκριση που θα φέρει πιο κοντά στον στόχο της εξάλειψης της επιδημίας.

Επιδημιολογικά δεδομένα και στόχοι στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, τα επιδημιολογικά δεδομένα, όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, υποδεικνύουν ότι, παρότι ο HIV αντιμετωπίζεται πλέον ως χρόνια νόσος με αποτελεσματική θεραπεία, η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση παραμένουν κρίσιμες. Έως τις 31 Οκτωβρίου 2025, έχουν διαγνωστεί και καταγραφεί 21.815 περιστατικά HIV λοίμωξης, εκ των οποίων τα 4.795 έχουν εκδηλώσει AIDS και τα 3.721 έχουν αποβιώσει.

Εντός του 2025, 11.549 άτομα έλαβαν αντιρετροϊκή αγωγή. Οι νέες διαγνώσεις HIV κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά, φτάνοντας τα 526 περιστατικά, που αντιστοιχούν σε 5,1 ανά 100.000 πληθυσμού.

Μεταξύ των περιστατικών που διαγνώστηκαν το 2025, ο συχνότερος τρόπος μόλυνσης είναι η σεξουαλική επαφή, κυρίως μεταξύ ανδρών (37,3%). Ωστόσο, για ένα μεγάλο ποσοστό των νέων διαγνώσεων (35,7%) ο τρόπος μετάδοσης παραμένει ακαθόριστος, δυσχεραίνοντας την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 52% των περιστατικών που καταγράφηκαν το πρώτο δεκάμηνο του 2025, διαγνώστηκε καθυστερημένα, με τα υψηλότερα ποσοστά να παρατηρούνται στις γυναίκες, στα ετεροφυλόφιλα άτομα, στα άτομα ηλικίας 50+ ετών και στα άτομα αλλοδαπής εθνικότητας.

Όσον αφορά στους στόχους 95-95-95 του UNAIDS, η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον πρώτο στόχο της διάγνωσης, καθώς έχει διαγνωστεί το 91% των ατόμων που εκτιμάται ότι ζουν με HIV στη χώρα μας το 2024. Ωστόσο, στον δεύτερο στόχο της λήψης αντιρετροϊκής θεραπείας, η χώρα μας απέχει περισσότερο από 10% (73% των διαγνωσμένων λάμβανε θεραπεία το 2024).

Τέλος, ο τρίτος στόχος της επίτευξης ιικής καταστολής έχει προσεγγιστεί σε σημαντικό βαθμό (94% των ατόμων που λάμβαναν αγωγή το 2024 είχε επιτύχει ιική καταστολή), σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.

Νομικοί κύκλοι και ειδικοί δημόσιας υγείας επισημαίνουν ότι η καθυστέρηση στη διάγνωση, ιδίως σε ευάλωτες ομάδες, αποτελεί μείζον πρόβλημα που υπονομεύει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της επιδημίας. Η μειωμένη χρηματοδότηση και οι ποινικοποιητικές πολιτικές, όπως τονίζει το UNAIDS, δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας γίνεται δυσκολότερη, με άμεσες επιπτώσεις στην πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση.

Οι δράσεις του ΕΟΔΥ για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) έχει προγραμματίσει εκτεταμένες δράσεις ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και προληπτικού ελέγχου σε όλη την Ελλάδα. Οι δράσεις περιλαμβάνουν δωρεάν, ανώνυμο και εμπιστευτικό έλεγχο με τη μέθοδο της δοκιμασίας ταχείας ανίχνευσης (rapid test) για τον ιό HIV, τις Ηπατίτιδες B & C και άλλα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ), καθώς και ενημέρωση και συμβουλευτική πριν και μετά την εξέταση.

Συγκεκριμένα, στην Αττική, κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ θα βρίσκονται στην Πλατεία Κοραή στην Αθήνα στις 30 Νοεμβρίου και 1η Δεκεμβρίου 2025 (16:00-21:00), καθώς και στον Πειραιά την 1η Δεκεμβρίου 2025 (09:00-14:00) στη συμβολή των οδών Καραΐσκου και Σωτήρος Διός.

Επιπλέον, δράσεις θα πραγματοποιηθούν στην Πλατεία Κοραή στην Αθήνα, την Πλατεία Αριστοτέλους στη Θεσσαλονίκη και την Πλατεία Γεωργίου Α’ στην Πάτρα στις 25 Νοεμβρίου 2025 (12:00-17:00), σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ).

Το Κέντρο Υγείας Μοσχάτου θα φιλοξενήσει δράσεις στις 27 Νοεμβρίου 2025 (09:00-13:00).

Στη Θεσσαλονίκη, κινητές μονάδες θα βρίσκονται στο Πλακόστρωτο Παραλίας (ύψος αγάλματος Κων. Καραμανλή) την 1η Δεκεμβρίου 2025 (09:00-15:00) και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στις 2 Δεκεμβρίου 2025 (09:30-14:30). Επίσης, στις 11 Δεκεμβρίου 2025 (15:00-20:00) θα υπάρξει δράση στο Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών iasis Hypatia.

Στη Λάρισα, δράσεις προληπτικού ελέγχου θα λάβουν χώρα στο Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στις 1 και 2 Δεκεμβρίου 2025 (10:00-15:00), σε συνεργασία με τον Δήμο Λαρισαίων.

Η επόμενη μέρα: Καταπολέμηση του στίγματος και συνεχής προσπάθεια

Ο ΕΟΔΥ, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, υπενθυμίζει ότι ο HIV δεν έχει εξαλειφθεί. Η ενημέρωση, η έγκαιρη διάγνωση, η απρόσκοπτη πρόσβαση στη θεραπεία και η καταπολέμηση του στίγματος αποτελούν θεμελιώδεις πυλώνες δημόσιας υγείας. Ο Οργανισμός δεσμεύεται να συνεχίσει το έργο του, ώστε κάθε άτομο να έχει πρόσβαση σε ενημέρωση, πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία, χωρίς εμπόδια και χωρίς στίγμα, προάγοντας ένα περιβάλλον αποδοχής και υποστήριξης για όλους τους ανθρώπους που ζουν με HIV.