Η κυβέρνηση σχεδιάζει νέες πρωτοβουλίες για την οδική ασφάλεια, με ορίζοντα υλοποίησης το πρώτο τετράμηνο του 2026, οι οποίες περιλαμβάνουν υποχρεωτικό αλκοτέστ για την εκκίνηση οχήματος και σένσορες κράνους για τις μηχανές. Τα μέτρα αυτά έρχονται σε συνέχεια της σημαντικής μείωσης των τροχαίων θανάτων που καταγράφηκε το 2025, με στόχο τη συνεχή βελτίωση της οδικής συμπεριφοράς και την περαιτέρω μείωση του «φόρου αίματος» στην άσφαλτο.
Η Ελλάδα, αντιμετωπίζοντας ένα διαχρονικό πρόβλημα οδικής ασφάλειας με σημαντικό αριθμό τροχαίων ατυχημάτων, έχει θέσει την περαιτέρω μείωση των θυμάτων ως κορυφαία κυβερνητική προτεραιότητα. Αυτή η νέα δέσμη πρωτοβουλιών έρχεται ως συνέχεια των μέτρων που ήδη περιλαμβάνονται στον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), τα οποία, όπως δείχνουν τα προκαταρκτικά στοιχεία, έχουν ήδη αρχίσει να αποδίδουν καρπούς, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα στη μείωση των τροχαίων θανάτων για το 2025.
Γιατί απαιτούνται νέα μέτρα οδικής ασφάλειας;
Όπως αναφέρει η «Κ», ο πρωθυπουργός δίνει μεγάλη έμφαση στην αντιμετώπιση των τροχαίων ατυχημάτων, καθώς η χώρα μας χάνει κάθε χρόνο πολύ αίμα στην άσφαλτο. Η βασική οδηγία προς τον αναπληρωτή υπουργό Μεταφορών, Κωνσταντίνο Κυρανάκη, είναι η λήψη όλων των απαραίτητων πρωτοβουλιών, ακόμη και αυτών που μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις, με στόχο τη μείωση αυτού του άδικου φόρου αίματος.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία για τους θανάτους από τροχαία το 2025 είναι πράγματι ενθαρρυντικά, καθώς το πρώτο δεκάμηνο του έτους καταγράφει μείωση της τάξεως του 18,6%, που μεταφράζεται σε 104 λιγότερους νεκρούς σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024.
Η κυβέρνηση επιδιώκει αυτή η μείωση να συνεχιστεί και να γίνει κανόνας και το 2026, γι’ αυτό και σχεδιάζονται νέες πρωτοβουλίες με ορίζοντα υλοποίησης το πρώτο τετράμηνο του 2026.
Οι νέες τεχνολογικές παρεμβάσεις σε οχήματα
Μια από τις πιο καινοτόμες πρωτοβουλίες που εξετάζει το υπουργείο, και αποτελεί καινοτομία ακόμη και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, είναι η χρήση ενός νέου μηχανισμού που δεν θα επιτρέπει σε μια μηχανή να εκκινήσει αν ο αναβάτης δεν φοράει κράνος. Η τεχνολογία, η οποία έχει ήδη δοκιμαστεί, θα λειτουργεί με ειδικό σένσορα και τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης.
Το κόστος υπολογίζεται στο 1 εκατ. ευρώ και θα μπορεί να εφαρμοστεί σε μηχανές κατασκευής από το 2000 και μετά. Η σκέψη είναι το μηχάνημα να τοποθετείται σε αναβάτες που πιάνονται χωρίς κράνος, ως μέτρο συμμόρφωσης. Παράλληλα, όπως συμβαίνει και με τις AI κάμερες που έρχονται σε Αττική και Θεσσαλονίκη, η τεχνολογία αξιοποιείται για την οδική ασφάλεια.
Αντίστοιχη φιλοσοφία θα ισχύει και για τις παραβάσεις αλκοόλ. Εξετάζεται το λεγόμενο «alcohol interlock», ένα σύστημα που θα τοποθετείται στο αυτοκίνητο οδηγών που έχουν πιαστεί να υπερβαίνουν το όριο κατανάλωσης αλκοόλ. Ο οδηγός θα πρέπει να φυσήξει στο μηχάνημα για να κάνει αλκοτέστ και μόνο εάν είναι κάτω από το όριο, θα μπορεί να πάρει μπρος το αυτοκίνητο.
Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ήδη με επιτυχία σε χώρες όπως η Σουηδία και το Βέλγιο, ενώ στην Ελλάδα χρησιμοποιείται ήδη στα νέα λεωφορεία του ΟΑΣΑ για τους επαγγελματίες οδηγούς. Στο υπουργείο εξετάζεται και το κίνητρο της άμεσης επιστροφής του διπλώματος, εάν ο οδηγός δεχθεί την τοποθέτηση του μηχανήματος.
Ειδικά μέτρα για νέους και ηλικιωμένους οδηγούς
Οι στατιστικές δείχνουν ότι τα περισσότερα ατυχήματα προκαλούνται από νέους οδηγούς με δίπλωμα έως και δύο χρόνια. Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου, εξετάζεται η δημιουργία μιας εφαρμογής (app) που θα καταγράφει τα στατιστικά οδηγικής συμπεριφοράς, όπως ταχύτητα, απότομα φρεναρίσματα και χρήση κινητού.
Προτεινόμενο Στατιστικά παραβάσεων τροχαίας στην περιοχή της Αθήνας — Οκτώβριος 2025
Το app θα βγάζει ένα «driving score», στο οποίο θα έχουν πρόσβαση οι ασφαλιστικές εταιρείες, προσφέροντας χαμηλότερα ασφάλιστρα σε οδηγούς με καλή συμπεριφορά. Η σκέψη είναι το app να είναι υποχρεωτικό για όσους παίρνουν δίπλωμα και για τα επόμενα δύο χρόνια, με προαιρετική επέκταση και μετά.
Ένα άλλο σημαντικό μέτρο αφορά τη μείωση των επικίνδυνων ανανεώσεων διπλωμάτων σε ηλικιωμένους. Σήμερα, μια απλή γνωμάτευση γιατρού αρκεί για την ανανέωση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κυκλοφορία οδηγών χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Η σκέψη είναι η διαδικασία να ψηφιοποιηθεί και να συνδεθεί με την ΗΔΙΚΑ, η οποία διαθέτει το πλήρες ιατρικό ιστορικό των πολιτών.
Έτσι, θα ελέγχεται η αλήθεια των γνωματεύσεων, καθιστώντας υπόλογο και τον γιατρό σε περίπτωση ατυχήματος που προκληθεί από ηλικιωμένο οδηγό με ανανεωμένο δίπλωμα.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής αυτών των μέτρων, ωστόσο η έρευνα του ΕΜΠ δείχνει πως οι πολίτες βλέπουν θετικά την αυστηροποίηση και εγκρίνουν την κατεύθυνση της κυβέρνησης, ειδικά το όριο ταχύτητας 30 χλμ./ώρα σε κατοικημένες περιοχές (56% στην Αττική, 63% στην περιφέρεια).
Κυκλοφοριακή αγωγή και αντίδραση πολιτών
Στον σχεδιασμό του υπουργείου Μεταφορών, σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας, περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός πάρκου κυκλοφοριακής αγωγής σε κάθε μεγάλη πόλη. Ο πρωθυπουργός είναι θιασώτης αυτής της προοπτικής, με στόχο τα παιδιά να μαθαίνουν κανόνες οδηγικής συμπεριφοράς μέσα από μικρά αυτοκινητάκια σε ένα ρεαλιστικό περιβάλλον.
Παράλληλα, η διαχείριση των ηλεκτρικών πατινιών και η ρύθμιση της κυκλοφορίας εντός των πόλεων αποτελούν επίσης προτεραιότητες.
Η έρευνα του ΕΜΠ, που φέρνει στο φως η «Κ», δείχνει ότι παρά τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, οι πολίτες βλέπουν θετικά την αυστηροποίηση των μέτρων. Το 56% των κατοίκων της Αττικής και το 63% στην περιφέρεια αξιολογούν θετικά το νέο όριο ταχύτητας των 30 χλμ./ώρα για κατοικημένες περιοχές.
Όσον αφορά τα πρόστιμα, το 42% των κατοίκων της Αττικής τα χαρακτηρίζει «δίκαια και απαραίτητα», έναντι του 33% που τα θεωρεί «υπερβολικά». Ωστόσο, υπάρχει δυσαρέσκεια για τις κυκλοφοριακές συνθήκες στην Αττική (60%) και τη στάθμευση (65%).
Η ψήφιση του νέου ΚΟΚ ήταν αποτέλεσμα και της πίεσης που άσκησαν συγγενείς θυμάτων τροχαίων. Η εφαρμογή του νέου κώδικα απαιτεί συνέργεια μεταξύ των υπουργείων, με το Προστασίας του Πολίτη να έχει εντείνει τους ελέγχους για αλκοόλ και να έχει αυξήσει τα μπλόκα.
Μέτρα όπως το 24ωρο Μετρό λειτουργούν ως «αντίδοτο» στις πιο «θανατηφόρες» ώρες της εβδομάδας, όπως το Σάββατο βράδυ προς ξημερώματα Κυριακής.
Η επόμενη μέρα για την οδική ασφάλεια
Η ατζέντα «ατυχήματα και κυκλοφοριακή αγωγή» έχει τεθεί υψηλά στις προτεραιότητες της κυβέρνησης, αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος, καθώς η χώρα θρηνεί αθόρυβα κάθε μήνα 60 νεκρούς από τροχαία. Οι νέες πρωτοβουλίες, σε συνδυασμό με την επιτυχημένη εφαρμογή του νέου ΚΟΚ, αναμένεται να συμβάλουν στην περαιτέρω μείωση των τροχαίων ατυχημάτων και στη βελτίωση της οδικής κουλτούρας στην Ελλάδα.
