Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με συνδυασμό δημοσιονομικών και δημογραφικών πιέσεων που, σύμφωνα με τον Κρίστιαν Χατζημηνάς, απειλεί την ανταγωνιστικότητά της απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα. Σε παρέμβασή του στη 9η Ετήσια Οικονομική Διάσκεψη της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρηματιών ο ίδιος χαρακτήρισε την κατάσταση «φαύλο κύκλο» και υπογράμμισε την ανάγκη άμεσων παρεμβάσεων.
Φαύλος κύκλος δημοσιονομικής πίεσης
Η συσσώρευση έκτακτων δαπανών, όπως αυτές της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, έχει επηρεάσει τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ σε αρκετές χώρες της ΕΕ, σύμφωνα με την τοποθέτηση που έγινε στη διάσκεψη. Ταυτόχρονα, η περιορισμένη ψηφιακή κατάρτιση του εργατικού δυναμικού επιβαρύνει την παραγωγικότητα, δημιουργώντας έναν βρόχο δύσκολα αναστρέψιμο.
Η συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού λόγω χαμηλών γεννήσεων αυξάνει το κόστος συνταξιοδότησης και εντείνει τις δημοσιονομικές ανισορροπίες, εξέλιξη που ο κ. Χατζημηνάς συνδέει με την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές. Στην ίδια παρέμβαση επισημάνθηκε η σημασία της αύξησης της παραγωγικότητας για την αναστροφή της τάσης.
Προτάσεις για φορολογική αναδιάρθρωση
Η Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών πρότεινε μία τριπλή παρέμβαση: μειωμένοι οριακοί φόροι για νέα εταιρικά κέρδη, μηδενικό οριακό μη μισθολογικό κόστος σε στοχευμένες αυξήσεις και επιταχυνόμενες αποσβέσεις για τεχνολογικές επενδύσεις. Οι επιλογές αυτές, σύμφωνα με την εισήγηση, αποσκοπούν στην ενίσχυση του ρυθμού ανάπτυξης χωρίς νέες επιβαρύνσεις στο χρέος.
Ειδικότερα προτάθηκε να δοθούν φορολογικά κίνητρα για εθελοντικές υπερωρίες και την απασχόληση συνταξιούχων, με στόχο την άμεση αντιμετώπιση των ελλείψεων στην αγορά εργασίας. Η λογική πίσω από τα μέτρα είναι να συνδεθούν οι μισθολογικές προσαρμογές με πραγματική αναβάθμιση δεξιοτήτων.
Στη συζήτηση τέθηκε επίσης η ανάγκη για επιταχυνόμενες αποσβέσεις στις επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας, ώστε να γίνουν πιο ελκυστικές οι δαπάνες σε καινοτομία και ψηφιακή μετάβαση. Η πρόταση στοχεύει τόσο στην αύξηση των επενδύσεων όσο και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Προτεινόμενο Μια παραγωγική Ελλάδα σημαίνει ασφάλεια
Ειδικά μέτρα για την Ελλάδα
Ο κ. Χατζημηνάς επισήμανε ότι το μη μισθολογικό κόστος στην Ελλάδα παραμένει υψηλό και αποτελεί εμπόδιο για επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν σε δεξιότητες. Η μείωσή του προτάθηκε να στοχεύει εταιρείες και εργαζόμενους που χρηματοδοτούν πιστοποιημένες εκπαιδεύσεις.
Παράλληλα ζητήθηκε ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου αποσβέσεων, καθώς το ελληνικό σύστημα χαρακτηρίστηκε λιγότερο ανταγωνιστικό στην ΕΕ και φρένο για επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό. Η αλλαγή αυτή θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση της μεταποίησης.
Διεθνείς παρατηρήσεις και παραδείγματα
Ο πρώην Αντιπρόεδρος και Υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Dr. Robert Habeck επεσήμανε τον θετικό ρυθμό ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της βιομηχανικής βάσης και της μεταποίησης. Η τοποθέτηση ανέδειξε την παραγωγή ως πυλώνα ανθεκτικότητας.
Ο Υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Θεόδωρος Πελαγίδης, σημείωσε τη μετάβαση σε ένα διεθνές περιβάλλον πιο έντονου ανταγωνισμού και εμπορικού προστατευτισμού, όπου το γεωπολιτικό ρίσκο αναδιαμορφώνει τους κανόνες του εμπορίου. Η αλλαγή των κανόνων επιβάλει, σύμφωνα με την τοποθέτηση, νέα στρατηγική προσέγγιση.
«Για να λύσεις ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να μετρήσεις τι το προκαλεί. Και σήμερα στην Ευρώπη κανείς δεν μετρά» — Remigijus Simasius
Ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης της Λιθουανίας Remigijus Simasius παρουσίασε την εμπειρία της χώρας του, η οποία συνδυάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με φορολογικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, και υπογράμμισε την ανάγκη απλούστευσης κανονισμών και αλλαγής κουλτούρας στον τρόπο χάραξης πολιτικής.
Η συζήτηση στη διάσκεψη ανέδειξε κοινό συμπέρασμα: χωρίς στοχευμένες παρεμβάσεις σε φορολογία, επενδύσεις και δεξιότητες, η ανάκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην Ευρώπη θα παραμείνει δύσκολη. Οι εισηγήσεις έθεσαν συγκεκριμένα εργαλεία για να σπάσει ο φαύλος κύκλος και να ενισχυθεί η παραγωγικότητα.
