Ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να μην παρέμβει στη δίκη του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για το Γηροκομείο Αθηνών, μια εξέλιξη που σηματοδοτεί σημαντικές αλλαγές. Η απόφαση αυτή πηγάζει από τη νέα νομοθεσία, τον ν. 5239/2025, ο οποίος καταργεί την εποπτική αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης επί των φορέων κοινωνικής φροντίδας.
Η νέα νομοθεσία και η απώλεια αρμοδιοτήτων
Η απόφαση του Δήμου Αθηναίων να απέχει από τη δίκη του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) για το Γηροκομείο Αθηνών είναι άμεσο αποτέλεσμα του άρθρου 99 του ν. 5239/2025. Αυτή η νομοθετική ρύθμιση καταργεί ρητά την εποπτική αρμοδιότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης επί των φορέων κοινωνικής φροντίδας, ένα γεγονός που αλλάζει το τοπίο της διακυβέρνησης σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα.
Ουσιαστικά, ο Δήμος δηλώνει ότι δεν νομιμοποιείται πλέον να συμμετάσχει σε διαδικασίες που αφορούν την εποπτεία τέτοιων ιδρυμάτων.
Αυτή η εξέλιξη δεν είναι μεμονωμένη, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναδιάρθρωσης των αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης. Παρατηρούμε μια τάση συγκέντρωσης ορισμένων αρμοδιοτήτων σε κεντρικά όργανα, με το επιχείρημα της αποδοτικότερης διαχείρισης και της ομοιομορφίας στις παρεχόμενες υπηρεσίες.
Ωστόσο, αυτό συχνά εγείρει ερωτήματα σχετικά με την απώλεια της τοπικής ευελιξίας και της άμεσης ανταπόκρισης στις ανάγκες της κοινότητας.
Η κρίσιμη δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας
Η δίκη, η οποία θα συζητηθεί στις 2 Δεκεμβρίου στο Δ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, αφορά την αίτηση ακύρωσης Ε477/2025. Αυτή υποβλήθηκε από πρώην εργαζόμενους της Ελεήμονος Εταιρείας Αθηνών (Γηροκομείου – Πτωχοκομείου), οι οποίοι ζητούν την ακύρωση της τροποποιημένης απόφασης του Συμφώνου Εξυγίανσης του 2023-2024.
Επιπλέον, ζητούν την ακύρωση των πράξεων έγκρισής της από τα αρμόδια υπουργεία. Η υπόθεση είναι ιδιαίτερα σοβαρή, καθώς αγγίζει ζητήματα διαφάνειας και ορθής διαχείρισης ενός ιστορικού ιδρύματος.
Προτεινόμενο Η κατάρρευση του πύργου Torre dei Conti στη Ρώμη προκαλεί πένθος
Επιπτώσεις για τους εργαζόμενους και τον φορέα
Η μη παρέμβαση του Δήμου Αθηναίων στη δίκη δημιουργεί ένα νέο τοπίο για τους προσφεύγοντες πρώην εργαζόμενους. Η απουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης από τη διαδικασία μπορεί να επηρεάσει τη δυναμική της υπόθεσης, καθώς ο Δήμος θα μπορούσε να προσφέρει μια επιπλέον θεσμική οπτική.
Για τον ίδιο τον φορέα, το Γηροκομείο Αθηνών, η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι η εποπτεία μεταφέρεται αποκλειστικά σε κεντρικούς μηχανισμούς, κάτι που ενδέχεται να αλλάξει τις εσωτερικές ισορροπίες και τις διαδικασίες λογοδοσίας.
Στην εμπειρία μας με παρόμοιες θεσμικές αλλαγές, η απομάκρυνση της τοπικής εποπτείας μπορεί να οδηγήσει σε αποπροσωποποίηση των προβλημάτων και σε γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Συχνά, η τοπική αυτοδιοίκηση λειτουργεί ως πρώτο σημείο επαφής για τους πολίτες και τους εργαζόμενους, προσφέροντας μια άμεση δίοδο επικοινωνίας και επίλυσης ζητημάτων.
Η απουσία της σε κρίσιμες δικαστικές διαδικασίες, ειδικά σε θέματα που αφορούν δομές κοινωνικής πρόνοιας, μπορεί να δυσχεράνει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους πιο ευάλωτους.
Το μέλλον της εποπτείας και της κοινωνικής φροντίδας
Η απόφαση αυτή θέτει σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον της εποπτείας των φορέων κοινωνικής φροντίδας στην Ελλάδα. Η μεταφορά των αρμοδιοτήτων σε κεντρικό επίπεδο απαιτεί την δημιουργία ισχυρών και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου, ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και η ορθή λειτουργία των ιδρυμάτων.
Η εκτίμησή μας είναι ότι η πολιτεία οφείλει να ενισχύσει τους νέους αυτούς μηχανισμούς, ώστε να μην δημιουργηθεί ένα κενό εποπτείας που θα μπορούσε να εκθέσει σε κινδύνους τους ωφελούμενους και τους εργαζόμενους. Η διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και η προστασία των δικαιωμάτων παραμένουν η απόλυτη προτεραιότητα.
